Όταν ο Μάλκολμ Χ επισκέφθηκε τη Μέκκα το 1964, ενθουσιάστηκε. Βρήκε την πόλη «τόσο αρχαία όσο και ο ίδιος ο χρόνος» και έγραψε ότι η μερικώς αποπερατωμένη τότε επέκταση του Ιερού Τεμένους «θα ξεπεράσει την αρχιτεκτονική ομορφιά του Ταζ Μαχάλ της Ινδίας».
Γράφει ο Ziauddin Sardar*
Πενήντα χρόνια αργότερα, κανείς δεν θα περιέγραφε τη Μέκκα ως αρχαία ούτε θα την συνέδεε με οτιδήποτε όμορφο. Οι προσκυνητές που συρρέουν στην πόλη αυτές τις μέρες για το χατζ μάταια θα αναζητήσουν την ιστορία της.
Το κυρίαρχο αρχιτεκτονικό στοιχείο δεν είναι το Ιερό Τέμενος, όπου βρίσκεται η Κάαμπα, σύμβολο των απανταχού μουσουλμάνων. Είναι το αποκρουστικό ξενοδοχείο “Makkah Royal Clock Tower” το οποίο, με ύψος 601 μέτρα, συγκαταλέγεται ανάμεσα στα υψηλότερα κτήρια στον κόσμο. Αποτελεί μέρος ενός γιγαντιαίου συγκροτήματος από ουρανοξύστες που περιλαμβάνουν πολυτελή εμπορικά κέντρα και ξενοδοχεία.
Στον ορίζοντα δεν φαίνονται πια οι βουνοκορφές. Τα αρχαία βουνά έχουν ισοπεδωθεί. Η πόλη περιβάλλεται σήμερα από τετράγωνες ατσάλινες και τσιμεντένιες κατασκευές -ένα αμάλγαμα Ντίσνεϊλαντ και Λας Βέγκας.
Οι «φύλακες» της Ιερής Πόλης, οι ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας και οι κληρικοί, μισούν την Ιστορία. Επιθυμούν τα πάντα να φαίνονται καινούργια. Εν τω μεταξύ, η Μέκκα επεκτείνεται για να χωρέσει τον αυξανόμενο αριθμό προσκυνητών, που σήμερα φθάνουν τα 3 εκατ., ενώ στη δεκαετία του ΄60 ήταν 200.000.
Στη δεκαετία του ΄70 το πρώτο κύμα ισοπέδωσης
Η αρχική φάση της καταστροφής της Μέκκας ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ΄70 και ήμουν αυτόπτης μάρτυρας. Αναρίθμητα ιστορικά κτήρια, όπως το τζαμί Μπιλάλ από την εποχή του προφήτη Μωάμεθ, ισοπεδώθηκαν. Τα παλαιά οθωμανικά σπίτια, με τα κομψά καφασωτά παράθυρα και τις περίτεχνα σκαλιστές πόρτες, γκρεμίστηκαν και αντικαταστάθηκαν από φριχτά μοντέρνα κτίσματα. Μέσα σε λίγα χρόνια, η Μέκκα μετατράπηκε σε «σύγχρονη» πόλη με μεγάλους δρόμους, φανταχτερά ξενοδοχεία και εμπορικά κέντρα.
Τα λίγα κτήρια και μνημεία ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος που είχαν απομείνει ισοπεδώθηκαν πιο πρόσφατα. Το “Makkah Royal Clock Tower”, που ολοκληρώθηκε το 2012, χτίστηκε πάνω στους «τάφους» 400 μνημείων με πολιτιστική και ιστορική αξία, όπως τα ελάχιστα εναπομείναντα κτήρια χιλίων ετών. Οι μπουλντόζες κατέφθασαν στη μέση της νύχτας, εκτοπίζοντας οικογένειες που ζούσαν εκεί επί αιώνες. Το συγκρότημα είναι χτισμένο πάνω στο Φρούριο Ατζιάντ που είχε χτιστεί γύρω στο 1780 για να προστατεύει τη Μέκκα από ληστές και κατακτητές.
Το σπίτι της Χαντίτζα, της πρώτης συζύγου του προφήτη Μωάμεθ, έχει μετατραπεί σε τουαλέτες. Το ξενοδοχείο “Makkah Hilton” είναι χτισμένο πάνω στο σπίτι του Αμπού Μπακρ, στενότερου φίλου του προφήτη και πρώτου χαλίφη.
