Κάλπες στην Καταλονία και στο… βάθος ανεξαρτησία

Ένα νέο κεφάλαιο στην υπόθεση της ανεξαρτησίας της Καταλονίας ανοίγει την Κυριακή, όταν περίπου 5,5 εκατομμύρια πολίτες θα προσέλθουν στις κάλπες για την ανάδειξη της νέας τοπικής κυβέρνησης.

Οι καταλανοί προσπάθησαν και το 2014 να προωθήσουν το ζήτημα, με δημοψήφισμα, ελπίζοντας μάλιστα στην ώθηση που θα έδινε στην υπόθεσή τους το αντίστοιχο δημοψήφισμα στη Σκωτία.

Τελικά οι σκωτσέζοι ψήφισαν κατά της απόσχισης από το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας «πάγωσε» το καταλανικό δημοψήφισμα.

Η κυβέρνηση εγκατέλειψε τελικά το σχέδιο και διοργάνωσε ένα συμβουλευτικό δημοψήφισμα, το οποίο έδωσε συντριπτικό ποσοστό υπέρ της ανεξαρτησίας.

Για τους οπαδούς της απόσχισης, η Καταλονία δεν είναι απλά μια «εθνικότητα» εντός της Ισπανίας, αλλά ένα έθνος με δική του κουλτούρα και γλώσσα. Είναι επίσης μία από τις πλουσιότερες περιοχές της χώρας και οι πολίτες διαμαρτύρονται για τους φόρους που πληρώνουν στο κεντρικό κράτος, ώστε να ενισχυθούν φτωχότερες περιοχές, ιδίως στα χρόνια της κρίσης.

Τα κόμματα που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας έχουν σχηματίσει ένα κοινό μέτωπο υπό τον συνδυασμό «Junts Pel Si» (Μαζί για το ναι). Το «παρών» δίνει και ο νυν πρόεδρος της Καταλονίας, Αρτούρ Μας. Όλες οι δημοσκοπήσεις δίνουν σαφέστατο προβάδισμα στη συγκεκριμένη συμμαχία, η οποία μαζί με το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς CUP μάλλον θα αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο της τοπικής Βουλής.

Φυσικά δεν είναι αυτονόητο ότι οι δύο αυτοί σχηματισμοί θα μπορέσουν να συνεννοηθούν πολιτικά. Απέναντι βρίσκονται κόμματα που αναγνωρίζουν τα αιτήματα της Καταλονίας, αλλά επιθυμούν τη συνεννόηση εντός Ισπανίας: οι Ciudadanos (το κόμμα που θέλει να κάνει την έκπληξη και στις γενικές εκλογές), τα «παραδοσιακά» Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) και Σοσιαλιστικό (PSOE), αλλά και ο συνδυασμός «Cat Si que es Pot» που στηρίζει ο Πάμπλο Ιγκλέσιας των Podemos. Το κόμμα αυτό θέλει να αποτελέσει την εναλλακτική σε όσους μιλούν για ανεξαρτησία και το μήνυμα του Ιγκλέσιας είναι ξεκάθαρο: «Καταλανοί, μείνετε και θα διώξουμε μαζί τον Ραχόι».

Το τι θα συμβεί από τη Δευτέρα μετά τις εκλογές έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, δεδομένου ότι η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο για τις βουλευτικές του Δεκεμβρίου.

Το σχέδιο της συμμαχίας «Junts Pel Si» περιλαμβάνει τέσσερα στάδια: καταρχήν μια απλή διακήρυξη της τοπικής Βουλής ότι η διαδικασία ανεξαρτησίας ξεκίνησε. Το δεύτερο στάδιο θα περιλαμβάνει και πάλι τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Το τρίτο στάδιο, τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας, η οποία θα προετοιμάσει τους θεσμούς του μελλοντικού Κράτους, όπως π.χ. την Κεντρική Τράπεζα. Το τελευταίο στάδιο -μετά από τουλάχιστον 18 μήνες- περιλαμβάνει τη διακήρυξη της Ανεξαρτησίας.

Τα σχέδια αυτά αναμένεται να συναντήσουν και πάλι την αντίδραση της Μαδρίτης. Ήδη, έχουν φτάσει μηνύματα και από τις Βρυξέλλες: μια ανεξάρτητη Καταλονία τίθεται αυτόματα εκτός Ε.Ε. και Ευρωζώνης και μπαίνει στην «ουρά» για να καταθέσει νέα υποψηφιότητα.

Υπάρχουν επίσης φωνές που προειδοποιούν και για ένα άλλο καυτό ζήτημα: η ανεξαρτησία οδηγεί την Μπαρτσελόνα εκτός ισπανικού πρωταθλήματος (Primera Division), με όλες τις οικονομικές συνέπειες.

Επιπλέον, θεωρείται δεδομένο ότι η λέξη και μόνο δημοψήφισμα θα προκαλέσει νέα προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο με σκεπτικό ανάλογο με εκείνο του 2014: δεν μπορεί να γίνει δημοψήφισμα σε μία περιοχή της χώρας για ένα ζήτημα που αφορά όλη τη χώρα.

Πώς θα μπορούσε να τελειώσει αυτή η ιστορία; Θα γίνει η Καταλονία ανεξάρτητη σε μερικά χρόνια; Η πλειοψηφία το επιθυμεί, αλλά υπάρχουν και δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι οι πολίτες θα ψήφιζαν υπέρ της παραμονής στην Ισπανία, αρκεί να υπήρχε μια συνταγματική αναθεώρηση που θα έδινε περισσότερες εξουσίες στην περιοχή και (το κυριότερο) φορολογικές μεταρρυθμίσεις.

Ενδεχομένως λοιπόν να ξεκινήσει μια νέα διαδικασία διαλόγου μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης για το (συνταγματικό) μέλλον της Ισπανίας. Προς αυτή την κατεύθυνση, «κλειδί» θεωρείται το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του Δεκεμβρίου. Ή αλλιώς, αν ο Ραχόι θα εξακολουθήσει να είναι πρωθυπουργός.

Για την ιστορία, το νυν Σύνταγμα της Ισπανίας υιοθετήθηκε το 1978 (μετά το θάνατο του Φράνκο) και εγκρίθηκε με δημοψήφισμα. Υπέρ ψήφισε το 88,5%, κατά το 7,89%, ενώ η αποχή έφτασε το 33%. Υπέρ της αποχής είχαν ταχθεί τα κόμματα της Χώρας των Βάσκων και αρκετά αριστερά-κομουνιστικά κόμματα.

Πηγή: in.gr/Απόστολος Ρουμπάνης