Παύλος Καμάρας: «Ουδέν κακόν αμιγές καλού»…

Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στο παρελθόν παρατηρούμε ότι μολυσματικές και μεταδοτικές πανδημίες έπληξαν πολλές φορές και διαχρονικά την υφήλιο. Από την αρχαιότητα, ο λοιμός των Αθηνών (430 π.Χ.), η πανώλη του Ιουστινιανού (543 μ.Χ.), ο Μαύρος Θάνατος (1348-1353), η φονική ευλογιά (15ος-17ος αιώνας), η χολέρα (1817-1823), η ισπανική γρίπη (1918).

Αλλά και στους νεώτερους χρόνους, η γρίπη του Χονγκ Κονγκ (1968), το AIDS (1981-σήμερα), ο SARS (2002-2003), η γρίπη των χοίρων (2009-2010), ο Έμπολα (2014-2016).

Γράφει ο Παύλος Καμάρας*

Κοινό χαρακτηριστικό όλων των πανδημιών ήταν αφ’ ενός οι χιλιάδες μέχρι και εκατομμύρια θάνατοι κι αφ’ ετέρου το ότι είχαν σοβαρές επιπτώσεις στις κοινωνίες. Από την απώλεια του Πελοποννησιακού Πολέμου για τους Αθηναίους (λοιμός), μέχρι τη ριζική αλλαγή συνηθειών (AIDS).

Την περίοδο αυτή ζούμε, δυστυχώς, άλλη μια πανδημία. Ευρισκόμενοι στη δίνη μιας ακόμα αχαρτογράφητης απειλής, δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε το εύρος του χρόνου αλλά και το σύνολο των επιπτώσεών της. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι η Επιστήμη, με τα τεράστια άλματα που έχει κάνει, θα δώσει σύντομα τέλος σε αυτόν τον εφιάλτη.

Βέβαια, οι επιπτώσεις είναι ήδη μεγάλες και οδυνηρές. Οι απώλειες των ανθρωπίνων ψυχών μας συγκλονίζουν και οι οικονομικές επιπτώσεις ήδη μας τρομάζουν.

Στη χώρα μας, κατά κοινή ομολογία, τα έγκαιρα και δραστικά μέτρα της κυβέρνησης, που αψήφησε το πολιτικό κόστος και ακολούθησε τις οδηγίες των ειδικών επιστημόνων, μαζί με τη θαυμαστή αυτοπειθαρχία των συμπατριωτών μας (θυμίσαμε ημέρες 2004), είχαν εξαιρετικά αποτελέσματα. Δεν είχαμε τις εικόνες φρίκης που είδαμε σε άλλες -πολύ πιο προηγμένες χώρες- με την κατάρρευση των συστημάτων Υγείας τους, πολύ πιο ισχυρών από το αναμφισβήτητα σαθρό δικό μας.

Όλα αυτό βέβαια το εγχείρημα δεν έγινε ανώδυνα. Δοκιμάστηκαν οι ψυχικές αντοχές των πολιτών. Κυρίως όσον αφορά στο αίσθημα της στέρησης της ατομικής ελευθερίας, στην αλλαγή – περιορισμό των συνηθειών της καθημερινότητας, ακόμα και στο θρησκευτικό συναίσθημα κάποιων συμπολιτών μας (λόγω και του Πάσχα). Επικράτησαν συναισθήματα όπως οργή, θυμός, θλίψη, φόβος, αμφισβήτηση, καχυποψία, απόρριψη αλλά και λογική. Κατανόηση, καρτερικότητα, αυτοπειθαρχία, ελπίδα.

Σημαντική παράμετρος οι οικονομικές επιπτώσεις σε μια χώρα που στενάζει να βγει από τα μνημόνια, τα χρέη και τα ελλείμματα.

Όμως όπως έλεγαν οι πρόγονοί μας «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Θεωρώντας τη δοκιμασία αυτή (το «κακό») δεδομένη και αναπόφευκτη(;) και με την ευχή ότι θα σταματήσει και δεν θα επαναληφθεί και χωρίς να συμψηφίσουμε τις τραγικές, ολέθριες επιπτώσεις της (κυρίως τους θανάτους) υπάρχει και μια θετική πλευρά (το «καλό»).

Κατ’ αρχάς σε ατομικό επίπεδο: Μας δόθηκε η ευκαιρία, μέσα στον φρενήρη ρυθμό που ζούμε και που μας επιβάλλει ο σύγχρονος τρόπος ζωής, να κάνουμε μια επανεκκίνηση (restart σε σύγχρονους όρους)! Να αξιολογήσουμε και να επανεκτιμήσουμε, με την κοινωνική αποστασιοποίηση, απλές καθημερινές αξίες της ζωής, που τις θεωρούσαμε δεδομένες και ως εκ τούτου αμελητέες. Την αξία της οικογένειας και των δικών μας ανθρώπων. Τη σημασία των ανθρωπίνων σχέσεων. Τη μοναδικότητα της φύσης. Πόσο πολύτιμη είναι η υγεία -όταν την έχουμε και όχι όταν την χάσουμε. Πόσο απαραίτητοι είναι κάποιοι κανόνες υγιεινής. Να γίνουμε πιο συνειδητοποιημένοι πολίτες.

Σε επίπεδο κράτους και των δομών του: Να λειτουργήσει επιτέλους υπεύθυνα και με λογοδοσία. Να αρχίσει να οργανώνεται κυρίως στον κρίσιμο τομέα της Πολιτικής Προστασίας. Να αρχίσει να χτίζει σιγά σιγά ένα αξιόπιστο σύστημα Υγείας. Να επισπεύδονται οι περιβόητες μεταρρυθμίσεις. Να προχωρά η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, ώστε η ζωή μας να γίνει πιο εύκολη κόντρα στο τέρας της γραφειοκρατίας. Να μπαίνουν στην Παιδεία σύγχρονες μορφές διδασκαλίας. Και, δειλά δειλά, να επανέρχεται έστω και λίγο, η σχέση εμπιστοσύνης Κράτους – Πολίτη.

Σε επίπεδο Αυτοδιοίκησης: Να σπεύδουν οι ΟΤΑ να εξαντλήσουν κάθε δυνατότητα βελτίωσης ενός ήδη αξιόλογου παρεχόμενου κοινωνικού έργου, οργανώνοντας τις υπηρεσίες τους και αξιοποιώντας το πενιχρό δυναμικό τους. Να μεγιστοποιείται η προσπάθεια αιρετών και εργαζομένων ώστε κανένας δημότης να μην νιώσει μόνος και αβοήθητος. Με απτά αποτελέσματα που θα πρέπει να οδηγήσει την Κεντρική Διοίκηση να την αντιμετωπίσει επιτέλους ως ισότιμο εταίρο στην κοινωνική πρόνοια, στην ανάπτυξη, με πόρους και μέσα.

Επίλογος: Μέσα στο κακό που ζούμε, αλλά και όταν αυτό με το καλό θα τελειώσει, μαζί με την προσευχή μας για αυτούς που χάθηκαν, ας κρατήσουμε τα λίγα αλλά θετικά αυτής της συμφοράς. Για ένα καλύτερο αύριο για όλους μας.

• Πρόεδρος της Ένωσης Δημάρχων Αττικής