Γ. Πατούλης: Δεν αποδεχόμαστε τη δημιουργία Δήμων «δύο ταχυτήτων»

«Ξεκαθαρίζει» τις θέσεις της η ΚΕΔΕ, μετά τον σάλο που έχει ξεσπάσει σάλος από τις εξαγγελίες του προέδρου της Ν.Δ., Κυριάκου Μητσοτάκη, στην 83η ΔΕΘ περί μεταβίβασης των πόρων του ΕΝΦΙΑ στους Δήμους, προκειμένου να αποφύγει την εμπλοκή της και την εμπλοκή των Δήμων της χώρας σε κομματικές αντιπαραθέσεις.

«Δεν αποδεχόμαστε τη δημιουργία Δήμων “δύο ταχυτήτων”» τονίζει σχετικά ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γιώργος Πατούλης, τονίζοντας, παράλληλα, ότι «η ενίσχυση της οικονομικής αυτοτέλειας των Δήμων πρέπει να αποτελέσει προγραμματική δέσμευση όλων των κομμάτων εξουσίας».

Ακολουθεί η σχετική ανακοίνωση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος:

Με αφορμή τον «θόρυβο» που έχει ξεσπάσει, μετά τη δημόσια τοποθέτηση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Κ. Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, για μεταβίβαση των πόρων του ΕΝΦΙΑ στους Δήμους, η ΚΕΔΕ οφείλει να ξεκαθαρίσει για μια ακόμη φορά τις πάγιες θέσεις της πάνω στα ζητήματα που αφορούν τα οικονομικά της Αυτοδιοίκησης.

Κι αυτό το κάνουμε αφενός γιατί δεν επιθυμούμε να εμπλακούν οι Δήμοι σε μια κομματική αντιπαράθεση, και, αφετέρου, για να μην αποτελέσει το ζήτημα αυτό αφορμή για να δημιουργηθούν «διαχωριστικές γραμμές» ανάμεσα στους Δήμους.

Η Αυτοδιοίκηση Α΄ Βαθμού διεκδικεί ενωμένη αυτό που δικαιούται, τα χρήματα για να μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη και την ενίσχυση της απασχόλησης. Να προσφέρει στους πολίτες υπηρεσίες ποιότητας, καθώς και να στηρίζει στην πράξη, αυτούς που έχουν πραγματική ανάγκη.

Πάγια θέση της ΚΕΔΕ η προώθηση της φορολογικής αποκέντρωσης

Η ΚΕΔΕ έχει καταθέσει εδώ και μήνες τόσο στην Κυβέρνηση, όσο και στα κόμματα, τις θέσεις της όσον αφορά την αλλαγή στο μοντέλο λειτουργίας του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης και ιδιαίτερα, την ενίσχυση της οικονομικής ανεξαρτησίας και λειτουργικής αυτοτέλειας των Δήμων.

Ανάμεσα στις προτάσεις που έχουμε καταθέσει, περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων και η προώθηση της φορολογικής αποκέντρωσης. Είναι μια ουσιαστική μεταρρύθμιση η οποία

• Εφαρμόζεται εδώ και χρόνια σε όλες τις ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες
• Διασφαλίζει  μακροπρόθεσμα την οικονομική ανεξαρτησία και την λειτουργική αυτοτέλεια των Δήμων, έναντι του Κεντρικού Κράτους.
• Διασφαλίζει την ανταποδοτικότητα της φορολογίας, καθώς και το διαρκή δημοκρατικό έλεγχο από τις τοπικές κοινωνίες, για το πώς αξιοποιούνται τα χρήματα που πληρώνουν οι πολίτες.
• Έχουμε επίσης δημόσια πει πως θεωρούμε τον ΕΝΦΙΑ έναν κοινωνικά άδικο κι αντιαναπτυξιακό φόρο, που έχει καθαρά εισπρακτικό χαρακτήρα και μηδενική ανταποδοτικότητα. Γι αυτό πιστεύουμε ότι πρέπει να καταργηθεί.

