Το οδοιπορικό της αποστολής του Δήμου Χαλανδρίου στην Ειδομένη

Ο Δήμος Χαλανδρίου, θεωρώντας ότι η αλληλεγγύη είναι ένα από τα βασικά μέσα για τη βοήθεια των συνανθρώπων μας που αναζητούν ένα ασφαλές καταφύγιο στην Ευρώπη, οργάνωσε αποστολή στην Ειδομένη στις 13 και 14 Νοεμβρίου, με τα απαραίτητα τρόφιμα για το μακρύ και δύσκολο ταξίδι των ξεριζωμένων συνανθρώπων μας.

Αντιπροσωπεία του Δήμου, με τους δήμαρχο Χαλανδρίου, Σίμο Ρούσσο, την αντιδήμαρχο Οικονομικών, Έλενα Χριστούλη, τον αντιδήμαρχο Περιβάλλοντος & Καθαριότητας, Δημήτρη Χριστουλάκη και τον αντιδήμαρχο Τεχνικής Υπηρεσίας, Κώστα Γερολυμάτο, σε συνεργασία με την “Αλληλεγγύη – Αντίσταση στο Ξυλόκαστρο” και την “Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης Πολιτών Ιλίου”, γέμισαν με τρόφιμα το φορτηγάκι της “Αλληλεγγύης για Όλους”. Η αποστολή παρέδωσε τα τρόφιμα την Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2015.

Ακολουθεί η περιγραφή της αποστολής, όπως την αποτυπώνει ο κ. Κωνσταντίνος Γερολυμάτος.

Το μετέωρο βήμα του πελαργού

Φτάνοντας λίγο πριν το συνοριακό φυλάκιο των Ευζώνων ανοίγεται στα αριστερά ένας δρόμος ανάμεσα στα χωράφια που, μετά από λίγα χιλιόμετρα, σε οδηγεί στην Ειδομένη. Το τοπίο πεδινό. Τα οργωμένα χωράφια και ο ποταμός Αξιός κυριαρχούν στο επίπεδο τοπίο.

Πλησιάζοντας την Ειδομένη το πρώτο που παρατηρείς είναι ότι για κάποιο λόγο αρχίζουν να υπάρχουν σκουπίδια στην άκρη του δρόμου. Σκουπίδια που δεν δικαιολογούνται στην αγροτική ύπαιθρο της περιοχής. Πλαστικά μπουκάλια, ρούχα, σακούλες και διάφορες συσκευασίες, σου κρατούν συντροφιά τα τελευταία 2 – 3 χιλιόμετρα πριν τον προορισμό σου. Καλώς ήλθες στη Ειδομένη.

Λίγο πριν τις σιδηροδρομικές γραμμές εμφανίζονται τα πρώτα λεωφορεία. Τουριστικά ιδιωτικά λεωφορεία μεταφέρουν στο σημείο αυτό τους πρόσφυγες που πέρασαν διά θαλάσσης τα σύνορα. Με την πρώτη ματιά δεν φαίνεται το μέγεθος του προβλήματος που διαχειρίζεται αυτός ο τόπος της ελληνικής επικράτειας. Αμέσως μετά τις γραμμές, η πραγματικότητα σε συναντάει με αμείλικτο τρόπο. Είναι το σημείο που αδειάζουν καθημερινά δεκάδες λεωφορεία τους μετανάστες που ψάχνουν μία λύση στην πολιτισμένη Ευρώπη. Από το σημείο αυτό περνάνε στη FYROM και συνεχίζουν το ταξίδι τους για την κεντρική Ευρώπη και τη Σκανδιναβία.

Σε πρώτη φάση οι πρόσφυγες περνάνε για να πάρουν ενίσχυση κυρίως όσον αφορά τρόφιμα και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, βασικά πράγματα. Πρακτικά παίρνουν ό,τι καταφθάνει από το τεράστιο δίκτυο αλληλεγγύης που υπάρχει: τυρόπιτες, ψωμί, κρουασάν, σταφίδες… οτιδήποτε.

Στον ίδιο χώρο και στην είσοδο της εγκατάστασης υπάρχουν σκηνές για την ιατρική περίθαλψη των ανθρώπων, καθώς και χώροι για τα παιδιά -για να ξεγελιέται λίγο η πραγματικότητα του μικρού πρόσφυγα.

