Σημαντική δράση ευαισθητοποίησης μαθητών κατά του καπνίσματος

Μια σημαντική δράση για την ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, πραγματοποίησε το υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων σε συνεργασία με τη ΚΕΔΕ και τον  ΙΣΑ.

Τα  αποτελέσματα της δράσης «Ευαισθητοποίηση του μαθητικού πληθυσμού, για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος», παρουσιάστηκαν από τον υφυπουργό Παιδείας Θεοδόση Πελεγρίνη και τον πρόεδρο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος και του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών Γιώργο Πατούλη, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, στην αίθουσα «Άλκης Αργυριάδης», του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στο πλαίσιο της δράσης πραγματοποιήθηκε έρευνα σε 51.084 μαθητές της Α΄ και Β΄ τάξης του Γυμνασίου, σε 1.267 σχολεία της χώρας. Οι μαθητές συμπλήρωσαν ανώνυμα ένα ερωτηματολόγιο, ενώ παρακολούθησαν και οπτικοαουστικό υλικό με στόχο την ενημέρωσή τους για τους κινδύνους του καπνίσματος και την ανάπτυξη αντιστάσεων απέναντι στη βλαβερή αυτή συνήθεια.

O υφυπουργός Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Θ. Πελεγρίνης δήλωσε τα εξής:

«Η σημερινή εκδήλωση αποτελεί τον απολογισμό μιας δράσης που ξεκίνησε τον Μάρτιο σε διαπολιτισμικά σχολεία της Αττικής και εξαπλώθηκε σε όλα τα Γυμνάσια της χώρας. Μέσα από την παρακολούθηση ενός video και την συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου, μαθητές και καθηγητές ενημερώθηκαν για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος.

»Ο περιορισμός του καπνίσματος, όπως έχει δείξει η εμπειρία του παρελθόντος στην χώρα μας τουλάχιστον, δεν μπορεί να επιβληθεί με νόμους. Χρειάζεται να αλλάξει η νοοτροπία των νέων σε όσο γίνεται μάλιστα μικρότερη ηλικία. Και η αλλαγή νοοτροπίας είναι θέμα παιδείας. Υπό την έννοια αυτή, η πρόληψη του καπνίσματος είναι θέμα παιδείας. Μέσα από τα σχολεία αξιοποιώντας τα σύγχρονα εκπαιδευτικά εργαλεία οφείλουμε, όχι μόνο με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, να οργανώσουμε ένα στοχευμένο σχέδιο για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την κακή αυτή συνήθεια».

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και του  ΙΣΑ Γ. Πατούλης δήλωσε τα εξής:

«Το κάπνισμα είναι ένα σοβαρό πρόβλημα της δημόσιας υγείας που κοστίζει τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε πόρους για την πολιτεία. Η έρευνα αναδεικνύει την ανάγκη να υπάρξουν συγκροτημένες πολιτικές για την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σχετικά με τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, οι οποίες πρέπει να ξεκινούν από τη σχολική ηλικία. Αυτή είναι η αρχή μιας προσπάθειας, η οποία θα γίνει μέσα από τις τοπικές κοινωνίες, με τη συνδρομή του ΙΣΑ, με στόχο να  ενημερωθεί ο κόσμος και ειδικά οι νέοι για να αλλάξει σιγά – σιγά η νοοτροπία του λαού μας απέναντι στο κάπνισμα».

Τα αποτελέσματα της έρευνας

Συνολικά 51.000 μαθητές από 3.000 τμήματα Α΄ και Β΄ Γυμνασίου συμμετείχαν στη δράση ευαισθητοποίησης που οργάνωσε το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τον ΙΣΑ και την ΚΕΔΕ, από τις 15 Μαρτίου έως τις 15 Μαΐου του 2016.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το 16,7% των μαθητών έχει ήδη δοκιμάσει την επιβλαβή συνήθεια από την ευαίσθητη ηλικία των 12 έως 14 ετών, ενώ ένας στους δέκα μαθητές Α΄ και Β΄ Γυμνασίου συγκαταλέγεται στους ενεργούς καπνιστές (σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας). Ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι το 15% των ενεργών καπνιστών (δηλαδή το 2,5% περίπου του μαθητικού πληθυσμού Α΄ και Β΄ Γυμνασίου) είναι πολύ τακτικοί καπνιστές (καπνίζουν σχεδόν κάθε μέρα).

