Ποιους βολεύει η μη προσφυγή σε Τοπικά Δημοψηφίσματα;

Στο εξωτερικό, που τόσο συχνά -αλλά πάντα «α λα καρτ»- επικαλούνται οι πολιτικοί παράγοντες, σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο, αποτελεί συνήθη διαδικασία για τη λήψη σημαντικών αποφάσεων που αφορούν στις τοπικές κοινωνίες. Ωστόσο, στην Ελλάδα, αν και θεσμοθετημένη, η έννοια του Τοπικού Δημοψηφίσματος μένει για χρόνια στα… χαρτιά, αφού οι φορές που έχει εφαρμοστεί μάλλον μετρώνται στα δάκτυλα των χεριών.

Κι όμως, ο νομοθέτης προβλέπει ότι με απόφαση των 2/3 του οικείου Συμβουλίου μπορεί να διεξαχθεί Τοπικό Δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα του οποίου, μάλιστα, «δεσμεύει το οικείο συμβούλιο στο πλαίσιο της απόφασης, που θα λάβει για το θέμα που διεξήχθη» (Τι προβλέπεται για τα Τοπικά Δημοψηφίσματα).

Άραγε, τι είναι αυτό που αποτρέπει τις δημοτικές Αρχές, αλλά και τις παρατάξεις που συμμετέχουν στα Δημοτικά Συμβούλια να προγραμματίσουν ή να πιέσουν προς την κατεύθυνση πραγματοποίησης τοπικών εκλογών για θέματα μείζονος ενδιαφέροντος για τους δημότες τους; Στη διάρκεια ισχύος της συγκεκριμένης νομοθετικής δυνατότητας δεν έχουν υπάρξει αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων που να δεσμεύουν ή να καθορίζουν τις ζωές των πολιτών για πολλές δεκαετίες, ώστε οι τελευταίοι να έχουν δικαίωμα να διατυπώσουν τις απόψεις τους γι’ αυτές;

Και βέβαια έχουν υπάρξει και το ίδιο θα συμβεί πολλές φορές στο μέλλον. Μόνο που φαίνεται ότι οι δημοτικές Αρχές εκτιμούν πως η εκλογή τους, μία φορά κάθε πέντε χρόνια, αποτελεί και «λευκή επιταγή» για ό,τι αποφασίζουν για το μέλλον των Δήμων τους, οι δε υπόλοιπες παρατάξεις -στην καλύτερη περίπτωση- απλούστατα δεν έχουν τη δύναμη να κινητοποιήσουν ευρύτερες ομάδες πολιτών. Όσο για εμάς τους τελευταίους, προτιμούμε να γκρινιάζουμε στα καφενεία και στις πλατείες, βρίσκουμε πιο βολικό να κρυβόμαστε πίσω από τους… άλλους που κυβερνούν, για να αποφύγουμε τις δικές μας ευθύνες στη χάραξη του μέλλοντός μας, αντί να οργανωθούμε δυναμικά και να διεκδικήσουμε την ουσιαστική συμμετοχή μας στη λήψη των αποφάσεων που μας αφορούν.

Ας ελπίσουμε ότι -έστω και με τον δύσκολο τρόπο- θα αναγκαστούμε κάποτε 
να αντιληφθούμε ότι όσο «γυρίζουμε τις πλάτες μας στο μέλλον», 
κάποιοι άλλοι θα το φτιάχνουν όπως θέλουν εκείνοι.

Με αυτά και μ’ εκείνα, οι πόλεις μας ολοένα και μετατρέπονται σε «κλουβιά», οι χώροι πρασίνου εξαφανίζονται, τα σχολειά που πηγαίνουν τα παιδιά μας υποβαθμίζονται, οι χώροι άθλησης σπανίζουν ή στοιχίζουν ακριβά κ.ο.τ.

Και το ερώτημα παραμένει αμείλικτο: Τελικώς, ποιος είναι αυτός που φοβάται τα Τοπικά Δημοψηφίσματα; Ή, για να το θέσουμε διαφορετικά: Ποιοι βολεύονται από την απουσία Τοπικών Δημοψηφισμάτων;

Θα τολμούσαμε να διατυπώσουμε την άποψη ότι η σημερινή κατάσταση εξυπηρετεί και τους κυβερνώντες και τους κυβερνώμενους. Οι μεν πρώτοι, μην καταφεύγοντας στη λαϊκή ετυμηγορία, αποφεύγουν τον κίνδυνο μίας «στραβής» απόφασης, που ίσως να τους «χάλαγε κάποια μεγάλη δουλειά». Οι δε δεύτεροι, θα μπαίναμε στη διαδικασία να αναλάβουμε μέρος της ευθύνης για την πόλη που θα ζήσουμε οι ίδιοι και τα παιδιά μας, κάτι που θα συνεπαγόταν είτε τη μεγαλύτερη ενημέρωση – εμπλοκή μας στα κοινά (το οποίο αποφεύγουμε «όπως ο διάβολος το λιβάνι»), είτε μία ακόμη ανεύθυνη επιλογή, που όμως θα είχε άμεσο και ορατό αντίκτυπο στην καθημερινότητά μας (νωπές οι μνήμες του… άλλου δημοψηφίσματος).

Τουλάχιστον, ας ελπίσουμε ότι -έστω και με τον δύσκολο τρόπο- θα αναγκαστούμε κάποτε να αντιληφθούμε ότι όσο «γυρίζουμε τις πλάτες μας στο μέλλον», κάποιοι άλλοι θα το φτιάχνουν όπως θέλουν εκείνοι. Εξάλλου, τα Τοπικά Δημοψηφίσματα μπορούν, πέραν των άλλων, να αποδειχθούν και ένας τρόπος να «διορθώσουμε» κάποιες ατυχείς εκλογικές επιλογές μας, «προειδοποιώντας» τους τοπικούς άρχοντες που δεν… βαδίζουν σωστά, αντί να περιμένουμε τις επόμενες εκλογές για να «τιμωρήσουμε» αυτούς που εμείς στείλαμε στα δημοτικά έδρανα.

Θα το κάνουμε; Δυστυχώς, την απάντηση θα πρέπει να τη δώσει ο καθένας για τον εαυτό του, αφού το συγκεκριμένο ερώτημα δεν έχει νόημα να τεθεί σε δημοψήφισμα…