Εκτός από την ίδια την Κάαμπα, μόνο ο εσωτερικός πυρήνας του Ιερού Τεμένους διατηρεί ένα ψήγμα Ιστορίας. Οι περίτεχνα σκαλισμένες μαρμάρινες κολώνες, διακοσμημένες με καλλιγραφικά γραμμένα τα ονόματα των συντρόφων του προφήτη, κατασκευάστηκαν από οθωμανούς σουλτάνους στις αρχές του 16ου αιώνα. Ωστόσο υπάρχουν σχέδια για την κατεδάφισή τους, μαζί με ολόκληρο το εσωτερικό του Ιερού Τεμένους, και την αντικατάστασή τους από ένα υπερσύγχρονο κτίσμα.
Θέλουν να γκρεμίσουν και το σπίτι του Προφήτη
Το μοναδικό κτήριο θρησκευτικής αξίας στην πόλη είναι το σπίτι όπου έζησε ο προφήτης Μωάμεθ. Στο μεγαλύτερος μέρος της εποχής των Σαούντ, χρησιμοποιήθηκε ως αγορά βοοειδών και στη συνέχεια μετατράπηκε σε βιβλιοθήκη που δεν είναι ανοιχτή στο κοινό. Αλλά ακόμη και αυτό ενοχλεί τους ριζοσπαστικούς Σαουδάραβες κληρικούς που ζητούν επανειλημμένως την κατεδάφισή του. Οι κληρικοί φοβούνται ότι αν επισκέπτονται το σπίτι οι προσκυνητές, θα προσεύχονται στον προφήτη αντί του θεού -ασυγχώρητο αμάρτημα. Είναι μόνο ζήτημα χρόνου να ισοπεδωθεί και να μετατραπεί, πιθανότατα, σε πάρκινγκ.
Αντίθετα προς τη Βαγδάτη, τη Δαμασκό και το Κάιρο, η Μέκκα δεν υπήρξε ποτέ μεγάλο πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο του ισλάμ. Αλλά ήταν πάντα μια πλουραλιστική πόλη όπου λάμβαναν συχνά χώρα δημόσιες συζητήσεις μεταξύ των διαφόρων μουσουλμανικών δογμάτων και σχολών σκέψεων. Σήμερα έχει μετατραπεί σε μια μονολιθική θρησκευτική οντότητα όπου επιτρέπεται μόνο μία, ανιστόρητη και κατά γράμμα ερμηνεία του ισλάμ και όπου όλα τα υπόλοιπα δόγματα εκτός από το σαλαφιστικό ισλάμ θεωρούνται αιρετικά.
Ζηλωτές συχνά απειλούν προσκυνητές διαφόρων δογμάτων. Πέρσι, εξτρεμιστές επιτέθηκαν με μαχαίρια σε μια ομάδα σιιτών προσκυνητών από το Μίσιγκαν.
Η διαγραφή της ιστορίας της Μέκκας είχε τεράστιες επιπτώσεις στο ίδιο το χατζ. Ο όρος «χατζ» σημαίνει προσπάθεια. Σήμερα το χατζ είναι ένα οργανωμένο ταξίδι κατά το οποίο οι προσκυνητές μετακινούνται με το γκρουπ τους από ξενοδοχείο σε ξενοδοχείο. Αποστερημένο από την ιστορία και κάθε θρησκευτικό και πολιτιστικό πλουραλισμό, το χατζ δεν αποτελεί πλέον μια αποκαλυπτική, μοναδική πνευματική εμπειρία. Έχει μετατραπεί σε μια εγκόσμια εμπειρία όλο τελετουργικά και ψώνια.
