Κ. Χατζηανδρέου: Η διοίκηση στους ΟΤΑ – Ο διακριτός ρόλος των αιρετών & η παράμετρος της εκπαίδευσης

Η διοικητική διαδικασία στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης καθορίζεται από νόμους και κανόνες που ορίζει η νομοθετική εξουσία και που αφορούν το σύνολο της δημόσιας διοίκησης, με κάποιες λίγες διαφοροποιήσεις. Ο κώδικας διοικητικής διαδικασίας, οι κανόνες των προσλήψεων, η ιεραρχική εξέλιξη των υπαλλήλων κ.λπ. ταυτίζονται με τους κανόνες της δημόσιας διοίκησης, ενώ κάποιες διαφοροποιήσεις προκύπτουν στην οικονομική διαχείριση, παρά το γεγονός ότι και εδώ οι γενικοί κανόνες λειτουργίας παραμένουν οι ίδιοι.

Γράφει ο Κώστας Χατζηανδρέου*

Το διοικητικό μοντέλο των ΟΤΑ, παρ΄ ότι είναι ιεραρχικά δομημένο, με κορμό και κορυφή της ιεραρχίας τον δήμαρχο, αφήνει περιθώρια συμμετοχικής διοίκησης που πολλές φορές οι αιρετοί παρανοούν και παρεξηγούν. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι αιρετοί αντιδήμαρχοι, πρόεδροι των Δημοτικών Συμβουλίων, επικεφαλής των Νομικών Προσώπων κ.λπ. υποκαθιστούν ή προσπαθούν να υποκαταστήσουν τους διοικητικά υπευθύνους του Οργανισμού στα διοικητικά τους καθήκοντα. Το αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής επιφέρει συνήθως τη ρήξη και τη διαφωνία μεταξύ των αιρετών και των προϊστάμενων των οργανικών μονάδων ή, το χειρότερο, εγκαθιστά μια άτυπη διοίκηση που ανταγωνίζεται τη θεσμοθετημένη από τους νόμους διοίκηση.

Η πρόβλεψη για τη θέση του γενικού γραμματέα στους Δήμους επιχείρησε στην ουσία να γεφυρώσει το κενό μεταξύ των αιρετών και των διοικητικών παραγόντων, άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε όχι, εφόσον οι δήμαρχοι επιλέγουν συνήθως τους γενικούς γραμματείς με αμιγώς πολιτικά κριτήρια και διόλου τεχνοκρατικά. Δεδομένου ότι ελάχιστοι από τους αιρετούς επαγγελματικά έχουν ασχοληθεί με τη δημόσια διοίκηση, και συνήθως είναι άνθρωποι του ιδιωτικού τομέα των επιχειρήσεων κ.λπ., επιβάλλεται – κατά την άποψή μου – η υποχρεωτική εκπαίδευση και επιμόρφωσή τους από το Ινστιτούτο Επιμόρφωσης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης, ώστε αφενός να καταλάβουν τους κανόνες λειτουργίας των δημόσιων οργανισμών, αφετέρου να συνειδητοποιήσουν τη θέση τους μέσα σε αυτούς, όχι τόσο ως διοικητικά υπεύθυνοι, όσο ως πολιτικοί εκφραστές των δημοτών που τους ψήφισαν για να εφαρμόσουν μια προγραμματική πολιτική με οράματα, σκοπούς και στόχους. Στην ουσία, δηλαδή, να εφαρμόσουν την πολιτική τους όπως εντέλλονται από την ψήφο των δημοτών μέσα στο πλαίσιο των κανόνων λειτουργίας.

Πολλές φορές, βέβαια, το πλαίσιο αυτό αποδεικνύεται βαρύ και δυσλειτουργικό και δρα πράγματι ανασταλτικά στην προσπάθεια επίλυσης των προβλημάτων. Η Αυτοδιοίκηση, με τους θεσμούς της και τα όργανά της, δεν έχει παρά να επιδιώκει και να αγωνίζεται για τη διόρθωση των κακώς κείμενων.

* Ανεξάρτητος δημοτικός σύμβουλος Αγίας Παρασκευής