Κώστας Κουρούνης: Η κρίση είναι εδώ, αλλά η ανάπτυξη είναι αλλού…

Το βάθος της ελληνικής κρίσης, μια από τις μεγαλύτερες της σύγχρονη ιστορίας, βρήκε τον μέσο Έλληνα σε εξαιρετικά δυσμενή θέση. Απροετοίμαστος -ή μάλλον εμβρόντητος- παρατηρούσε μέρα με τη μέρα την αγοραστική του δύναμη να «κάνει φτερά] και το εισόδημά του να κουρελιάζεται από τα πρώτα κιόλας χρόνια, τότε που ακόμα φώναζε στις πλατείες για περισσότερες παροχές. Για παροχές οι οποίες, παρά το ότι ήταν στο επίπεδο των πλουσίων ευρωπαϊκών χωρών, τελικώς δεν τον αναβάθμισαν. Όπως αποδείχθηκε, ο διορισμός στο Δημόσιο και οι «μερακλήδικες» παροχές δεν αναβαθμίζουν ούτε καλύπτουν τίποτε περισσότερο παρά τροφή και χρήμα μέχρι την επόμενη ανημποριά του Κράτους Πρόνοιας.

Γράφει ο Κώστας Κουρούνης*

Όσο η κρίση είναι σε εξέλιξη κανένας δεν γνωρίζει ούτε το πώς ούτε το πότε θα κλείσει τον κύκλο της. Παρά τις υποσχέσεις του πολιτικού προσωπικού, η πολυδιαφημισμένη ανάκαμψη, η εγγύηση ελάχιστου εισοδήματος και η κοινωνική προκοπή, είναι περισσότερο θέμα των πρωτόγονων νόμων της αγοράς, παρά των σχεδιασμών του Μαξίμου.

Η κρίση είναι ένδειξη ότι μια αλλαγή προσπαθεί να συμβεί, είναι μια διαδικασία σε εξέλιξη που δημιουργεί συνεχώς νέα δεδομένα, τροποποιεί ή και ακυρώνει παλιές σιγουριές, όπως τους μύθους περί τα ακίνητα. Δεν είναι τυχαίο ότι μέσα σε 5 χρόνια η οικογενειακή κατοικία μετατράπηκε, από σημαντικότατο περιουσιακό στοιχείο, σε βαρύ φορτίο.

Την περίοδο της μεγάλης φυγής των Αθηναίων με προορισμό τα προάστια, κλασικές αθηναϊκές περιοχές όπως η Πλάκα, τα Άνω Πετράλωνα, το Θησείο και βεβαίως το Κουκάκι είχαν δείξει σημάδια παρακμής μέχρις εγκατάλειψης. Όμως από το 2010 και όσο βάθαινε η κρίση, αυτές οι περιοχές, καθώς και άλλες, αποδεικνύονταν κάθε τρίμηνο όλο και ελκυστικότερες, όλο και πιο ενδιαφέρουσες. Οι τεχνoοικονομικοί λόγοι για αυτό το comeback είναι πολλοί και μόνον βιαστικά θα μπορούσε κανείς να τους αποδώσει στις διαδικτυακές πλατφόρμες ενοικίασης (AirBnB κ.λπ.) ή στις αστικές διαστάσεις της «οικονομίας του διαμοιρασμού» (sharing economy). Όμως δεν είναι μόνον έτσι.

Όσοι ασχολούνται με την κατοικία και τις πολιτικές περί τα ακίνητα γνώριζαν ότι οι περιοχές αυτές είναι πράγματι χαρισματικές, κατάλληλες για φιλίες, για οικογένεια, για να μεγαλώνουν παιδιά. Δηλαδή πρόκειται για εξόχως ενδιαφέρουσες γειτονιές, που άδικα είχαν υποτιμηθεί τόσα χρόνια.

Αφήνοντας για άλλο άρθρο τις πολυτελείς προαστιακές περιοχές -τα «blue chips» των ακινήτων σε μερικά εκ των οποίων καταγράφονται νέες μορφές φτώχειας- παρατηρούμε νέα δυναμική σε περιφερειακές συνοικίες της Αθήνας. Εκεί που μια νέα, ακηδεμόνευτη και απροειδοποίητη ανάπτυξη συμβαίνει σπειροειδώς, με επίκεντρο παλιές μεγάλες πλατείες ή και σημαντικές στάσεις Μέσων Μεταφοράς. Eκεί όπου οι αξίες γης δεν «φούσκωσαν» για να πάρουν αντικοινωνικές διαστάσεις.

Σ’ αυτά τα νέα κέντρα βλέπουμε να «ανθίζουν» πάσης φύσεως εύρωστες μικρές επιχειρήσεις λιανικής, εστίασης, αλλά ακόμα και ζωηρής νυχτερινής διασκέδασης. Βλέπουμε το πρωί νεαρά ζευγάρια στους δρόμους, με νεογέννητα στα καροτσάκια. Βλέπουμε μια μεγάλη, πρωτότυπη, απρόσμενη, πολύχρωμη και τελικά καλόκαρδη ανάμιξη χρήσεων, που δηλώνει ότι κάτι σπουδαίο, κάτι όμορφο συμβαίνει εδώ.

Ένα ενδιαφέρον ιστορικό δίδαγμα αποκαλύπτει ότι όσο ξεδιπλώνονται οι κρίσεις τα πράγματα απλοποιούνται, αντί να περιπλέκονται. Ίσως γι αυτό παρατηρούμε την ανάπτυξη να… συμβαίνει αιφνιδίως αλλού και όχι εκεί που την περιμέναμε. Όπως επίσης την πληθυσμιακή γήρανση και το «μαράζωμα» της γειτονιάς να συμβαίνει εκεί που δεν την περιμέναμε.

* Πολιτικός μηχανικός πολεοδόμος, Αγία Παρασκευή