Οδεύουμε στη 17η βουλευτική αναμέτρηση από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας

Από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, το 1974, στην Ελλάδα έχουν γίνει 16 φορές βουλευτικές εκλογικές και οδεύουμε προς την 17η. Επιπλέον, οι πολίτες έχουν προσέλθει στις κάλπες δύο φορές στο πλαίσιο δημοψηφίσματος, ενώ ο εκάστοτε αρχηγός του Κράτους έχει παραστεί στην ορκωμοσία 15 πρωθυπουργών. Όλα αυτά σε μόλις 41 χρόνια.

Οι πρώτες εκλογές μετά την πτώση της χούντας των συνταγματαρχών έγιναν το 1974 με τη Ν.Δ. του Κωνσταντίνου Καραμανλή να λαμβάνει το 54,37% των ψήφων. Ακολούθησε η Ένωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις με 20,42% και το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου με 13,58%.

Στις 8 Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς έγινε και το δημοψήφισμα για το Πολιτειακό. Το 69% ψήφισε υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας.

Η κυβέρνηση Καραμανλή δεν εξάντλησε την τετραετία, καθώς το θέμα των κρίσιμων διαπραγματεύσεων για την ένταξη στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, αλλά και το Κυπριακό οδήγησε στην απόφαση για πρόωρες εκλογές το 1977.

Η Ν.Δ. επικράτησε εκ νέου με 41,84% και το ΠΑΣΟΚ έγινε για πρώτη φορά Αξιωματική Αντιπολίτευση με 25,34%.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μεταπήδησε στην Προεδρία της Δημοκρατίας το 1980 και το υπόλοιπο της θητείας της κυβέρνησης εξάντλησε ως πρωθυπουργός ο Γεώργιος Ράλλης.

Η επόμενη εκλογική αναμέτρηση έγινε στις 18 Οκτωβρίου 1981, με το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου να έρχεται με ορμή στην εξουσία και ποσοστό 48%.

Σχεδόν στην ώρα τους έγιναν και οι εκλογές του Ιουνίου του 1985, αν και προηγήθηκε μια θυελλώδης διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, για τελευταία φορά με μυστική ψηφοφορία. Εκείνης της θυελλώδους διαδικασίας είχε προηγηθεί η παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή από την Προεδρία.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου κέρδισε εκ νέου τις εκλογές του 1985 με 45,82%, έναντι 40,84% της Ν.Δ. του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Οι επόμενες εκλογές έγιναν κανονικά τον Ιούνιο του 1989 με την εξάντληση της τετραετίας. Ωστόσο, το εκλογικό σύστημα που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έκανε σχεδόν αδύνατη την επίτευξη αυτοδυναμίας από το πρώτο κόμμα. Έτσι, η χώρα μπήκε σε μια περίοδο απανωτών εκλογικών αναμετρήσεων, ενώ σχηματίστηκε για πρώτη φορά υπηρεσιακή κυβέρνηση.

Αναλυτικά, σε εκείνες τις εκλογές του Ιουνίου του 1989 επικράτησε η Ν.Δ. 44,25%, αλλά μόλις 145 έδρες. Το ΠΑΣΟΚ ήρθε δεύτερο με 39,15% και στην τρίτη θέση ο Συνασπισμός με 13,12%.

Η απουσία αυτοδυναμίας οδήγησε στην κυβέρνηση συνεργασίας Ν.Δ.-Συνασπισμού υπό τον Τζαννή Τζαννετάκη με στόχο να μην παραγραφούν τα οικονομικά σκάνδαλα της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ. Τα δύο κόμματα αποφάσισαν την παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου και υπουργών του στο Ειδικό Δικαστήριο. Στη συνέχεια σχηματίστηκε η υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου Ιωάννη Γρίβα για τη διεξαγωγή των εκλογών.

Οι εκλογές έγιναν στις 5 Νοεμβρίου 1989. Εξίσου άκαρπες από πλευράς αυτοδυναμίας, καθώς παρέμενε σε ισχύ το εκλογικό σύστημα, με αποτέλεσμα η Ν.Δ. παρά το 46,19% να μείνει στις 148 έδρες. Επιπλέον, το ΠΑΣΟΚ -λόγω ακριβώς της παραπομπής του προέδρου του- κατάφερε να συσπειρώσει δυνάμεις και να αυξήσει το ποσοστό του στο 40,67%. Η χώρα οδηγήθηκε στο σχηματισμό της λεγόμενης οικουμενικής κυβέρνησης Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-Συνασπισμού υπό τον Ξενοφώντα Ζολώτα.

Ούτε εκείνη η κυβέρνηση μακροημέρευσε. Λίγους μήνες αργότερα, η προεδρική εκλογή απέβη άκαρπη, η Βουλή διαλύθηκε και προκηρύχθηκαν εκλογές για τον Απρίλιο του 1990 στις οποίες η Ν.Δ. έλαβε σχεδόν το 47% και 150 έδρες. Η μία έδρα που κέρδισε η ΔΗΑΝΑ του Κωστή Στεφανόπουλου έλυσε το γόρδιο δεσμό και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έγινε πρωθυπουργός.

Ούτε η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη κατάφερε να μείνει στην εξουσία για ολόκληρη τετραετία, καθώς τα εθνικά θέματα -ιδίως το ζήτημα της ΠΓΔΜ- έφεραν τη σύγκρουση του πρωθυπουργού με τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος ήταν υπουργός Εξωτερικών.

