Ο Σύλλογος «Κορύβαντες» αναβιώνει το έθιμο της Ρουμπάνας

Το Σάββατο του Λαζάρου 4 Απριλίου 2015 ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίας Παρασκευής «Κορύβαντες» θα αναβιώσει το έθιμο της Ρουμπάνας. Η αναβίωση του εθίμου θα ξεκινήσει στις 10:30 π.μ. από την αίθουσα του Συλλόγου, στην οδό Λαγκαδά 33, στο Κοντόπευκο και θα καταλήξει στις 12:30 στο θεατράκι, στην κεντρική πλατεία της Αγίας Παρασκευής,  όπου θα ολοκληρωθεί, με παραδοσιακούς χορούς συνοδεία γκάιντας.

Λίγα λόγια για την Ρουμπάνα, από τον Σύλλογο «Κορύβαντες»

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, το τριήμερο του Λαζάρου, παραμονή, ανήμερα και των Βαΐων, νέες της παντρειάς  ντύνονταν με τα καλά τους και γυρνούσαν στο χωριό από σπίτι σε σπίτι. Οι πρόσφυγες της Βόρειας Θράκης, μετά τον ξεριζωμό τους και τον ερχομό τους στις διάφορες περιοχές της χώρα μας, έφεραν μαζί τους, εκτός από τα υλικά αγαθά και διάφορες συνήθειες και έθιμα του τόπου τους. Ένα από αυτά, αφορά στη γιορτή του Λαζάρου και  λέγεται Ρουμπάνα.

Μέσα από την αναπαράσταση του εθίμου θα ακούσουμε από γυναίκες – μέλη της χορωδίας μας -τα τραγούδια που λέγονταν την περίοδο του Λαζάρου. Το έθιμο, που η γέννηση του χάνεται στα βάθη των αιώνων, ξεκινούσε από την Καθαρά Δευτέρα. Από την Καθαρά Δευτέρα και για τις δύο επόμενες ημέρες, τα κορίτσια του χωριού έκαναν αυστηρή νηστεία και απείχαν από το νερό και το φαγητό και στη συνέχεια την Τετάρτη κοινωνούσαν. Κατά τη διάρκεια της νηστείας τα κορίτσια, κοιμόντουσαν ομαδικά (10-15 κορίτσια) για να κουβεντιάζουν και να αντέξουν τη νηστεία, αλλά και για έναν άλλο λόγο, να διαλέξουν την κοπέλα που θα γινόταν αρχηγός της ομάδας το τριήμερο του Λαζάρου. Η κοπέλα αυτή ονομαζόταν Νούνα και οι προϋποθέσεις για να πάρει κάποια αυτόν τον ρόλο ήταν οι πολύ καλές κοινωνικές σχέσεις, καθώς επίσης να είχε και αγόρι, δηλαδή αγαπητικό, που θα έσερνε τον χορό στην πλατεία. Ευθύς αμέσως άρχιζαν τις πρόβες των τραγουδιών και των χορών.

Ανήμερα, του Λαζάρου, οι κοπέλες χωρίζονταν σε δύο ρόλους, η Νούνα και άλλα τρία κορίτσια ήταν αυτές που τραγουδούσαν μπροστά στην πόρτα του σπιτιού και ονομάζονται Νούνες και οι υπόλοιπες, αυτές που τραγουδούσαν και χόρευαν στο οικόπεδο του σπιτιού και ονομαζόταν κουμπάρες. Μόλις έφταναν σε ένα σπίτι, στέκονταν ανά δύο αντιμέτωπες και καλούσαν από την πόρτα τον σπιτονοικοκύρη να βγει. Κατόπιν έλεγαν τραγούδι που να ταιριάζει στην περίπτωση του σπιτιού (π.χ. αν είχε το σπίτι μοναχογιό έλεγαν τραγούδι που να αναφέρεται σε αυτόν, αν είχε κορίτσι έλεγαν για αυτήν), ενώ οι κουμπάρες τραγουδούσαν και χόρευαν ειδικά τραγούδια για εκείνη την ημέρα. Στο τέλος η κυρά του σπιτιού, έδινε λεφτά στις νούνες και αυγά στις κουμπάρες και συνέχιζαν μετά σε άλλο σπίτι. Αργά το απόγευμα κατέληγαν στην πλατεία για να χορέψουν με τον αηγόρο (αγαπητικό) της Νούνας μπροστά, αλλά και πίσω με τον υπόλοιπο κόσμο. Εκεί, δημόσια, στην πλατεία γινόταν και το «ξεζώνομα» της Νούνας. Της αφαιρούσαν το ζωνάρι για να πέσουν τα χρήματα ή ο χαζνές όπως τον έλεγαν και στη συνέχεια καταμετρούσαν δημόσια και φωναχτά χρήματα και τ΄ αυγά που μάζεψαν.

Κατά την εξέλιξη του εθίμου όλη την ημέρα τα κορίτσια παρακολουθούνταν από απόσταση ασφαλείας από τον αηγόρο και την παρέα του.

Το έθιμο συνεχιζόταν και την επόμενη μέρα, την  Κυριακή των Βαΐων, όπου η Νούνα μαζί με τις άλλες κοπέλες σηκώνονταν πολύ νωρίς κατά τις 4-5 τα ξημερώματα και έβγαιναν στην πλατεία χορεύοντας το τραγούδι «Βάγια τον ταχιά». Το έθιμο ολοκληρωνόταν την Κυριακή του Πάσχα, όπου συγκεντρώνονταν όλες μαζί στο σπίτι της Νούνας για φαγητό, τραγούδι, χορό και στη συνέχεια γινόταν και η μοιρασιά του χαζνέ. Μέρος χρημάτων, κατόπιν συμφωνίας που έκαναν οι κοπέλες μεταξύ τους, δινόταν στο χωριό για περάτωση κάποιου έργου.

Την καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης θα έχουν οι Ιάκωβος Πελέκης και Έφη Βαιρλή.