SOS από την WWF για τις πυρκαγιές στην Ελλάδα

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει για τις δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα η WWF, ένα χρόνο μετά την τραγωδία στο Μάτι με 102 νεκρούς.

Στην ανακοίνωσή της η WWF επισημαίνει ότι δεν υπάρχει ούτε ένα τοπικό σχέδιο πρόληψης των δασικών πυρκαγιών, δεν υπάρχει μελέτη για τα αίτια των πυρκαγιών, ενώ ο Ευρωπαϊκός Αριθμός Έκτακτης Ανάγκης 112 δεν έχει ακόμα αξιοποιηθεί.

Αξιοπρόσεκτο είναι επίσης το γεγονός ότι, σύμφωνα με την WWF, οι επικίνδυνες περιοχές της Ελλάδας για την εκδήλωση πυρκαγιών έχουν να επικαιροποιηθούν από το 1984, όταν και είχαν θεσμοθετηθεί για πρώτη φορά!

Η WWF παρουσιάζει τις πρωτοβουλίες που πάρθηκαν σε πολιτικό επίπεδο μετά την τραγωδία στην Ανατολική Αττική και το τι έγινε στη συνέχεια με αυτές:

• Η «Επιτροπή για τις προοπτικές διαχείρισης πυρκαγιών υπαίθρου και δασών στην Ελλάδα» (Επιτροπή Goldammer), που συστάθηκε με απόφαση του πρωθυπουργού, δημοσιοποίησε το πόρισμά της τον Ιανουάριο 2019. Ωστόσο, η συνέχεια είναι άγνωστη μιας και μετά το πόρισμα δεν ακολούθησαν συγκεκριμένες δράσεις και λύσεις.
• Εκδόθηκε επιτέλους η ΚΥΑ που προβλεπόταν στο άρθρο 100 του ν. 4249/2014 για τη συνεργασία Δασικής Υπηρεσίας και Πυροσβεστικού Σώματος, κάτι που αποτελούσε τα τελευταία πολλά χρόνια πάγιο αίτημα του WWF Ελλάς.
• Τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για το «Εθνικό Σύστημα Πολιτικής Προστασίας». Η WWF Ελλάς κατέθεσε σχόλια επί του σχεδίου νόμου στις 15 Μαΐου 2019.

Η WWF επισημαίνει ότι το θέμα των πυρκαγιών είναι εθνικό ζήτημα και παρουσιάζει αναλυτικά τα κρίσιμα κενά και τις επικίνδυνες ελλείψεις στο εθνικό σύστημα δασοπυροπροστασίας, που πρέπει να αντιμετωπιστούν ανεξαρτήτως των πολιτικών εξελίξεων.

Ιδού:

• Εξακολουθεί να μη δίνεται καμιά πολιτική και επιχειρησιακή προτεραιότητα στην πρόληψη, μέσα από την έγκαιρη δασική διαχείριση.
• Διαπιστώνεται παντελής απουσία τοπικών σχεδίων πρόληψης των δασικών πυρκαγιών που να περιλαμβάνουν μέτρα για τη διαχείριση καύσιμης ύλης, προτάσεις για αντιπυρικά έργα και υποδομές, αναγνώριση κινδύνων κτλ.
• Καταγράφεται χρηματοδότηση περίπου 17 εκατ. ευρώ για γενικούς σκοπούς πυροπροστασίας για τους 332 Δήμους της χώρας, χωρίς ωστόσο να υπάρχει επαρκής έλεγχος χρήσης για τον σκοπό που προορίζονται. Αν κάτι μας δίδαξαν οι πυρκαγιές του 2018 ήταν ότι φέτος αυτά τα χρήματα θα έπρεπε να δοθούν αποκλειστικά και μόνο για τη σύνταξη σύγχρονων και λειτουργικών σχεδίων πυροπροστασίας σε όλους τους ΟΤΑ.
• Συνεχίζεται η μείωση των πιστώσεων στη Δασική Υπηρεσία για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών (3 εκατ. ευρώ το 2012, 2,5 εκατ. ευρώ το 2013, 1,6 εκατ. ευρώ το 2019), που σήμερα μετά βίας καλύπτουν το 10% των αιτούμενων ετήσιων αναγκών και κατά κανόνα αποδίδονται αργοπορημένα, λίγες μέρες πριν την έναρξη της αντιπυρικής (για φέτος στις 10 Απριλίου 2019).
• Δεν έχει προχωρήσει ακόμα στην πράξη η διαχείριση της καύσιμης ύλης σε δάση και δασικές εκτάσεις με την ολοκλήρωση του Σχεδίου Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας 2018-2038 (Εθνική Στρατηγική για τα Δάση).
• Δεν υπάρχει σε εθνικό επίπεδο επανεκτίμηση/ επικαιροποίηση του κινδύνου πυρκαγιάς σε δασικές εκτάσεις, ώστε να υπάρχει κατάλληλος σχεδιασμός δράσεων πρόληψης πυρκαγιών, αλλά και στρατηγική ιεράρχηση των δράσεων και ενεργειών πρόληψης. Οι επικίνδυνες περιοχές της χώρας για την εκδήλωση πυρκαγιών έχουν να επικαιροποιηθούν από το 1984, οπότε και είχαν θεσμοθετηθεί για πρώτη φορά.
• Δεν υπάρχει συστηματική διερεύνηση των αιτιών των πυρκαγιών και ανάλυση των σχετικών δεδομένων και τάσεων σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας ή Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει και η απαραίτητη διαμόρφωση μέτρων για την αντιμετώπιση τους σε τοπικό επίπεδο.
• Δεν έχουμε για ακόμα μια χρονιά την κατάρτιση μιας εθνικής, ενιαίας εκστρατείας για τη διαρκή ενημέρωση του κοινού και συγκεκριμένων ομάδων-στόχων για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, σε συνεργασία με όλους τους αρμόδιους κρατικούς φορείς.
• Τέλος, χαρακτηριστικό παράδειγμα ασυνέχειας και αναποτελεσματικότητας είναι η αδυναμία πλήρους αξιοποίησης του Ευρωπαϊκού Αριθμού Έκτακτης Ανάγκης 112. Παρότι είναι τεχνικά εφικτό, δεν έχει αξιοποιηθεί η δυνατότητα του 112 για την ενημέρωση των κατοίκων και των επισκεπτών μιας περιοχής μέσω της κινητής τηλεφωνίας για επικείμενο κίνδυνο εξαιτίας φυσικών καταστροφών.

«Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου για το “Εθνικό Σύστημα Πολιτικής Προστασίας” είναι χαρακτηριστικό της διαχρονικής αντιμετώπισης της πολιτείας απέναντι στο ζήτημα των δασικών πυρκαγιών: Τέθηκε σε διαβούλευση πριν προλάβει να εφαρμοστεί και να αξιολογηθεί ο υφιστάμενος νόμος πολιτικής προστασίας (v.4249/2014), ενώ  δεν δίνει λύσεις στο κομβικό ζήτημα της ανεπαρκούς στελέχωσης των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας. Πέραν αυτού, δημιουργεί νέες διαδικασίες και ανάγκες πολύπλοκης προσαρμογής και αυξάνει την γραφειοκρατία αντί να προωθεί απλούστερες διαδικασίες εστιασμένες στην αποτελεσματικότητα», επισημαίνεται στην ανακοίνωση.