Δήμος Χαλανδρίου: Η ευαισθητοποίηση κατοίκων και επιχειρηματιών βασικός παράγοντας στη διαχείριση απορριμμάτων

Η διαχείριση απορριμμάτων αποτελεί μία από τις μεγάλες «πληγές» της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και οικονομίας. Η πρόσφατη διαμάχη και ανταλλαγή «θερμών» ανακοινώσεων μεταξύ των υποψηφίων περιφερειαρχών Αττικής για το θέμα αποτυπώνει μία από τις πλευρές του προβλήματος.

Τι γίνεται, όμως, σε επίπεδο Δήμων; Ποιες δράσεις αναλαμβάνουν για την ορθολογικότερη διαχείριση των απορριμμάτων τους, πόσο το θεσμικό πλαίσιο τους βοηθά ή τους εμποδίζει στο έργο τους και ποιο είναι το μήνυμα που θέλουν να στείλουν στους δημότες τους ώστε να περάσουμε πραγματικά σε μια άλλη εποχή σε ό,τι αφορά τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα απορρίμματά μας;

Το ΕΝΥΠΟΓΡΑΦΑ έθεσε τα συγκεκριμένα ερωτήματα στους 12 Δήμους του Βορείου Τομέα Αττικής που καλύπτει ειδησεογραφικά, ανοίγοντας τον Φάκελο «Διαχείριση Απορριμμάτων… Εν Δήμω», και παρουσιάζει τις απαντήσεις που μας έδωσαν.

Δημήτριος Χριστουλάκης, αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος & Καθαριότητας Δήμου Χαλανδρίου

Ποιες συγκεκριμένες δράσεις έχει αναλάβει ο Δήμος Χαλανδρίου για την ορθολογικότερη διαχείριση των απορριμμάτων του;

Η βελτίωση της καθαριότητας στην πόλη, αλλά και η αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων, αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί το πρώτο μέλημα της δημοτικής αρχής. Έτσι, ψηφίστηκε ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων, που θέτει τους στόχους και τη διαδικασία υλοποίησης της διαχείρισης των απορριμμάτων στην πόλη μας και που ήδη εφαρμόζεται.

Σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα, που από τις προηγούμενες διοικήσεις είχε πλήρως εγκαταλειφθεί, δύο ήταν οι κατευθύνσεις παρέμβασης. Από τη μία ο εκσυγχρονισμός των δημοτικών υποδομών και του εξοπλισμού, καθώς και η αύξηση του απασχολούμενου προσωπικού, έτσι ώστε να αποκατασταθεί η εικόνα εγκατάλειψης που παρουσίαζε η πόλη. Από την άλλη η σταδιακή αύξηση του ποσοστού της ανακύκλωσης και η αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων διαχείρισης των απορριμμάτων, με στόχο να μειωθούν σταδιακά οι ποσότητες απορριμμάτων που οδηγούνται για ταφή στον ήδη κορεσμένο ΧΥΤΑ της Φυλής.

Έτσι αγοράστηκε χώρος έξι στρεμμάτων και ήδη δημοπρατείται η μελέτη για τη μελλοντική στέγαση της υπηρεσίας Καθαριότητας του Δήμου σε περιβαλλοντικά σύγχρονες εγκαταστάσεις. Προστίθεται συνεχώς καινούργιος εξοπλισμός, σε συμπλήρωση του ήδη υπάρχοντος, που ήταν πεπαλαιωμένος (π.χ. οκτώ νέα απορριμματοφόρα), συνεχίζεται το πρόγραμμα αντικατάστασης των πεπαλαιωμένων κάδων σύμμεικτων απορριμμάτων σε όλη την πόλη (αντικαταστάθηκαν ήδη 2.700 κάδοι), ενώ εγκρίθηκαν ήδη 125 επιπλέον θέσεις εργασίας μόνιμου προσωπικού στην υπηρεσία Καθαριότητας.

Όσον αφορά στην αύξηση του ποσοστού της ανακύκλωσης, εκτός από την πύκνωση των μπλε κάδων, εγκαταστάθηκε τρίτο ρεύμα αποκομιδής για την αποκλειστική συλλογή χαρτιού και χαρτονιού (905 κίτρινοι κάδοι), ενώ μόλις σε έναν χρόνο διπλασιάστηκε η ανακύκλωση γυαλιού (από 14,8 τόνους το 2014 σε 27,3 τόνους το 2015), με πύκνωση των ειδικών σημείων απόρριψης. Όσον αφορά το 2018, μέχρι τον Οκτώβριο, από τον μπλε κάδο έχουν ανακτηθεί 4.136 τόνοι ανακυκλώσιμα υλικά. Από τους κίτρινους κάδους έχουν ανακτηθεί 339 τόνοι καθαρό χαρτί, ενώ σε 18 τόνους ανέρχεται το καθαρό γυαλί που έχει ανακτηθεί τους έξι πρώτους μήνες του 2018.

