Σε επίπεδα-ρεκόρ οι εκτοπισμένοι πληθυσμοί το 2015

Έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες επιβεβαιώνει την αύξηση του αναγκαστικού εκτοπισμού παγκοσμίως κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015. Όπως φαίνεται η χρονιά που τελειώνει θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ, καθώς σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν διασχίσει μέχρι στιγμής τη Μεσόγειο.

Η έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας Τάσεις για το πρώτο εξάμηνο του 2015, η οποία εξετάζει τους εκτοπισμούς λόγω συρράξεων και διώξεων, καταδεικνύει αυξητικές τάσεις και στις τρεις βασικές κατηγορίες εκτοπισμένων ανθρώπων: πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και εσωτερικά εκτοπισμένους.

Ο αριθμός των προσφύγων, που πέρυσι ήταν 19,5 εκατομμύρια σε παγκόσμιο επίπεδο, είχε ήδη ξεπεράσει τα 20 εκατομμύρια μέσα στους πρώτους έξι μήνες του 2015, για πρώτη φορά από το 1992.

Οι αιτήσεις ασύλου αυξήθηκαν κατά 78% (993.600) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2014.

Ακόμα, ο αριθμός των εσωτερικά εκτοπισμένων ανθρώπων αυξήθηκε κατά περίπου 2 εκατομμύρια φτάνοντας, κατ’ εκτίμηση, τα 34 εκατομμύρια. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκθεση καλύπτει μόνο τους εσωτερικά εκτοπισμένους που προστατεύονται από την Υ.Α. (το παγκόσμιο σύνολο που περιλαμβάνει τους ανθρώπους που βρίσκονται εντός και εκτός της εντολής της Υ.Α. διατίθεται μόνο στα μέσα του 2016), το 2015 θα είναι η χρονιά που το φαινόμενο του αναγκαστικού εκτοπισμού παγκοσμίως θα ξεπεράσει για πρώτη φορά τα 60 εκατομμύρια για πρώτη φορά.

Μέχρι σήμερα, 1 στους 122 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο έχει αναγκαστεί να εγκαταλείψει την εστία του.

Εκτός από τους βασικούς αριθμούς, η έκθεση παρουσιάζει επίσης τάσης επιδείνωσης σε αρκετούς επιμέρους τομείς. Τα ποσοστά εθελούσιας επιστροφής -που καταδεικνύουν πόσοι πρόσφυγες μπορούν να επιστρέψουν με ασφάλεια στην πατρίδα τους- βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα που έχουν σημειωθεί εδώ και πάνω από τρεις δεκαετίες (σχεδόν 84.000 άτομα σε σύγκριση με 107.000 την ίδια περίοδο πριν από ένα χρόνο).

Στην ουσία, εάν κανείς γίνει πρόσφυγας σήμερα, οι πιθανότητες επιστροφής στην πατρίδα είναι μικρότερες από ό,τι σε οποιαδήποτε περίοδο εδώ και 30 χρόνια.

Ο αριθμός όσων έγιναν πρόσφυγες μέσα σε αυτούς τους έξι μήνες έχει σημειώσει επίσης μεγάλη αύξηση, φτάνοντας τις 839.000. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο σχεδόν 4.600 άνθρωποι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους καθημερινά.

Ο πόλεμος στη Συρία παραμένει ο μεγαλύτερος παράγοντας δημιουργίας νέων προσφύγων αλλά και συνεχούς μαζικού εκτοπισμού εντός και εκτός συνόρων. Ωστόσο, η έκθεση υπογραμμίζει ότι ακόμα και εάν εξαιρέσουμε τον πόλεμο της Συρίας από τις μετρήσεις, η βασική τάση παραμένει η αύξηση του εκτοπισμού παγκοσμίως.

Μια συνέπεια που έχει προκύψει από την αύξηση του αριθμού των προσφύγων που εγκλωβίζονται στην εξορία είναι η παράλληλη αύξηση της πίεσης στις χώρες που τους υποδέχονται. Αν δεν υπάρξει διαχείριση της κατάστασης αυτής, μπορεί να αυξηθούν τα εχθρικά συναισθήματα και να υποκινηθεί η πολιτικοποίηση του ζητήματος των προσφύγων.

Παρά τους κινδύνους αυτούς, πάντως, το πρώτο εξάμηνο του 2015 χαρακτηρίστηκε από εντυπωσιακή γενναιοδωρία: σε απόλυτη βάση, και προσμετρώντας τους πρόσφυγες που εμπίπτουν στην εντολή της Υ.Α. (οι Παλαιστίνιοι εμπίπτουν στην εντολή του αδελφού οργανισμού UNRWA/Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στη Μέση Ανατολή), η Τουρκία είναι η μεγαλύτερη χώρα υποδοχής προσφύγων παγκοσμίως με 1,84 εκατομμύρια πρόσφυγες στο έδαφός της έως τις 30 Ιουνίου.

Στο μεταξύ, ο Λίβανος φιλοξενεί περισσότερους πρόσφυγες σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού του από οποιαδήποτε άλλη χώρα, με 209 πρόσφυγες ανά 1.000 κατοίκους. Και η Αιθιοπία δαπανά τα μεγαλύτερα ποσά σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας της, με 469 πρόσφυγες για κάθε δολάριο του ΑΕΠ (κατά κεφαλήν, σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης/PPP). Συνολικά, τη μερίδα του λέοντος στο πλαίσιο της παγκόσμιας ευθύνης για την υποδοχή προσφύγων εξακολουθούν να την έχουν χώρες που συνορεύουν άμεσα με τις ζώνες σύρραξης, πολλές από τις οποίες είναι αναπτυσσόμενες.

Η εισροή των ανθρώπων που καταφτάνουν με πλοιάρια μέσω της Μεσογείου στην Ευρώπη αντικατοπτρίζεται μόνο μερικώς στην έκθεση, κυρίως επειδή οι αφίξεις εκεί κλιμακώθηκαν στο δεύτερο εξάμηνο του 2015, επομένως δεν αφορούν την περίοδο που καλύπτει η παρούσα έκθεση. Παρ’ όλα αυτά, το πρώτο εξάμηνο του 2015 η Γερμανία ήταν η χώρα που δέχθηκε τον μεγαλύτερο αριθμό νέων αιτήσεων ασύλου στον κόσμο – 159.000, αριθμός που πλησιάζει το σύνολο του 2014.

Η δεύτερη χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων ασύλου ήταν η Ρωσική Ομοσπονδία με 100.000 αιτήσεις, κυρίως από ανθρώπους που εγκαταλείπουν την Ουκρανία λόγω της σύρραξης.

Πηγή: in.gr