* Αρχισυντάκτης της επιθεώρησης «Critical Muslim» και συγγραφέας του βιβλίου «Μέκκα: Η Ιερή Πόλη»
Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ – NEW YORK TIMES
Σχετικά άρθρα
Διαγωνισμός ζωγραφικής με θέμα τα αδέσποτα για τους μαθητές δημοτικών σχολείων από τον ΣΒΑΠ
Με στόχο την ευαισθητοποίηση και την ενεργή συμμετοχή στη φροντίδα των αδέσποτων ζώων ο Σύνδεσμος για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Πόλεων…
Γιορτή υιοθεσίας αδέσποτων στις 31/3 στα Βριλήσσια
Την Κυριακή 31 Μαρτίου 2024, από τις 11 π.μ. έως τις 3 μ.μ., τα σκυλάκια του Φιλοζωικού Συλλόγου Αιγιάλειας «Τα…
Ημερίδα του Δήμου Χαλανδρίου για τα ζώα συντροφιάς στις 30/3
Την ημερίδα «Ζώα συντροφιάς: Η νέα νομοθεσία και ο σχεδιασμός του Δήμου για τη φροντίδα τους» διοργανώνει ο Δήμος Χαλανδρίου,…
Δράση σημάνσεων και στειρώσεων αδέσποτων γατών στον Δήμο Χαλανδρίου
Σε ένα εντατικό πρόγραμμα σήμανσης και στείρωσης αδέσποτων ζώων (γατών) με εθελοντές κτηνίατρους, εντός των ορίων του Δήμου, προχωρά ο…
Δώδεκα… ξαδέλφια του Όλιβερ ψάχνουν σπίτι μέσα από το ΔΙΚΕΠΑΖ
Ούτε ένα, ούτε δύο, ούτε τρία, αλλά…12 υπέροχα Χάσκι -ανάμεσά τους και κουτάβια– ανέλαβε να φροντίσει και να διαχειριστεί το…
Θετική ψήφος στο ν/σ για τον γάμο ομοφύλων από τους 7 γαλάζιους βουλευτές του Βόρειου Τομέα Αθηνών
Μία ενδιαφέρουσα αναφορά στη «γεωγραφία της ψήφου» στο νομοσχέδιο για τον γάμο των ομοφύλων κάνει ο Σταύρος Αντωνίου στη στήλη…
Ο Θοδωρής Ρουσόπουλος 35ος πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης
Από σήμερα ο Θ. Ρουσόπουλος, βουλευτής Β1 Βόρειου Τομέα Αθηνών, είναι ο 35ος πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της…
Εκδήλωση Τ.Ε. ΑΝΤΑΡΣΥΑ Ηρακλείου Αττικής στο θεατράκι της πλατείας ΗΣΑΠ
Εκδήλωση Τ.Ε. ΑΝΤΑΡΣΥΑ Ηράκλειου Αττικής Θεατράκι πλατείας ΗΣΑΠ Ηρακλείου Αττικής Παρασκευή 23 Ιουνίου στις 19.30 Θέμα: «Μπορούμε να ανατρέψουμε την…
Γ. Κουμουτσάκος: Συμμετοχή, επιμονή και ευθύνη για μεγάλη νίκη την 25η Ιουνίου
Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, Από την 21η Μαΐου πορευόμαστε από μία νίκη προς μία νέα, μεγάλη νίκη στις εκλογές…
Ντ. Λιάκου: Προγράμματα καλοκαιρινής απασχόλησης των παιδιών μακριά από τις σύγχρονες ανάγκες τους και τις δυνατότητες των οικογενειών
Πριν λίγες μέρες τα σχολεία έκλεισαν, οι καλοκαιρινές διακοπές ξεκίνησαν, αλλά οι γονείς αναζητούν πώς θα απασχολήσουν τα παιδιά τους…
ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΡΘΡΑ
Νέο ΟΧΙ, παραμονή της 28ης Οκτωβρίου, από τα Μελίσσια στο κλείσιμο του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας – Βίντεο
Για δεύτερη φορά συγκεντρώθηκαν εκπρόσωποι της δημοτικής αρχής, επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων, επαγγελματικοί και κοινωνικοί φορείς και πολίτες έξω από το…
Κοινωνικό ανάχωμα στο κλείσιμο του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας στα Μελίσσια – Βίντεο
Την καταγορηματική αντίθεσή τους στο επικείμενο κλείσιμο του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας στα Μελίσσια εξέφρασαν η δημοτική αρχή του Δήμου…
Δεν κατεβαίνει για δήμαρχος Λυκόβρυσης – Πεύκης στις εκλογές του 2023 ο Τάσος Μαυρίδης – Αποχαιρετισμός με συγκίνηση, αλλά και «καρφιά»
