Δήμοι στο έλεος των εργολάβων και του παρωχημένου νομοθετικού πλαισίου

Η υπόθεση της εταιρείας DFM, που μίσθωσε το άλσος Κηφισιάς για να λειτουργήσει το Χριστουγεννιάτικο Χωριό και σύμφωνα με τις καταγγελίες των εργαζομένων της δεν τους κατέβαλε τα δεδουλευμένα, δεν είναι δυστυχώς η μοναδική περίπτωση που αναδεικνύει τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργεί στις σχέσεις Δήμων και εργολάβων – προμηθευτών το παρωχημένο νομοθετικό πλαίσιο.

Όπως τονίστηκε στη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο Κηφισιάς σχετικά με το θέμα (Σκληρά… κάλαντα των εργαζομένων της DFM στο Δ.Σ. Κηφισιάς), ένας Δήμος είναι υποχρεωμένος να ακολουθεί αυστηρά όσα προβλέπει η νομοθεσία αναφορικά με την ανάθεση οποιουδήποτε έργου στον μειοδότη, ενώ οποτεδήποτε επιχειρήθηκε σε κάποιους διαγωνισμούς να μπουν συγκεκριμένοι όροι (π.χ. προηγούμενη εμπειρία κ.λπ.) αυτοί καταρρίπτονται στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση ή στην επιτροπή του άρθρου 152.

Μα πού είναι το πρόβλημα θ’ αναρωτηθεί κάποιος και γιατί να είναι μεμπτό το ν’ αναλαμβάνει οποιοδήποτε έργο ο όποιος μειοδότης, αφού έτσι εξοικονομούνται χρήματα για τον Δήμο και γενικότερα για το Δημόσιο;

Θα δώσουμε μια πρώτη απάντηση επικαλούμενοι τη λαϊκή ρήση «η φθήνια τρώει τον παρά», την οποία όλοι γνωρίζουμε κι ενίοτε θα ευχόμασταν να την είχαμε λάβει υπόψη μας όταν κάναμε κάποιες αγορές.

Από εκεί και πέρα, μέσα από τις συζητήσεις που έχουμε κάνει με αρκετούς αυτοδιοικητικούς παράγοντες, αλλά και με βάση αυτό που συμβαίνει στην πράξη σε πολλούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και όχι μόνο, τα συμπεράσματα δείχνουν ότι οι εργολαβίες στους Δήμους είναι μια «πονεμένη» ιστορία. Έτσι, έχουμε εργολάβους ν’ αναλαμβάνουν έργα με εκπτώσεις που φθάνουν ακόμη και στο 70%, τα οποία στη συνέχεια «μπλοκάρονται», περνούν από ατέλειωτες αναμορφώσεις, ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις, οδηγούμαστε σε αποβολή των εργολάβων από κάποια έργα, με ό,τι περιπέτειες συνεπάγεται αυτό για τους Δήμους.

Οι υπερβολικές εκπτώσεις των εργολάβων και η «εμμονή» στον μειοδότη 
επιβεβαιώνει και στις αναθέσεις έργων στους Δήμους ότι «η φτήνια τρώει τον παρά».

«Υπάρχουν εργολάβοι που παίρνουν έργα σε διάφορους Δήμους με μεγάλες εκπτώσεις και μετά, επιλέγουν ένα από αυτά για να βγάλουν τα “σπασμένα” των υπολοίπων. Το μόνο που εύχεσαι είναι να μην είσαι εσύ ο “τυχερός”» μας είπε χαρακτηριστικά δήμαρχος με τον οποίο συνομιλούσαμε πρόσφατα.

Η αλήθεια είναι ότι κάπου δεν… στέκει η όλη διαδικασία όπως είναι δομημένη. Πριν προκηρυχθεί ένας διαγωνισμός, υποτίθεται ότι κάποιοι γνώστες του αντικειμένου και της αγοράς κάνουν τις μελέτες τους και προχωρούν στην κοστολόγηση του όποιου έργου, προκειμένου να συντάξουν τον προϋπολογισμό του. Άρα, όταν κάποιος έρχεται και δίνει εκπτώσεις ακόμη και στο 70%, δύο τινά συμβαίνουν: είτε ο εργολάβος ξέρει εκ των προτέρων ότι το έργο δεν μπορεί να το υλοποιήσει κι ευελπιστεί, με διάφορες πιέσεις, ν’ αυξήσει σταδιακά το τίμημα, είτε αυτοί που συνέταξαν τον προϋπολογισμό δεν έχουν ιδέα για τις τιμές που επικρατούν στην αγορά.

Σε κάθε περίπτωση τη ζημιά καλείται να την πληρώσει ο Δήμος ή η Περιφέρεια που χρηματοδοτεί το έργο (δηλαδή, όλοι εμείς οι πολίτες, μιας και οι Δήμοι και οι Περιφέρειες το δικό μας «ταμείο» διαχειρίζονται). Για να μην αναφέρουμε το τεράστιο κόστος που συνεπάγονται οι σχετικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση ενός έργου, ιδιαίτερα όταν φθάσουμε στο σημείο της έκπτωσης κάποιου εργολάβου, και οι οποίες μερικές φορές απειλούν και την ίδια την υλοποίησή του, εάν είναι ενταγμένο σε συγκεκριμένο χρηματοδοτικό πλαίσιο με ημερομηνίες που «εκπνέουν».

Οι Δήμοι έχουν εντοπίσει το πρόβλημα και η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος θα πρέπει να πιέσει προς κάθε κατεύθυνση προκειμένου να βρεθεί άμεσα κάποια λύση σε νομοθετικό επίπεδο, που και τη διαφάνεια θα υπηρετεί, αλλά και την αποτελεσματική και γρήγορη υλοποίηση των έργων θα επιτρέπει. Το φαινόμενο έχει λάβει πλέον μεγάλες διαστάσεις οι οποίες, υπό το βάρος της βαθιάς οικονομικής κρίσης που βιώνουμε, πιθανότατα σύντομα θα καταστούν εφιαλτικές…

Και στην προσπάθειά της η ΚΕΔΕ δεν πρέπει να είναι μόνη, αλλά θα πρέπει να συνεργαστεί και με τους επιχειρηματικούς φορείς, καθώς η επιβολή κανόνων διαφάνειας κι αξιοκρατίας στον χώρο των αναθέσεων δεν θα αποφέρει οφέλη μόνο για την Αυτοδιοίκηση και γενικότερα τη χώρα, αλλά και για τις πολλές υγιείς επιχειρήσεις που, μην μπορώντας ή μη θέλοντας να μπουν στις παραπάνω «λογικές», απειλούνται με εξαφάνιση.