Το Περιβάλλον και τα μάτια μας…

Πολλές φορές έχουμε ανατριχιάσει στην είδηση ότι σε κάποιες φτωχές χώρες του κόσμου υπάρχουν άνθρωποι που πωλούν όργανά τους σε πλούσιους «πελάτες», κυρίως από την… πολιτισμένη Δύση, για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Δυστυχώς, ακόμη κι αν η σύγκριση ενέχει το στοιχείο της υπερβολής, κάτι αντίστοιχο συντελείται αυτή τη στιγμή και στη χώρα μας σχετικά με τη δημόσια περιουσία και ιδιαίτερα με εκείνο το κομμάτι της που θεωρείται περιβαλλοντικά κρίσιμο για την ποιότητα ζωής των κατοίκων της, αν όχι και για την ίδια την επιβιωσή τους.

Μπροστά στην αγωνιώδη προσπάθειά της να εξασφαλίσει μερικά ευρώ, μπας και κλείσει τις μακροχρόνια χαίνουσες τρύπες του προϋπολογισμού, η κυβέρνηση βγάζει όπως όπως στο σφυρί σημαντικά τμήματα της δημόσιας περιουσίας, αδιαφορώντας για τις συνέπειες που έχει κάτι τέτοιο στο λεγόμενο δημόσιο συμφέρον.

Όσο τα αποτελέσματα της πολύχρονης οικονομικής κρίσης θα μεγαλώνουν, οι πιέσεις για εκποίηση 
της δημόσιας και δημοτικής περιουσίας, προς όφελος συγκεκριμένων συμφερόντων, θα εντείνονται.
 

Και για να μην κατατηγορηθούμε για λαϊκισμό εξηγούμαστε. Αναφερόμαστε ότι βγάζει την περιουσία του κράτους «στο σφυρί» γιατί καθένας από εμάς γνωρίζει ότι στην παρούσα φάση οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο θέλουμε να πωλήσουμε θα το κάνουμε σε αξία κατά πολύ χαμηλότερη αυτής που πραγματικά έχει. Κι όσο μεγαλύτερη είναι η ανάγκη που έχουμε, τόσο χαμηλότερη θα είναι η τελική τιμή στην οποία θα διαθέσουμε το όποιο περιουσιασκό στοιχείο διαθέτουμε.

Αυτό που ισχύει για εμάς, ισχύει και για το κράτος. Άρα, είναι σκέτη υποκρισία να μιλούν κάποιοι για αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας, αφού ουσιαστικά πρόκειται για ξεπούλημα. Η αξιοποίηση είναι κάτι που θα μπορούσε να έχει γίνει στα προ κρίσης χρόνια, μέσω λελογισμένων κινήσεων οι οποίες θα εξασφάλιζαν και θα αύξαναν την αξία αυτής της περιουσίας, ώστε σήμερα να μην θεωρείται «βαρίδι» που πρέπει να ξεφορτωθούμε.

Όλα τα παραπάνω «ακουμπάνε» άμεσα τον χώρο της Αυτοδιοίκησης για δυο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι τα προς πώληση ακίνητα του Δημοσίου βρίσκονται στα όρια κάποιων Δήμων, οι οποίοι εντελώς απροειδοποίητα βρίσκονται αντιμέτωποι με την προοπτική νέων πολεοδομικών δεδομένων, που ανατρέπουν τους όποιους σχεδιασμούς τους. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι και οι ίδιοι οι Δήμοι διαθέτουν αντίστοιχα ακίνητα, πολλά από τα οποία φέρουν ιδιαίτερα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, τα οποία ορισμένες δημοτικές αρχές (στην ίδια λογική με την κεντρική διοίκηση) προσπαθούν να «αξιοποιήσουν». Μάλιστα, σε κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις η δήθεν αξιοποίηση επιχειρείται να «παντρευτεί» και με… οικολογικού χαρακτήρα business.

