Το μοντέλο του Συμμετοχικού Προϋπολογισμού χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1989 στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, μια πόλη με 1,5 εκατομμύριο κατοίκους στα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν εξελέγη για πρώτη φορά στον δήμο της πόλης το κόμμα των εργατών. Έως το 1997 έχει διαδοθεί σε έναν μικρό αριθμό πόλεων, κυρίως της Βραζιλίας, αλλά και ορισμένων κρατών της Λατινικής Αμερικής. Το διάστημα μετά το 2000 υιοθετήθηκε ως πρακτική με επιτυχία και σε άλλες ηπείρους και σε πολλές χώρες του κόσμου (Σκανδιναβία, Αγγλία, Γαλλία Γερμανία, Ιταλία, κ.λπ.). Σήμερα το μοντέλο του Συμμετοχικού Προϋπολογισμού έχει διαδοθεί σε πάνω από 1.000 πόλεις σε όλο τον κόσμο.
Γράφει ο Κώστας Αποστολίδης*
Βασική αρχή είναι η ενίσχυση της άμεσης δημοκρατίας με τη συμμετοχή των πολιτών και των ομάδων της κοινωνίας των πολιτών στην τοπική διακυβέρνηση.
Βασικός στόχος είναι η κατάθεση και αξιοποίηση προτάσεων από τους ίδιους τους κατοίκους, μέσα από παρεμβάσεις μικρής κλίμακας σε όλες τις Δημοτικές Ενότητες ενός Δήμου που προκύπτουν από συμμετοχικές διαδικασίες σχεδιασμού και αφορούν την αναβάθμιση της γειτονιάς τους.
Το Μοντέλο του συμμετοχικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η εφαρμογή των συμμετοχικών προϋπολογισμών διαφοροποιείται από τόπο σε τόπο, ακολουθώντας διάφορα μοντέλα. Το μοντέλο του συμμετοχικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης] βασίζεται στη δημιουργία σχεδίων τοπικής ανάπτυξης στο πλαίσιο των γενικών πολιτικών αστικής ανάπλασης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μέσα από συναντήσεις με τους πολίτες σε επίπεδο γειτονιάς, η δημοτική αρχή ιεραρχεί τις προτεραιότητές της, προσφέροντας έτσι στους πολίτες τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Η μεθοδολογία
Σε συγκεκριμένο χρόνο που ανακοινώνεται πιο πριν ο Δήμος καλεί όποιον ενδιαφέρεται από κατοίκους, ομάδες πολιτών, πάσης φύσεως σύλλογοι, συλλογικότητες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή νομικά πρόσωπα να υποβάλλουν ιδέες και προτάσεις τα προβλήματα που κρίνουν ως σημαντικά για τη γειτονιά τους με στόχο τη βελτίωση της ζωής στη γειτονιά τους. Η τεκμηρίωση των προτάσεων μπορεί να ενισχυθεί με τεχνογνωσία σε συνεργασία με ΑΕΙ ή ΤΕΙ.
Στη συνέχεια οργανώνονται συνοικιακές συνελεύσεις με συμμετοχή πολιτών για ενημέρωση & συζήτηση καθώς και εκλογή αντιπροσώπων συνοικιών, ενώ σε ένα 2ο στάδιο επαναληπτικών συνοικιακών συνελεύσεων γίνεται ιεράρχηση αναγκών & προτάσεων, ψηφοφορία επί των προτάσεων από τους αντιπροσώπους. Στη συνέχεια οι αρμόδιες κάθε φορά υπηρεσίες του Δήμου αναλαμβάνουν να αντιμετωπίσουν και να δώσουν λύσεις.
Ο Προϋπολογισμός
Ο συνολικός προϋπολογισμός μπορεί να ξεκινήσει με ένα μικρό στην αρχή ποσό πχ 150.000 με 250.000 ευρώ, με ένα χαμηλότερο πλαφόν ως μέγιστο προϋπολογισμό ανά πρόταση ώστε να χρηματοδοτηθούν περισσότερες από μια προτάσεις και να προκρίνονται οι προτάσεις που κατατίθενται από ομάδες πολιτών, έναντι προτάσεων μεμονωμένων πολιτών.