Την απόφασή του να μην συμμετάσχει στις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2023 ανακοίνωσε ο δήμαρχος Λυκόβρυσης – Πεύκης Τάσος…
Η προσαγωγή, η σύλληψη, τα πολιτικά μηνύματα και η επόμενη μέρα – Συνέντευξη Τύπου Σωτήρη Λαπιέρη
Την περασμένη Πέμπτη 28 Ιουλίου 2022 ο επικεφαλής της Πρωτοβουλίας Πολιτών Χαλάνδρι Ενάντια, δημοτικός σύμβουλος Σωτήρης Λαπιέρης δέχθηκε απρόκλητη, όπως…
Ένα νοσοκομείο… ταξιδεύει την ελληνική ιατρική κουλτούρα στον κόσμο
Την ώρα που πληθαίνουν οι δυσάρεστες ειδήσεις γύρω μας, με τα νέα από το ουκρανικό μέτωπο να δημιουργούν ισχυρούς κλυδωνισμούς…
Μήνυμα προέδρου ΣΠΑΠ για την Παγκόσμια Ημέρα Νερού
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού 2024, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Δήμων για την Προστασία και Ανάπλαση του Πεντελικού (ΣΠΑΠ),…
Μήνυμα του προέδρου του ΣΠΑΠ για την Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας
Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Δασών έχει ως θέμα «Δάση και καινοτομία: νέες λύσεις για έναν καλύτερο κόσμο». Είναι ένα κάλεσμα…
Πρόεδρος του ΣΠΑΠ για πέμπτη συνεχή θητεία ο Βλάσσης Σιώμος
Για πέμπτη συνεχόμενη θητεία το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Δήμων για την Προστασία και Ανάπλαση του Πεντελικού (ΣΠΑΠ) επανεξέλεξε πρόεδρο…
Επιτυχής η μαθητική 7η Δράση Εθελοντικής Αναδάσωσης από τον ΣΠΑΠ
Με επιτυχία στέφθηκε ακόμη μία δράση εθελοντικής αναδάσωσης (μαθητική), η 7η κατά σειρά για τη φυτευτική περίοδο 2023-2024 2023, στην…
Επιτυχής και η 6η Δράση Εθελοντικής Αναδάσωσης από τον ΣΠΑΠ στον Κοκκιναρά
Με πολύ μεγάλη επιτυχία και πλήθος κόσμου, ο Σύνδεσμος Δήμων για την Προστασία και Ανάπλαση του Πεντελικού (ΣΠΑΠ) σε συνεργασία…
Προβλήματα και στην ακοή προκαλεί η νόσος COVID-19
Προβλήματα και στην ακοή προκαλεί η νόσος του COVID-19, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες που παρουσιάστηκαν στο 16th European Federation Audiology…
Διατροφή στις πανελλαδικές – Οδηγός για τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα
Η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη συγκέντρωση, απόδοση και ενέργεια, πόσο μάλλον την περίοδο των πανελλαδικών εξετάσεων. Μπορεί να…
Ένα νοσοκομείο… ταξιδεύει την ελληνική ιατρική κουλτούρα στον κόσμο
Την ώρα που πληθαίνουν οι δυσάρεστες ειδήσεις γύρω μας, με τα νέα από το ουκρανικό μέτωπο να δημιουργούν ισχυρούς κλυδωνισμούς…
Δημήτρης Κούβελας: Αντιμετώπιση ήπιων ανεπιθύμητων ενεργειών του εμβολίου κατά της COVID-19
Πολλοί άνθρωποι είναι ενθουσιασμένοι που δημιουργήθηκαν εμβόλια ως το πρώτο βήμα για τη διαχείριση της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Δυστυχώς, υπήρξε και…
Μ. Αρτόπουλος: Μεγάλη μείωση περιστατικών μέσης ωτίτιδας στον γενικό πληθυσμό από τα προληπτικά μέτρα κατά της πανδημίας!
Μεγάλη μείωση των περιστατικών μέσης ωτίτιδας στον γενικό πληθυσμό (παιδιά και ενήλικες) έφεραν τα προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση του…
Εγγραφείτε στο Newsletter
* Θα λαμβάνετε τα σημαντικότερα νέα της τελευταίας εβδομάδας.