Το Οκτώβριο του 1993 η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχασε την ισχνή έτσι κι αλλιώς κοινοβουλευτική πλειοψηφία και έπεσε. Προηγήθηκε η ίδρυση της Πολιτικής Άνοιξης από τον Αντώνη Σαμαρά και η ανεξαρτητοποίηση δύο βουλευτών της Ν.Δ.

Στις εκλογές της 10ης Οκτωβρίου 1993 επανήλθε στην εξουσία ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ με σχεδόν 47%. Στις αρχές του 1995, ο Ανδρέας Παπανδρέου παραιτήθηκε, λόγω προβλημάτων υγείας και την πρωθυπουργία -όπως και την προεδρία του ΠΑΣΟΚ- ανέλαβε ο Κώστας Σημίτης. Ο ίδιος προκήρυξε εκλογές για τον Σεπτέμβριο του 1996 τις οποίες κέρδισε απέναντι στη Ν.Δ. του Μιλτιάδη Έβερτ.

Κέρδισε και τις εκλογές του 2000 -μετά από πλήρη θητεία- απέναντι στον Κώστα Καραμανλή, με διαφορά 1%.

Στις εκλογές του 2004 -πάλι μετά από πλήρη θητεία- επικράτησε με 45% η Ν.Δ. (165 έδρες) του Κώστα Καραμανλή έναντι του ΠΑΣΟΚ (40,55% και 117 έδρες), το οποίο είχε αναδείξει πρόεδρο τον Γιώργο Παπανδρέου.

Ο Κώστας Καραμανλής δεν εξάντλησε τη θητεία του και προκήρυξε πρόωρες εκλογές -επικαλούμενος οικονομικά θέματα- τον Σεπτέμβριο του 2007, τις οποίες κέρδισε, αλλά με ψαλιδισμένο ποσοστό: 41,84% και 152 έδρες.

Πρόωρες εκλογές προκηρύχθηκαν και στις 4 Οκτωβρίου 2009, προκειμένου η κυβέρνηση Καραμανλή με φρέσκια εντολή -όπως επιθυμούσε ο ίδιος- να λάβει επώδυνα οικονομικά μέτρα. Υπήρχε και το διαφαινόμενο αδιέξοδο που θα προέκυπτε στις αρχές του επόμενου έτους για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας. Τις εκλογές κέρδισε το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου με σχεδόν 44%.

Από τότε η χώρα μπήκε στον αστερισμό των μνημονίων, αλλά και των απανωτών εκλογικών αναμετρήσεων, πρωθυπουργών και υπηρεσιακών κυβερνήσεων.

Ο Γιώργος Παπανδρέου παραιτήθηκε τον Νοέμβριο του 2011 μετά τη θυελλώδη Σύνοδο των Καννών και πρωθυπουργός έγινε ο Λουκάς Παπαδήμος με τη στήριξη ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ. και ΛΑΟΣ.

Στις εκλογές του Μαΐου 2012 η Ν.Δ. ήρθε πρώτο κόμμα, αλλά η εποχή της παντοδυναμίας είχε τελειώσει. Είναι χαρακτηριστικό ότι έλαβε μόλις 18,85%, ενώ το ΠΑΣΟΚ έμεινε τρίτο με 13,18%. Στη δεύτερη θέση για πρώτη φορά ο ΣΥΡΙΖΑ με 16,78%.

Από εκείνη την αναμέτρηση δεν προέκυψε κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να σχηματιστεί η υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό τον Παναγιώτη Πικραμμένο (πρόεδρο του ΣτΕ).

Η χώρα οδηγήθηκε σε νέες εκλογές στις 17 Ιουνίου 2012 από τις οποίες προέκυψε η κυβέρνηση συνεργασίας Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ (και στη συνέχεια Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ) υπό τον Αντώνη Σαμαρά.

Ούτε εκείνη η κυβέρνηση κατάφερε να εξαντλήσει την τετραετία, καθώς μετά το καλοκαίρι του 2014 είχε γίνει σαφές ότι η Βουλή δεν θα μπορούσε να εκλέξει Πρόεδρο Δημοκρατίας (στις αρχές του 2015).

Έτσι η Βουλή διαλύθηκε και στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 στην εξουσία ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος σχημάτισε κυβέρνηση συνεργασίας με τους Ανεξάρτητους Έλληνες του Πάνου Καμμένου.

Οι επόμενοι μήνες ήταν πυκνοί πολιτικά. Τον Ιούλιο έγινε το δεύτερο δημοψήφισμα της Μεταπολίτευσης για το «ναι» ή το «όχι» στα κείμενα που είχαν προτείνει οι δανειστές στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για τη νέα δανειακή σύμβαση. Το 62% ψήφισε «όχι».

Μετά την ψήφιση του νέου μνημονίου, η κυβέρνηση Τσίπρα παραιτήθηκε. Από τις διερευνητικές εντολές που ακολούθησαν δεν προέκυψε νέο κυβερνητικό σχήμα και η Βουλή διαλύθηκε.

Για τρίτη φορά ανέλαβε υπηρεσιακή κυβέρνηση με την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό: την πρόεδρο του Αρείου Πάγου Αγγελική Θάνου. Η χώρα οδεύει στην 17η εκλογική αναμέτρηση από το 1974.

* Για την ιστορία, από τη Μεταπολίτευση και μετά έχουν επίσης γίνει οκτώ φορές εκλογές για την ανάδειξη των μελών του Ευρωκοινοβουλίου (οι πρώτες έγιναν το 1981) και έντεκα φορές δημοτικές-νομαρχιακές-περιφερειακές εκλογές (οι πρώτες το 1975).

Πηγή: in.gr/Απόστολος Ρουμπάνης