Η καπνιστική συνήθεια φαίνεται πως είναι πιο ισχυρή στα αγόρια αυτής της ηλικίας καθώς 1 στα 5 παιδιά της Β΄ Γυμνασίου έχουν δοκιμάσει να καπνίσουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 40% των παιδιών που έχουν δοκιμάσει να καπνίσουν το έκαναν από την ηλικία των 8 ετών έως την ηλικία των 11 ετών, γεγονός που δείχνει ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε αυτές τις ηλικίες, στις προσπάθειες ευαισθητοποίησης και πρόληψης.

Οι παρέες, τα αδέρφια που καπνίζουν, οι γονείς που καπνίζουν και μάλιστα σε κλειστό χώρο στο σπίτι, αλλά και η συχνή συνεύρεση με φίλους σε πλατείες και πάρκα είναι οι παράγοντες που συντελούν στη διάδοση της κακής συνήθειας του καπνίσματος. Τέλος η «περιέργεια» αναφέρεται ως ο κυρίαρχος λόγος που οι μαθητές δοκίμασαν κάποιο προϊόν καπνού.

Σημαντική επίσης είναι η διαφοροποίηση ανάλογα με το ύψος των διαθέσιμων χρημάτων (χαρτζιλίκι). Τα παιδιά τα οποία λαμβάνουν έως 5 ευρώ την εβδομάδα από τους γονείς είναι σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό ενεργοί καπνιστές (6,7%), σε σχέση με τα παιδιά που λαμβάνουν από 6 ευρώ και πάνω όπου το ποσοστό των ενεργών καπνιστών σχεδόν διπλασιάζεται (11,3%).

Η άποψη ότι εάν θέλει κανείς να κόψει το τσιγάρο είναι κάτι εύκολο φαίνεται πως κυριαρχεί γεγονός που δείχνει ότι πρέπει να ενισχυθεί το θέμα της εξάρτησης ως επιχείρημα πρόληψης. Μεταξύ των ενεργών καπνιστών οι μισοί σχεδόν θα ήθελαν να σταματήσουν το κάπνισμα ενώ για τους άλλους μισούς η συνήθεια φαίνεται πως έχει λάβει πιο μόνιμα χαρακτηριστικά.

Εντύπωση προκαλεί ότι 8 στους 10 μαθητές συνδέουν το κάπνισμα με το άγχος. Σημαντικά είναι και τα ποσοστά που συνδέουν το κάπνισμα με τη διασκέδαση (60%) ή τη μόδα (40% το θεωρούν ελκυστική ή δυναμική συμπεριφορά).

Το 30% του συνόλου των μαθητών αναφέρει ότι εκτίθεται στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι, ενώ το 40% ότι γίνεται «θύμα» παθητικού καπνίσματος σε κάποιον κλειστό δημόσιο χώρο. Μάλιστα ένα 60% όσων ήταν θύματα παθητικού καπνίσματος σε δημόσιο χώρο αναφέρουν ότι ένιωσαν αίσθημα δυσφορίας λόγω της έντασης του φαινομένου.

Τέλος πάνω από το 60% των μαθητών αναφέρει πως είδε κάποιον να καπνίζει εντός του χώρου του σχολείου, ενώ η πλειοψηφία των μαθητών αναφέρει ότι δεν υπάρχει κάποια δυσκολία να αγοράσει κάποιος τσιγάρα σε αυτή την ηλικία, γεγονός που πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα την πολιτεία ως προς την εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία των ανηλίκων.

Δείτε πίνακες με τα στοιχεία της έρευνας.