Δυστυχώς, όσο τα αποτελέσματα της πολύχρονης οικονομικής κρίσης θα μεγαλώνουν, οι πιέσεις για εκποίηση της δημόσιας και δημοτικής περιουσίας, προς όφελος συγκεκριμένων συμφερόντων, θα εντείνονται. Οι νέες αυτοδιοικητικές αρχές που θα αναλάβουν μετά τις εκλογές του Μαΐου θα χρειαστεί ν΄ αντιπαρατεθούν με τέτοιου είδους συμφέροντα και να βγουν κερδισμένες προς όφελος των δημοτών τους.

Πόσο εφικτό είναι αυτό, όμως; Δυστυχώς, η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να είναι αβίαστα θετική. Η διαπλοκή συμφερόντων που ταλανίζει την κεντρική εξουσία είναι ισχυρά παρούσα και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Κι επειδή «είναι πολλά τα λεφτά Άρη», οι αντιστάσεις συχνά κάμπτονται και οι πειρασμοί πολλαπλασιάζονται…

Ωστόσο, για να είμαστε όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικοί, θα πρέπει να βάλουμε και μία άλλη παράμετρο στον συλλογισμό μας. Κι αυτή είναι ότι όντως υπάρχουν περιπτώσεις που κάποιο ακίνητο περιουσιακό στοιχείο χρήζει αξιοποίησης, προκειμένου αφενός να μην απαξιωθεί (στην περιοχή των Βορείων Προαστίων έχουμε κάμποσα τέτοια παραδείγματα) κι αφετέρου να αποφέρει κάποιο έσοδο στους οικονομικά στριμωγμένους Δήμους. Μόνο που γι΄ αυτό απαιτούνται πολύ λεπτοί χειρισμοί και άπλετη διαφάνεια από την πλευρά των δημοτικών αρχών, ώστε να μην καταλήγει κάθε αντίστοιχη προσπάθεια να μετατρέπεται σε ένα μικρό ή μεγάλο σκάνδαλο.

Στο παραπάνω πολύτιμος θα είναι ο ρόλος της εκάστοτε μειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία θα πρέπει ν΄ αναλάβει το βάρος ενός σκληρού, αλλά ουσιαστικού ελέγχου επί των προτάσεων της αντίστοιχης δημοτικής αρχής. Και για να το πράξει αυτό θα πρέπει και η ίδια η μειοψηφία ν΄ απαλλαγεί από το σύνδρομο του ΟΧΙ ΣΕ ΟΛΑ, να συνειδητοποιήσει ότι ένα ξεπουλημένο περιουσιακό στοιχείο είναι το ίδιο επιζήμιο για το κοινωνικό σύνολο με ένα απαξιωμένο περιουσιακό στοιχείο και να πειστεί ότι στη σημερινή εποχή, και υπό τα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί, τα προεκλογικά κέρδη είναι αντιστρόφως ανάλογα των φωνών και των αόριστων καταγγελιών επί παντός επιστητού…

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι σύνθετα και άρα οι λύσεις τους δεν μπορεί παρά να απαιτούν σύνθεση απόψεων και τολμηρές κινήσεις. Τα δε θέματα περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής, τόσο υποβαθμισμένα στις εποχές της τεχνητής ευμάρειας και της αλόγιστης ανάπτυξης, αποκτούν σήμερα ιδιαίτερη βαρύτητα. Και τούτο για έναν πολύ καθοριστικό λόγο: Κάθε οικονομική απώλεια μπορεί, με λιγότερο ή περισσότερο κόπο, ν΄ αναπληρωθεί και μάλιστα ο χρόνος αναπλήρωσής της να είναι σύντομος. Κάθε απώλεια όμως σε φυσικό πόρο είναι δύσκολα αναπληρώσιμη, ο δε χρόνος γι΄ αυτό μπορεί να «στοιχίσει» πολλές γενιές…

Γι΄ αυτό, το Περιβάλλον και τα μάτια μας…