Στο τοπίο κυριαρχούν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και οι άνθρωποι του ΟΗΕ. Σημαντική είναι η παρουσία του Ερυθρού Σταυρού, καθώς και κάποιων άλλων ΜΚΟ (ΠΡΑΞΙΣ – ΑΡΣΙΣ)

Αμέσως μετά, μια σειρά από πολύ μεγάλες σκηνές όπου περιμένουν πρόσφυγες για να περάσουν τα σύνορα. Κάποιες από αυτές έχουν ξύλινο πάτωμα. Σε κάποιες άλλες ένα απλό ύφασμα καλύπτει το χώμα. Στους χώρους αυτούς διημερεύουν όλοι. Οι συνθήκες είναι απλά οριακές. Ξαπλωμένοι κάτω, άλλοι απλά περιμένουν, άλλοι κοιμούνται. Η δυσοσμία του χώρου είναι έντονη για προφανείς λόγους.

Αμέσως μετά από τον χώρο αυτό βρίσκονται δεκάδες χημικές τουαλέτες. Καθαρίζονται καθημερινά, αλλά η οσμή τους προδίδει την παρουσία τους από μακριά.

Τον παλμό των εξελίξεων τον δίνουν οι «απέναντι». Ο ρυθμός που καταγράφουν τα κλιμάκια της FYROM τους εισερχόμενους καθορίζει και την ταχύτητα με την οποία περνάνε τα σύνορα. Μόλις δοθεί, οι πρόσφυγες φεύγουν ανά δυάδες από τον καταυλισμό, αφήνουν την Ελλάδα πεζοί και περνάνε στο έδαφος των Σκοπίων. Το βήμα τους, το μετέωρο βήμα του πελαργού.

Μέσα στον καταυλισμό επικρατεί μία ιδιαίτερη ηρεμία. Στα πρόσωπα των ανθρώπων βλέπεις μία καρτερικότητα που εξηγείται μόνο από τις εμπειρίες που είχαν αυτοί οι άνθρωποι τόσο στο ταξίδι τους, όσο και πριν από αυτό. Φεύγοντας από περιοχές που δεν έχει μείνει τίποτα όρθιο, μάλλον η υποτυπώδης διαχείριση της Ειδομένης δεν συνιστά τίποτα ιδιαίτερο.

Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν αραβικά χαρακτηριστικά. Κάποιοι από αυτούς δεν ξεχωρίζουν από εμάς, πράγμα απολύτως φυσιολογικό. Ένα μικρό ποσοστό είναι ασιατικής καταγωγής. Μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού ήταν οι έγχρωμοι αφρικανικής καταγωγής.

Από την μια δεν ήταν λίγοι αυτοί που έφτασαν στην Ειδομένη, εξοπλισμένοι (σάκοι ταξιδίου, sleeping bang, μποτάκια για περπάτημα, μπουφάν). Από την άλλη συναντούσες ακόμα και τώρα πρόσφυγες με σαγιονάρες και κοντά σορτσάκια, που ετοιμάζονται να διασχίσουν την Ευρώπη μέσα στον χειμώνα.

Πολλές ήταν και οι οικογένειες με μικρά παιδιά: πατέρας μάνα με 2, 3 ή και 4 παιδιά είναι κάτι πολύ κοινό στον καταυλισμό. Κάποιοι από αυτούς έχουν λεφτά και αγοράζουν από διάφορους με καντίνες από σουβλάκια μέχρι φρούτα.

Δεν είχαμε τη δυνατότητα να μιλήσουμε με κάποιους από αυτούς τους ανθρώπους για αυτά που περνάει ή για αυτά που πέρασε. Το γεγονός ότι δεν βλέπεις άνθρωπο πάνω από 50 χρόνων μαρτυράει ότι σε κάθε οικογένεια ένα κομμάτι της θα μείνει για πάντα πίσω. Συναντήσαμε αρκετές οικογένειες με παιδιά λίγων μηνών. Κανείς δεν ξέρει αν με εφόδιο μία κουβέρτα μπορεί ένα βρέφος 4 μηνών να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες του ταξιδιού αυτού. Ξεχωριστό και πιο τραγικό είναι το παράδειγμα των ασυνόδευτων παιδιών. Ό,τι χειρότερο μπορείς να συναντήσεις στην Ειδομένη: 5 χρονών μόνο του ενάντια σε όλο τον κόσμο.

Στον καταυλισμό δεν υπάρχουν κλεψιές και τσακωμοί. Διαξιφισμοί υπάρχουν μόνο όταν κάποιος θέλει να ξεφύγει από τους εθελοντές που κατευθύνουν τους πρόσφυγες: σακούλα ή τρόφιμα θα πάρουν μία φορά και όχι δεύτερη.

