Διχάζει η υποβοηθούμενη αυτοκτονία

Οι τελευταίες ημέρες κατακλύστηκαν από ειδήσεις για τον θάνατο της Μπρίτανι Μέιναρντ (φωτογραφία), της 29χρονης Αμερικανίδας που έπασχε από ανίατο καρκίνο στον εγκέφαλο και αποφάσισε να δώσει τέλος στη ζωή της με φάρμακα που της χορηγήθηκαν από τον γιατρό της. Η Μπρίτανι έκανε χρήση του δικαιώματος που της παρείχε ο νόμος για την υποβοηθούμενη αυτοκτονία στην Πολιτεία του Ορεγκον.

Ξεψύχησε την 1η Νοεμβρίου στο σπίτι της περιστοιχιζόμενη από την οικογένειά της. Ακόμη και αν αποφάσιζε να μην πάρει τα μοιραία φάρμακα που την οδήγησαν γρήγορα σε ανώδυνο τέλος, η Μπρίτανι δεν θα ζούσε για πολύ ακόμη – και το διάστημα αυτό θα υπέφερε από επιληπτικές κρίσεις και ανυπόφορους πόνους. Η ίδια προτίμησε να δημοσιοποιήσει την ιστορία της προκειμένου να ενημερώσει και άλλους ανθρώπους στην κατάστασή της ότι έχουν «δικαίωμα σε έναν αξιοπρεπή θάνατο».

Όταν η Μπρίτανι διαγνώστηκε με καρκίνο στον εγκέφαλο σε τελικό στάδιο την περασμένη άνοιξη, επέλεξε να μετακομίσει με τον σύζυγό της στο Ορεγκον όπου ισχύει ο νόμος «Death With Dignity» («Θάνατος με αξιοπρέπεια»), που της επέτρεπε να ζητήσει τη βοήθεια του γιατρού της για να πεθάνει παίρνοντας τα κατάλληλα φάρμακα. Το Ορεγκον ήταν η πρώτη αμερικανική Πολιτεία που νομιμοποίησε την υποβοηθούμενη αυτοκτονία τη δεκαετία του 1990. Ακολούθησαν η Ουάσιγκτον, το Βερμόντ και η Μοντάνα, όπου η υποβοηθούμενη αυτοκτονία μπορεί να πραγματοποιηθεί με δικαστική εντολή. Στην Ευρώπη η υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμη στην Ελβετία, στο Λουξεμβούργο και στην Ολλανδία, ενώ η ευθανασία είναι νόμιμη στο Βέλγιο, στην Ολλανδία και στο Λουξεμβούργο.

Από τη στιγμή που η Μπρίτανι δημοσιοποίησε ένα βίντεο, μέσω της οργάνωσης Compassion and Choices, στο οποίο περιέγραφε την κατάστασή της και εξηγούσε με λεπτομέρειες την απόφασή της να προχωρήσει σε υποβοηθούμενη αυτοκτονία, η συζήτηση γύρω από τη νομιμότητα αλλά και την ηθική διάσταση του ζητήματος αναζωπυρώθηκε. Στη διάρκεια του διαστήματος αυτού η υπόθεση της 29χρονης γυναίκας έτυχε τεράστιας κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως: η ίδια εμφανίστηκε στο εξώφυλλο του περιοδικού «People», παραχώρησε συνέντευξη στο τηλεοπτικό δίκτυο “CBS”, έγινε το αντικείμενο ανάλυσης σε πλήθος εκπομπών, άρθρων και σε εκατομμύρια συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τρεις ιστορίες εκούσιας «αναχώρησης»

Με απεργία πείνας και δίψας

Η 86χρονη Βρετανίδα Τζιν Ντέιβις τερμάτισε τη ζωή της με απεργία πείνας και δίψας. Ο λόγος; Οι πολύ αυστηροί νόμοι στη χώρα της που απαγορεύουν την υποβοηθούμενη αυτοκτονία προβλέποντας ποινές ως και 14 χρόνια φυλάκισης. Η πρώην καθηγήτρια μαθηματικών δεν έπασχε από ανίατη ασθένεια, αλλά είχε πολλά προβλήματα υγείας που δυσκόλευαν τη ζωή της, όπως χρόνιους πόνους στην πλάτη και λιποθυμικά επεισόδια. «Είναι κόλαση. Δεν θα το αποφάσιζε κάποιος αν δεν πίστευε ότι η ζωή του είναι τόσο άσχημη. Είναι αφόρητο» δήλωσε στους κυριακάτικους «Times». Η Ντέιβις, που είχε την υποστήριξη και των τεσσάρων παιδιών της, σταμάτησε να πίνει νερό στις 16 Σεπτεμβρίου 2014. Πέθανε πριν από λίγες ημέρες, την 1η Οκτωβρίου.