Έτσι στον Δήμο Χαλανδρίου το 2017 παρατηρείται μία μείωση των απορριμμάτων που οδηγούνται για ταφή σε σχέση με το 2016 της τάξης του 5,8%, ενώ για το ίδιο έτος αποτελεί τον δεύτερο Δήμο της Αττικής σε ποσοστό ανακύκλωσης. Σε αυτό συμβάλλει και ο διαφορετικός τρόπος διαχείρισης των κλαδεμάτων, που δεν γινόταν πριν από το 2014. Μόνο για το πρώτο οκτάμηνο του 2018, 1.428 τόνοι κλαδεμάτων διαχωρίστηκαν και στάλθηκαν για κομποστοποίηση. Εκτός από το προφανές όφελος για το περιβάλλον, κλαδέματα και ανακυκλώσιμα υλικά δεν οδηγούνται στον ΧΥΤΑ της Φυλής, με αποτέλεσμα να εξοικονομείται το ειδικό τέλος ταφής που επιβαρύνει τον δημοτικό προϋπολογισμό.

Όσον αφορά στην αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων διαχείρισης των απορριμμάτων, εκτός από τη δωρεάν παροχή κάδων κομποστοποίησης στους κατοίκους της πόλης, ο Δήμος Χαλανδρίου εντάχθηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Horizon 2020 Waste 4think. Μετά από τεμαχισμό και ξήρανση  των απορριμμάτων κουζίνας (υπολείμματα φαγητού, φρούτων, λαχανικών), που συγκεντρώνονται σε ειδικούς κάδους, σε συνεργασία με εθελοντές κατοίκους του Δήμου, το παραγόμενο υλικό χρησιμοποιείται για την παραγωγή διαφορετικού τύπου υλικών (κομπόστ, πέλετ, υδρογόνο κ.λπ.), μεταξύ των οποίων και βιοαέριο, που ήδη κινεί απορριμματοφόρο του Δήμου. Το πρόγραμμα ξεχωριστής διαλογής βιοαποβλήτων από τον Φεβρουάριο του 2019 θα επεκταθεί δοκιμαστικά σε δύο συνοικίες της πόλης.

Σε ποια σημεία της πολιτικής του Δήμου στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων το θεσμικό πλαίσιο λειτουργεί ανασταλτικά και τι κατά τη γνώμη σας πρέπει άμεσα να αλλάξει;

Είναι γεγονός ότι η εμπλοκή ιδιωτικών συμφερόντων και το πεπαλαιωμένο θεσμικό πλαίσιο οδήγησαν στη διαχρονική απουσία κρίσιμων υποδομών, ενώ η πολυδαίδαλη γραφειοκρατία και η υποχρηματοδότηση των δήμων συμβάλλουν δραστικά στη διαιώνιση της υπάρχουσας κατάστασης. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε την απουσία χώρων μηχανικής ανακύκλωσης ή διαχείρισης βιοαποβλήτων σε κάθε περιφερειακή ενότητα της χώρας, γεγονός που καθιστά ανέφικτη την εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων. Επίσης, η απουσία αδειοδοτημένων και περιβαλλοντικά σύγχρονων χώρων μεταφόρτωσης στην Αττική, «εκτοξεύει» το κόστος μεταφοράς σε εργατοώρες, καύσιμα και ανταλλακτικά.

Παράλληλα, παρατηρείται θεσμικό κενό στον έλεγχο των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών όσον αφορά τα απορριπτόμενα υλικά στη χωματερή, καθώς και συνθετότητα των διαδικασιών και μεγάλος χρόνος αναμονής προκειμένου ένας δήμος να αποκτήσει τον απαιτούμενο εξοπλισμό ή να προχωρήσει στις απαιτούμενες μελέτες ή δημοπρατήσεις.

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να απευθύνετε προς τους δημότες σας σχετικά με την υιοθέτηση μια πιο οικολογικής συμπεριφοράς αναφορικά με το θέμα των απορριμμάτων;

Είναι προφανές ότι, ανεξάρτητα από τις όποιες προσπάθειες της δημοτικής αρχής, βασική παράμετρο στην αλλαγή του τρόπου διαχείρισης των απορριμμάτων αποτελεί η ευαισθητοποίηση της πλειοψηφίας των κατοίκων και επιχειρηματιών της πόλης σε θέματα ανακύκλωσης και κυρίως στον διαχωρισμό των υλικών στην πηγή.

Προς αυτή την κατεύθυνση αποσκοπούν τα ενημερωτικά φυλλάδια και οι δημοσιεύσεις στον τοπικό Τύπο της δημοτικής αρχής, η τοποθέτηση στα σχολεία της πόλης κάδων ανακύκλωσης τριών ρευμάτων (πλαστικό, αλουμίνιο, χαρτί), κυρίως για εκπαιδευτικούς λόγους, καθώς και η συνεργασία με εκπαιδευτικούς της πόλης για εξοικείωση των παιδιών με δράσεις ανακύκλωσης ή επανάχρησης.

Σε κάθε περίπτωση, η διαφορετική διαχείριση των απορριμμάτων στην πόλη, αλλά και στη χώρα, δεν αποτελεί επιλογή αλλά αναγκαιότητα, καθώς συνδέεται άμεσα με την προστασία του περιβάλλοντος. Η εξάντληση των ενεργειακών αποθεμάτων, η κλιματική αλλαγή, αλλά και η συνεχής υποβάθμιση του αστικού χώρου μας θέτουν ένα και μόνο καθήκον: Να συνεχίσουμε την προσπάθεια και να πετύχουμε.