Η εγκατάσταση της Ειδομένης δεν είναι εγκατάσταση. Αποτελεί μία προσπάθεια σε εθελοντική βάση να υπάρξει μία στοιχειώδης διαχείριση σε ανθρώπινα πλαίσια του δράματος που παίζεται στην περιοχή μας τα τελευταία χρόνια. Είναι άξιο μνείας ότι το ελληνικό κράτος απουσιάζει πλήρως από αυτό το σημείο. Αν και έχουν υπάρξει αρκετές πρόνοιες στα σημεία που εισέρχονται, καμία δράση ή παρουσία δεν υπάρχει στο σημείο που οι πρόσφυγες φεύγουν από τη χώρα.

Μέσα σε λίγες ώρες συνάντησα τα βλέμματα 2 έως 3 χιλιάδων ανθρώπων. Αν όλα πάνε καλά δεν θα τους ξαναδώ. Αυτό μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα: είτε αυτοί θα συνεχίσουν το ταξίδι τους και θα εγκατασταθούν κάπου για να συνεχίσουν τη ζωή τους, είτε εγώ (εμείς) δεν θα βρεθούμε στην ίδια κατάσταση να παίρνουμε τους ίδιους δρόμους κάποια στιγμή.

Η επίσκεψή μας έγινε την Παρασκευή 13 Νοεμβρίου το πρωί. Οι ξεναγοί μας στην Ειδομένη μας ενημέρωσαν για το τι γινότανε τις πρώτες μέρες εκεί. Όταν δεν υπήρχε καμία πρόνοια για κανέναν. Όταν τέλη Αυγούστου η κυβέρνηση της FYROM Σκοπίων έκλεινε τα σύνορά της και στοιβάζονταν εκεί πάνω από 15.000 ψυχές.

Το βράδυ έγινε το χτύπημα των τζιχαντιστών στο Παρίσι. Είναι προφανές ότι όλοι όσοι βρεθήκαμε εκεί το πρώτο πράγμα που σκεφτήκαμε είναι η δαιμονοποίηση των προσφύγων και το κλείσιμο των συνόρων της Ευρώπης απέναντι στη μιζέρια που η ίδια έχει συμβάλει να δημιουργηθεί αν όχι δημιουργήσει μαζί με τις ΗΠΑ.

Οι διακηρύξεις της Δύσης για αποσύνδεση της πολιτικής επί του προσφυγικού με τα γεγονότα του Παρισιού περισσότερο ακούγεται ως προτροπή σύνδεσης παρά ως αποτροπή.

Αν και η κατάσταση που διαμορφώνεται εμπεριέχει αρκετά στοιχεία που δείχνει ότι είναι εκτός ελέγχου δεν παύει να απορεί κανείς για το πόσο οι σχέσεις των ΗΠΑ και τμήματος του αραβικού κόσμου με το ISIS μένει μόνο στο πλαίσιο της εκπαίδευσης και του εξοπλισμού τους. Μια σειρά από κράτη παρίες, που τελούν υπό τον πλήρη έλεγχο των ΗΠΑ, δεν είναι σίγουρο ότι δεν επιχαίρουν με αυτές τις εξελίξεις, όταν μάλιστα είναι πολύ πιθανόν να τις καθοδηγούν. Είναι σαφές ότι μία τέτοια πολιτική θα επιδιώξει το κλείσιμο των συνόρων για τους πρόσφυγες κάποια στιγμή. Μέχρι τότε καλό θα ήταν η ελληνική κυβέρνηση να προσέξει την Ειδομένη. Να σημειωθεί ότι την επισκεφθήκαμε με ιδανικές καιρικές συνθήκες. Η βροχή και το κρύο δεν θα είναι κάτι απλό, στον ανοιχτό κάμπο του Αξιού ποταμού, τον χειμώνα.

Δεν μπορώ να γνωρίζω τι μπορεί να σημαίνει 150 νεκροί Γάλλοι για μία οικογένεια της Συρίας που κινδυνεύει από τον κυβερνητικό στρατό, από τα χημικά όπλα των ανταρτών, από τον κανιβαλισμό του ISIS και από τα αεροπλάνα των Ρώσων. Πιθανότατα τίποτα, πράγμα απόλυτα δικαιολογημένο. Για τη χώρα μας και τον λαό μας όμως μπορεί να σημαίνουν πολλά. Ιδιαίτερα αν κλείσουν τα σύνορα και η χώρα από χώρα διέλευσης γίνει χώρα εγκατάστασης όλων όσων σκοτώνει ο «πολιτισμένος» κόσμος εδώ και χρόνια.