«Έχω τα φάρμακα σε ασφαλές σημείο»

Ο Ίθαν Ρέμελ, πατέρας δύο ανήλικων παιδιών, ήταν μόλις 41 ετών το 2011 όταν αποφάσισε να κάνει χρήση του δικαιώματός του να πεθάνει όποτε και όπως εκείνος το επέλεγε. Ο νόμος «Death with Dignity Act» είχε ψηφιστεί τρία χρόνια νωρίτερα στην Πολιτεία της Ουάσιγκτον όπου διέμενε. Ο Ρέμελ, καθηγητής Ψυχολογίας, διαγνώστηκε με επιθετικό καρκίνο στο έντερο, ο οποίος γρήγορα έκανε μετάσταση στα οστά. Είχε προμηθευτεί τα φάρμακα αρκετούς μήνες πριν από τον θάνατό του: «Βρίσκονται φυλαγμένα σε ασφαλές σημείο. Δεν έχω αποφασίσει αν θα τα χρησιμοποιήσω, αλλά με ηρεμεί να ξέρω ότι έχω κάποιον έλεγχο στη διαδικασία του θανάτου μου» έγραψε στο προσωπικό του ιστολόγιο λίγο προτού κάνει την απόφασή του πράξη.

Ιταλίδα 85χρονη «δεν ήταν όμορφη»

Υπάρχουν όμως και λιγότερο αξιοπρεπείς περιπτώσεις. Μια ηλικιωμένη Ιταλίδα αποφάσισε στις αρχές του 2013 να βάλει τέλος στη ζωή της σε «κλινική ευθανασίας» στην Ελβετία επειδή έκρινε ότι «έχανε την καλή της εμφάνιση». Η 85χρονη Οριέλα Κατσανέλο μετέβη στην κλινική Dignitas στη Βασιλεία αφού πρώτα κατέβαλε το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 10.000 ευρώ. Εξαφανίστηκε από το σπίτι της κοντά στη Βιτσέντσα στη Βόρεια Ιταλία χωρίς να ενημερώσει τα παιδιά ή τους συγγενείς της για το πού πήγαινε. Η οικογένειά της πληροφορήθηκε την πράξη της όταν ο δικηγόρος της παρέλαβε την τέφρα της και ένα πιστοποιητικό θανάτου από το ταχυδρομείο. Στην Ελβετία η υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμη ακόμη και αν το άτομο που τη ζητάει δεν πάσχει από ανίατη ασθένεια.

Τζακ Φριρ, κλινικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο στη Νέα Υόρκη

«Εδώ δεν έχει λόγο η θρησκευτική ηθική»

«Είναι προβληματική η χρήση στενόμυαλων θρησκευτικών επιχειρημάτων στο ζήτημα της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας» λέει στο «Βήμα» ο Τζακ Φριρ, κλινικός καθηγητής με ειδίκευση στη βιοηθική και στην παρηγορητική ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο στη Νέα Υόρκη.

Γιατί συγκεκριμένα η ιστορία της Μπρίτανι Μέιναρντ προκάλεσε τόση αντιπαράθεση γύρω από την υποβοηθούμενη αυτοκτονία;

Δύο στοιχεία έκαναν αυτή την υπόθεση ενδιαφέρουσα. Το πρώτο είναι η ίδια η Μπρίτανι. Ήταν νέα, γεμάτη ζωή. Μοιάζει εξωπραγματικό και άδικο που σύρθηκε σε αυτές τις συνθήκες. Δεύτερον, εξήγησε με σαφήνεια την επιλογή της και διατήρησε το δικαίωμα αυτής της επιλογής και για άλλους. Και άλλα άτομα έχουν προβεί στην ίδια επιλογή, αλλά με ελάχιστα ή καθόλου σχόλια. Η Μπρίτανι είχε ενεργό ρόλο στην παραγωγή ενός καθηλωτικού βίντεο στο οποίο έλεγε την ιστορία της.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας και της ευθανασίας;

Υποβοηθούμενη αυτοκτονία σημαίνει να εξασφαλίσεις βοήθεια στην απόκτηση των κατάλληλων υλικών για να αυτοκτονήσεις. Από τη στιγμή που το άτομο αποκτά αυτό το υλικό, είναι δική του επιλογή πότε και αν θα το χρησιμοποιήσει. Η ευθανασία είναι όταν ένα άτομο σκοτώνει ένα άλλο, με ή χωρίς άδεια, με σκοπό ευγενικό και φιλανθρωπικό. Η ευθανασία δέχεται κριτική επειδή δεν είναι ο ασθενής αυτός που παίρνει την τελική απόφαση για το πότε θα πεθάνει. Επειδή στην υποβοηθούμενη αυτοκτονία εξαρτάται από τον ασθενή η απόφαση να ολοκληρώσει την πράξη όποτε εκείνος το επιθυμεί, θεωρείται περισσότερο αυθεντική και αυτόνομη από την ευθανασία.

Οι αντιδράσεις ενάντια στην υποβοηθούμενη αυτοκτονία συνιστούν μια προσπάθεια επιβολής θρησκευτικών πεποιθήσεων στους άλλους;

Παρότι πολλοί από αυτούς που αντιτίθενται στην υποβοηθούμενη αυτοκτονία χρησιμοποιούν μη θρησκευτικά κριτήρια, όπως για παράδειγμα γιατροί που αισθάνονται ότι περιορίζει το επαγγελματικό εκτόπισμα της ιατρικής, οι πιο έντονες αντιδράσεις έχουν θρησκευτικό υπόβαθρο. Αυτό καθίσταται προβληματικό όταν εκφράζονται στενόμυαλα επιχειρήματα που υποτίθεται ότι φέρουν κάποιο ηθικό βάρος και απαιτείται να εφαρμοστούν εκτός της θρησκευτικής κοινότητας.

Πηγή: tovima.gr