Ένταξη – Επιλογή – Νομιμοποίηση
Ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός εφαρμόζεται σε ένα κομμάτι του συνολικού προϋπολογισμού[. Καθώς το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού μιας πόλης πάει σε μισθούς και άλλα πάγια έξοδα, οι πολίτες διαβουλεύονται το μέρος του προϋπολογισμού που αφορά τις επενδύσεις. Αν και μικρό το κομμάτι αυτό σε σχέση με το σύνολο, ωστόσο έχει τη μεγαλύτερη επιρροή στην ποιότητα ζωής των πολιτών και την ποιότητα των υπηρεσιών.
Εννοείται ότι δαπάνες που αφορούν στην ενίσχυση του βασικού εξοπλισμού της πόλης σε υποδομές εκτελούνται στο σύνολο της πόλης (π.χ. πυροπροστασία, αντιπλημμυρική θωράκιση, συντηρήσεις σχολικών κτηρίων, καθαριότητα κ.λπ.). Έτσι η διαδικασία εφαρμόζεται στον τομέα περισσότερο «ελαστικών» δαπανών. Τέτοιες είναι οι δαπάνες για τοπικής εμβέλειας δημόσια έργα και υπηρεσίες: αναπλάσεις χώρων περιορισμένης κλίμακας, κινητές κατασκευές, εξοπλισμός αστικών παιχνιδιών, χώροι αναμονής και σκίασης, εναλλακτικές ενεργειακές λύσεις αστικού εξοπλισμού, «πράσινες» παρεμβάσεις, φωτισμός δρόμου, στοιχεία σήμανσης, κ.λπ.
Κάθε συμμετέχων θα υποβάλλει μια πρόταση η οποία θα πρέπει περιλαμβάνει αναφορά στην παρούσα κατάσταση, την προτεινόμενη ιδέα, το στόχο της ιδέας, τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται με την πρόταση και ενδεικτικό προϋπολογισμό.
Η κάθε πρόταση θα βαθμολογείται ανάλογα με την πληρότητα της πρότασης και του προϋπολογισμού και την συμμετοχή πολιτών και τις συλλογικές διαδικασίες υποβολής της πρότασης, αν είναι σύμφωνες με το δημόσιο συμφέρον και αν ανήκουν στην αρμοδιότητα του Δήμου.
Οι προτάσεις που θα επιλεγούν ανά δημοτική ενότητα θα συζητηθούν στο Δημοτικό Συμβούλιο για να ενσωματωθούν στο Τεχνικό πρόγραμμα και να αναλάβουν οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου την υλοποίηση τους, καθώς και την τακτική ενημέρωση των πολιτών για την πορεία τους.
Μια προσπάθεια να «κατέβει η εξουσία προς τα κάτω»
Με τη συμμετοχική αυτή διαδικασία ενισχύεται η κοινωνικοποίηση των πολιτών που ενθαρρύνονται να ασχοληθούν με το σχεδιασμό παρεμβάσεων στην πόλη τους, ενεργοποιείται το επιστημονικό και κοινωνικό δυναμικό μιας πόλης, προάγεται ο διάλογος, ενθαρρύνεται το τοπικό ταλέντο και η δημιουργικότητα των ομάδων.
Ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός είναι μια σύνθετη διαδικασία που εκτός από την στοχευμένη κατανομή οικονομικών πόρων, επηρεάζει ουσιαστικά τις βασικές στρατηγικές κατευθύνσεις του Δήμου, ενώ ενισχύει τη διαφάνεια και την αμεσότητα. Είναι μια προσπάθεια να «κατέβει η εξουσία προς τα κάτω» και τμήμα της να τη διαχειρίζονται απ’ ευθείας οι δημότες. Είναι κύρια μια πρόταση:
- άσκησης της εξουσίας εκ μέρους των πολιτών
- κατάργησης των στεγανών και της αδιαφάνειας
- ελάττωσης της δύναμης των μηχανισμών
- ανάδειξης της πρωτοβουλίας και της αυτενέργειας των πολλών
Δεν θα πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί ως ένας επικοινωνιακός μηχανισμός που θα ενισχύσει πρόσκαιρα την εικόνα της Δημοτικής Αρχής.
*Υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Δήμου Πεντέλης με τον δημοτικό συνδυασμό Νέοι Άνθρωποι – Νέα Αρχή
Σχετικά άρθρα
Τρία πασχαλινά bazaar αγάπης για τα… βόρεια αδεσποτάκια
Τρία πασχαλινά bazaar αγάπης για τα αδέσποτα τριών Δήμων των βορείων προαστίων διοργανώνονται το Σάββατο 20 και την Κυριακή 21…
69χρονη στη Νέα Ιωνία πέταξε στα σκουπίδια τέσσερα κουταβάκια – Της επιβλήθηκε πρόστιμο 120.000 ευρώ
Πρόστιμο 120.000 ευρώ θα κληθεί να πληρώσει μία 69χρονη η οποία πέταξε στα σκουπίδα τέσσερα κουταβάκια στη Νέα Ιωνία. Στο…
16η δράση υιοθεσίας αδέσποτων στο Μαρούσι
Τα Pet City μαζί με την οργάνωση Dogs’ Voice, διοργάνωσαν την 16η ημέρα υιοθεσίας στο Μαρούσι, συνεχίζοντας την επιτυχημένη πορεία…
Πλατφόρμα υιοθέτησης αδέσποτων ζώων στον Δήμο Κηφισιάς
Ο Δήμος Κηφισιάς ξεκίνησε προσπάθεια ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας για την υιοθεσία αδέσποτων ζώων, δημιουργώντας μια ψηφιακή πλατφόρμα που δίνει…
Πασχαλινό bazaar από το SAVE Stray Animals and Volunteers, Εθελοντές και Αδέσποτα Λυκόβρυσης – Πεύκης
Πασχαλινό bazaar διοργανώνει ο σύλλογος SAVE Stray Animals and Volunteers, Εθελοντές και Αδέσποτα Λυκόβρυσης – Πεύκης το Σάββατο 20 και…
Ο Δ. Καιρίδης στο βιβλιοπωλείο Ευριπίδης στην Κηφισιά για την παρουσίαση του βιβλίου «Ανατολική Μεσόγειος-Ολική Επαναφορά»
O υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρης Καιρίδης θα βρεθεί σήμερα (22/4) στις 7 το απόγευμα στο βιβλιοπωλείο Ευριπίδης στην Κηφισιά,…
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου στο δημαρχείο Κηφισιάς για να τιμήσει τον μεγάλο Έλληνα Σίμο Παληό
Στο δημαρχείο Κηφισιάς βρέθηκε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρης Καιρίδης, την περασμένη Κυριακή, προκειμένου να τιμήσει έναν μεγάλο Έλληνα,…
Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου: Νέα μεγάλη μείωση των παράνομων αφίξεων
Η μείωση των παράνομων αφίξεων από την Τουρκία συνεχίζεται. Όπως ενημερώνει το γραφείο του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρη Καιρίδη,…
Θετική ψήφος στο ν/σ για τον γάμο ομοφύλων από τους 7 γαλάζιους βουλευτές του Βόρειου Τομέα Αθηνών
Μία ενδιαφέρουσα αναφορά στη «γεωγραφία της ψήφου» στο νομοσχέδιο για τον γάμο των ομοφύλων κάνει ο Σταύρος Αντωνίου στη στήλη…
Ο Θοδωρής Ρουσόπουλος 35ος πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης
Από σήμερα ο Θ. Ρουσόπουλος, βουλευτής Β1 Βόρειου Τομέα Αθηνών, είναι ο 35ος πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της…
Νέο ΟΧΙ, παραμονή της 28ης Οκτωβρίου, από τα Μελίσσια στο κλείσιμο του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας – Βίντεο
Για δεύτερη φορά συγκεντρώθηκαν εκπρόσωποι της δημοτικής αρχής, επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων, επαγγελματικοί και κοινωνικοί φορείς και πολίτες έξω από το…
Κοινωνικό ανάχωμα στο κλείσιμο του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας στα Μελίσσια – Βίντεο
Την καταγορηματική αντίθεσή τους στο επικείμενο κλείσιμο του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας στα Μελίσσια εξέφρασαν η δημοτική αρχή του Δήμου…
Δεν κατεβαίνει για δήμαρχος Λυκόβρυσης – Πεύκης στις εκλογές του 2023 ο Τάσος Μαυρίδης – Αποχαιρετισμός με συγκίνηση, αλλά και «καρφιά»
