Δήμαρχοι – «ζογκλέρ», εργαζόμενοι – «λάστιχο» και νοοτροπίες από… ναφθαλίνη

Λίγες μόλις μέρες μετά τη λήξη της απεργίας των συμβασιούχων στην Καθαριότητα των Δήμων, που γέμισε με βουνά σκουπιδιών τη χώρα, η κατάσταση σε ό,τι αφορά στο καθεστώς απασχόλησης στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης κάθε άλλο παρά έχει ομαλοποιηθεί. Αντιθέτως, το ένα Δημοτικό Συμβούλιο μετά το άλλο επιχειρεί ν’ ανακαλύψει τρόπους και «τρικάκια» προκειμένου να εξασφαλίσει το απαραίτητο προσωπικό για να λειτουργήσουν οι υπηρεσίες και οι δομές των δήμων.

Και να οι αλλαγές στους Οργανισμούς Εσωτερικής Λειτουργίας (ΟΕΥ) Δήμων και νομικών προσώπων και να τα αιτήματα προσλήψεων μόνιμου προσωπικού και να οι ευχές να μην «κολλήσουν» οι όποιες διαδικασίες στα θεσμικά ελεγκτικά όργανα. Και παντού η ίδια επωδός: δεν αιτούμαστε για όσους εργαζόμενους έχουμε ανάγκη, αλλά για όσους θεωρούμε ότι μπορεί να εγκριθούν. Και πώς θα καλυφθούν οι υπόλοιπες ανάγκες; Μα, φυσικά, με 3μηνίτες, 5μηνίτες, 8μηνίτες κ.λπ., ώστε να εξακολουθήσει η διαιώνιση ενός απαράδεκτου εργασιακά καθεστώτος.

Έτσι, μετά τα οικονομικά, οι δήμαρχοι καλούνται να επιστρατεύσουν τις «ζογκλερικές» ικανότητές τους, «ακροβατώντας» ανάμεσα σε πλήθος γραφειοκρατικών παραλογισμών, ώστε να καλύψουν πάγιες και διαρκείας ανάγκες των δήμων τους, μην μπορώντας να προσλάβουν το προσωπικό που χρειάζονται, ακόμη και στις περιπτώσεις που τα χρήματα για την αμοιβή τους βρίσκονται «παρκαρισμένα» στα δημοτικά ταμεία.

Την ίδια στιγμή, οι υφιστάμενοι εργαζόμενοι γίνονται «λάστιχο» προκειμένου να τα βγάλουν πέρα με τις διαρκώς αυξανόμενες υποχρεώσεις των δημοτικών υπηρεσιών και δομών, πολλές φορές με ελάχιστα «ψιχία» ως αμοιβή.

Πρέπει να «παροπλιστούν» όσοι επιμένουν ακόμη να κρατούν την Αυτοδιοίκηση 
εγκλωβισμένη στο χθες και περιορισμένη στον «μικρόκοσμό» της, 
προκειμένου να μπορούν να τη «διαφεντεύουν» με τις μικρές και ξεπερασμένες δυνάμεις τους.

Ο τέλειος παραλογισμός σε μια χώρα που έμαθε πάντα να ταλαντεύεται μεταξύ των δύο άκρων, χωρίς ποτέ να επανέρχεται στη θέση ισορροπίας. Στην περίπτωσή μας, στο παρελθόν οι δημοτικές υπηρεσίες ήταν υπερφορτωμένες με υπαλλήλους, που δεν είχαν στην κυριολεξία καρέκλα να καθίσουν και αντικείμενο εργασίας για να εκτελέσουν, χωρίς να υπάρξει κάποιος «μηχανισμός» ν’ αποκαταστήσει αυτή την ανισορροπία. Σήμερα, υπάρχουν κρίσιμες υπηρεσίες μεγάλων δήμων που προσπαθούν με έναν υπάλληλο να βγάλουν έργο που θα χρειαζόταν προσωπικό τουλάχιστον 4 και 5 υπαλλήλων. Και πάλι ουδείς «μηχανισμός» ενεργοποιείται για ν’ αποκαταστήσει τη διαταραγμένη ισορροπία.

Θα υπάρξει διέξοδος στην τραγελαφική αυτή κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στους δήμους; Πολύ δύσκολο. Από τη μια οι υπογραφές που έχουν μπει «φαρδιά πλατιά» στα μνημόνια και από την άλλη η έλλειψη ορθολογισμού σε ό,τι αφορά στην εσωτερική οργάνωση των δήμων, καθιστούν την όλη προσπάθεια ιδιαίτερα προβληματική. Αλλά ακόμη και εάν η οικονομική συγκυρία βελτιωθεί κάπως, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτομάτως θ’ αποκατασταθούν και οι ανισορροπίες στο θέμα της απασχόλησης στους δήμους. Κι αυτό γιατί υπάρχουν ακόμη γερά ριζωμένες νοοτροπίες περασμένων δεκαετιών, όταν το ιερό δικαίωμα στην εργασία αποτελούσε ταυτόχρονα βασικό «εργαλείο» για την εξυπηρέτηση των πελατειακών σχέσεων μεταξύ κράτους (κεντρικού και τοπικού) και πολίτη – δημότη.

Την ίδια στιγμή -ευτυχώς με κάποιες φωτεινές κι ελπιδοφόρες εξαιρέσεις- ελάχιστα στελέχη που έχουν τη γνώση και τη βούληση να εφαρμόσουν ορθολογικές μεθόδους διαχείρισης στους ΟΤΑ είναι διατεθειμένα να εμπλακούν με τα αυτοδιοικητικά πράγματα. Ο λόγος είναι απλός: έχουν πεισθεί ότι οι παλιές αυτοδιοικητικές λογικές δεν θα τους επιτρέψουν να φέρουν τις αλλαγές που είναι απαραίτητες για τον εκσυγχρονισμό των ΟΤΑ.

Αν δεν «ξεριζωθεί» η παραπάνω πεποίθηση -κάτι που μόνο εύκολο δεν είναι- δεν πρόκειται να δούμε ν’ αλλάζει κάτι ουσιαστικό στους δήμους μας. Και σε αυτό το σημείο ο ρόλος των θεσμικών συλλογικών οργάνων της Αυτοδιοίκησης καθίσταται κρίσιμος και μπορεί ν’ αποβεί καταλυτικός. Οι συγκεκριμένοι φορείς θα πρέπει να μπουν μπροστάρηδες στην προσπάθεια προσέλκυσης «φρέσκων» μυαλών στη μεγάλη αυτοδιοικητική οικογένεια, επιδιώκοντας ταυτόχρονα τον «παροπλισμό» όσων επιμένουν ακόμη να κρατούν την Αυτοδιοίκηση εγκλωβισμένη στο χθες και περιορισμένη στον «μικρόκοσμό» της, προκειμένου να μπορούν να τη «διαφεντεύουν» με τις μικρές και ξεπερασμένες δυνάμεις τους.

Από το πόσο επιτυχημένα θ’ ανταποκριθούν στον παραπάνω ρόλο τα θεσμικά όργανα της Αυτοδιοίκησης θα εξαρτηθεί σε ποιες πόλεις θα συνεχίσουμε να ζούμε εμείς και τα παιδιά μας στο άμεσο μέλλον…