Το ιστορικό πλαίσιο της Μικρασιατικής Εκστρατείας από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Κηφισιάς

Συνεχίζεται στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Κηφισιάς το αφιέρωμα στα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή, με την ομιλία του Κώστα Χατζηαντωνίου, ιστορικού και πεζογράφου, με θέμα «Το ιστορικό πλαίσιο της Μικρασιατικής Εκστρατείας – Αίτια και αιτιατά».

Λίγα λόγια από τον ομιλητή για το θέμα

«Ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος, με την Ελλάδα στο στρατόπεδο των νικητών, χάρη στην επιμονή του Ελευθερίου Βενιζέλου και το κίνημα της Εθνικής Αμύνης, φαινόταν να δίνει μια μοναδική ιστορική ευκαιρία να πραγματοποιηθεί το σύνολο σχεδόν των εθνικών διεκδικήσεων. Ο μικρασιατικός ελληνισμός που γνώριζε ήδη από το 1914 (όταν η Ελλάδα ήταν ακόμη ουδέτερη) την πολιτική γενοκτονίας των νεοτούρκων μπορούσε να ελπίζει. Κι όμως. Μέσα σε τρία χρόνια, τον θρίαμβο διαδέχθηκε η Καταστροφή. Μια Καταστροφή στην οποία οδήγησαν γεγονότα καθόλου αναπότρεπτα. Τα γεγονότα αυτά συσκοτίζονται σκόπιμα, διότι η περίοδος 1914-1922 είναι κλειδί για την κατανόηση της σύγχρονης ιστορίας μας αλλά και για την φύση των ελλαδικών ελίτ. Η επαναστατική στρατηγική του Κεμάλ απέκτησε την υπεροχή μόνον απέναντι στη μετανοεμβριανή ελλαδική ηγεσία. Για τούτο και η μεταπολίτευση του 1920 είναι η βασική αιτία της Καταστροφής διότι είχε ολέθριες συνέπειες:

Α) Κατάρρευση της διεθνούς θέσης της χώρας. Η Ελλάδα ανέλαβε τον μικρασιατικό αγώνα ως εντολοδόχος της Αντάντ, στο πλαίσιο των αποφάσεων ενός συνεδρίου ειρήνης μετά τον πόλεμο εναντίον και της Τουρκίας. Η ανάδειξη στην Αθήνα κυβέρνησης από τις δυνάμεις που αντετίθεντο στην είσοδο στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ και η επιστροφή του Κωνσταντίνου (που στη Γαλλία ήταν μισητός όσο και ο Κάιζερ) έδιναν πρόσχημα στις δυνάμεις της Αντάντ να αποδεσμευτούν από τις υποχρεώσεις τους προς μια σύμμαχο αλλά και από τη συνέχιση μιας αντιτουρκικής πολιτικής στο όνομα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ελληνοτουρκική σύγκρουση από κεφάλαιο αυτού του πολέμου έγινε διμερές ζήτημα. Οι Δυνάμεις υιοθέτησαν έτσι μια στάση εχθρικής ουδετερότητας, που θα γίνει στη συνέχεια (από Γαλλία και Ιταλία) ανοιχτή συνεργασία με τον Κεμάλ, ο οποίος έχει παράλληλα και αφειδή βοήθεια από τη Σοβιετική Ρωσία. Μόνο η Αγγλία δεν θα στηρίξει το κεμαλικό κίνημα μα και αυτή διακόπτει την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια που ως τότε παρείχε στην Ελλάδα.

Β) Έλλειψη εμπνευσμένης πολιτικής ηγεσίας. Η απομάκρυνση του Βενιζέλου στέρησε τη χώρα από μια προσωπικότητα παγκοσμίου κύρους που μπορούσε να επιτύχει τις βέλτιστες δυνατές διπλωματικές παραχωρήσεις αλλά και το κόστος ενός έντιμου συμβιβασμού.

Γ) Έλλειψη εμπνευσμένης στρατιωτικής ηγεσίας. Στο πολεμικό πεδίο, η εκκαθάριση των βενιζελικών αξιωματικών, είχε δυσμενέστατη ηθική και επιχειρησιακή επίδραση. Συγχρόνως, με την άφρονα επιχείρηση προς την Άγκυρα χάθηκε ο ανθός της στρατιάς. Στη συνέχεια, η ειρηνιστική προπαγάνδα για το μάταιο των θυσιών και οι συνεχείς πληροφορίες περί προσεχούς αποχώρησης από τη Μ. Ασία, η νοοτροπία του Οίκαδε, υπέσκαψαν το ηθικό του επί δέκα χρόνια δοκιμαζόμενου στρατιώτη».

Λίγα λόγια για τον εισηγητή

Ο Κώστας Χατζηαντωνίου, ιστορικός και πεζογράφος, γεννήθηκε το 1965 στην Ρόδο. Είναι μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων και της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Παλαμά. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει αφηγήματα, ιστορικές μελέτες, δοκίμια κριτικής και στοχασμού καθώς και τρία μυθιστορήματα, ένα εκ των οποίων,το «Αγκριτζέντο», έχει τιμηθεί το 2011 με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2011). Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με την ιστορία του Μικρασιατικού Ελληνισμού και έχει γράψει μία τρίτομη Ιστορία της Μικράς Ασίας αλλά και μια μελέτη για την μικρασιατική εκστρατεία που επανεκδόθηκε πρόσφατα.