Την απόφασή του να μην συμμετάσχει στις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2023 ανακοίνωσε ο δήμαρχος Λυκόβρυσης – Πεύκης Τάσος…
Η προσαγωγή, η σύλληψη, τα πολιτικά μηνύματα και η επόμενη μέρα – Συνέντευξη Τύπου Σωτήρη Λαπιέρη
Την περασμένη Πέμπτη 28 Ιουλίου 2022 ο επικεφαλής της Πρωτοβουλίας Πολιτών Χαλάνδρι Ενάντια, δημοτικός σύμβουλος Σωτήρης Λαπιέρης δέχθηκε απρόκλητη, όπως…
Ένα νοσοκομείο… ταξιδεύει την ελληνική ιατρική κουλτούρα στον κόσμο
Την ώρα που πληθαίνουν οι δυσάρεστες ειδήσεις γύρω μας, με τα νέα από το ουκρανικό μέτωπο να δημιουργούν ισχυρούς κλυδωνισμούς…
Στο ΠΕΣΟΠΠ Βόρειου Τομέα Αθηνών ο πρόεδρος του ΣΠΑΠ
Στη Συνεδρίαση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας (ΠΕΣΟΠΠ) της Περιφερειακής Ενότητας Βόρειου Τομέα Αθηνών, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη…
Πεντελικό: Σε πλήρη λειτουργική ετοιμότητα τα πυροφυλάκια Ν. Πεντέλης και Αγ. Πέτρου Διονύσου
Εργασίες επισκευής και συντήρησης στα πυροφυλάκια «Παναγιώτης Φούρλας» Νέας Πεντέλης και Αγίου Πέτρου Διονύσου πραγματοποίησε ο Σύνδεσμος Δήμων για την…
Στο Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Ωρωπού παραβρέθηκε ο πρόεδρος του ΣΠΑΠ
Στη Συνεδρίαση του Τοπικού Επιχειρησιακού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας (ΤΕΣΟΠΠ) του Δήμου Ωρωπού, που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 22 Απριλίου 2024,…
Στη συνεδρίαση του ΠΕΣΟΠΠ της Π.Ε. Ανατολικής Αττικής ο Βλάσσης Σιώμος
Στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας (ΠΕΣΟΠΠ) της Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής, την Παρασκευή 19 Απριλίου 2024,…
Στήνεται και πάλι η κάλπη στον ΣΠΑΠ – Ακυρώθηκαν οι αρχαιρεσίες της 11ης Μαρτίου
Θα στηθεί εκ νέου η κάλπη στον Σύνδεσμο Προστασίας και Ανάπλασης Πεντελικού (ΣΠΑΠ) για την ανάδειξη του Διοικητικού Συμβουλίου του,…
Προβλήματα και στην ακοή προκαλεί η νόσος COVID-19
Προβλήματα και στην ακοή προκαλεί η νόσος του COVID-19, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες που παρουσιάστηκαν στο 16th European Federation Audiology…
Διατροφή στις πανελλαδικές – Οδηγός για τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα
Η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη συγκέντρωση, απόδοση και ενέργεια, πόσο μάλλον την περίοδο των πανελλαδικών εξετάσεων. Μπορεί να…
Ένα νοσοκομείο… ταξιδεύει την ελληνική ιατρική κουλτούρα στον κόσμο
Την ώρα που πληθαίνουν οι δυσάρεστες ειδήσεις γύρω μας, με τα νέα από το ουκρανικό μέτωπο να δημιουργούν ισχυρούς κλυδωνισμούς…
Δημήτρης Κούβελας: Αντιμετώπιση ήπιων ανεπιθύμητων ενεργειών του εμβολίου κατά της COVID-19
Πολλοί άνθρωποι είναι ενθουσιασμένοι που δημιουργήθηκαν εμβόλια ως το πρώτο βήμα για τη διαχείριση της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Δυστυχώς, υπήρξε και…
Μ. Αρτόπουλος: Μεγάλη μείωση περιστατικών μέσης ωτίτιδας στον γενικό πληθυσμό από τα προληπτικά μέτρα κατά της πανδημίας!
Μεγάλη μείωση των περιστατικών μέσης ωτίτιδας στον γενικό πληθυσμό (παιδιά και ενήλικες) έφεραν τα προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση του…
Εγγραφείτε στο Newsletter
* Θα λαμβάνετε τα σημαντικότερα νέα της τελευταίας εβδομάδας.