Η θέση μας για τη μεταβίβαση του ΕΝΦΙΑ στους Δήμους

Αμέσως μετά τη δημόσια τοποθέτηση του Αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης την προηγούμενη Κυριακή στη ΔΕΘ, η ΚΕΔΕ πήρε θέση όσον αφορά τα όσα είπε. Τονίσαμε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων ότι:

1. Θεωρούμε πολύ σημαντικό και μας ικανοποιεί το γεγονός ότι στην προγραμματική ατζέντα του κόμματος της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, περιλαμβάνονται θέσεις που αφορούν την Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού και ταυτίζονται με τις απόψεις που έχουμε ως ΚΕΔΕ διατυπώσει. Kάτι που δεν διαπιστώσαμε να συμβαίνει μια βδομάδα πριν, στις τοποθετήσεις του κ. Πρωθυπουργού.
2. Μας ικανοποιεί το γεγονός ότι στην τοποθέτηση του Αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης υπήρξε αναφορά στην ανάγκη να ενισχυθεί η οικονομική ανεξαρτησία των Δήμων.
3. Θεωρούμε κομβικής σημασίας για το μέλλον της αυτοδιοίκησης τη  δέσμευση για αλλαγή του Κλεισθένη και διασφάλιση της κυβερνησιμότητας των Δήμων, που αποτελεί άλλωστε και θέση της συντριπτικής πλειοψηφίας των Δήμων της χώρας.
4. Τονίσαμε ότι αποτελεί  θετικό βήμα η μεταβίβαση των πόρων που προέρχονται από τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας (κι όχι του ΕΝΦΙΑ) από το κεντρικό κράτος στην Αυτοδιοίκηση, αλλά αφού προηγουμένως διασφαλιστεί η δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού είσπραξης.
5. Επισημάναμε επίσης ότι δεν πρέπει αντικατασταθούν οι πόροι που σήμερα δίνονται στους Δήμους μέσω των ΚΑΠ από τους πόρους που θα προέρχονται από τη φορολογία των ακινήτων ( κι όχι μόνον τον ΕΝΦΙΑ), γιατί αυτό θα έχει καταστροφικές συνέπειες για πολλούς Δήμους, κυρίως της περιφέρειας, αφού  δεν θα μπορούν να έχουν τα απαραίτητα έσοδα που χρειάζονται για τη λειτουργία τους μόνον από τη συγκεκριμένη πηγή.

Υποκριτικό το ενδιαφέρον της Κυβέρνησης για τα οικονομικά των Δήμων

Διαπιστώνουμε επίσης τις δύο τελευταίες μέρες ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια δημόσια αντιπαράθεση γύρω από το ζήτημα αυτό, με πρωτοβουλία κυβερνητικών στελεχών αλλά και δημάρχων προσκείμενων σε αυτήν, που στόχο έχει να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη και να διχαστούν οι Δήμοι.

Η Κυβέρνηση και οι ελάχιστοι, φιλικά προσκείμενοι σε αυτήν δήμαρχοι, χρησιμοποιούν την υπόθεση του ΕΝΦΙΑ για να αποκρύψουν  υποκριτικά ότι:

• Ο Ν. 4555/2018, ο γνωστός «Κλεισθένης»,  δεν θεσμοθετεί καμία μεγάλη μεταρρύθμιση όπως η δημοσιονομική αποκέντρωση, η ενίσχυση της οικονομικής αυτονομίας των δήμων και η δυνατότητα των ΟΤΑ να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα οικονομικά τους.
• Δεν λύνει προβλήματα, που το ίδιο το κράτος έχει δημιουργήσει, όπως της αποπληρωμής της νέας γενιάς των παρακρατηθέντων εσόδων, που ξεπερνούν τα 16 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση παρακρατά ένα ΕΣΠΑ από τους Δήμους.
• Ο «Κλεισθένης» δεν προβλέπει Επιχειρησιακό Πρόγραμμα εφαρμογής και δεν υποστηρίζεται από χρηματοδοτικούς πόρους, κίνητρα και επιχορηγήσεις.
• Χαρακτηριστικό παράδειγμα της κυβερνητικής προχειρότητας, η αλλαγή των κριτηρίων κατανομής των ΚΑΠ. Ενώ δεν υιοθετήθηκε ένα πλήρες σύστημα κατανομής των ΚΑΠ, υιοθετούνται κριτήρια που δεν έχουν σχέση με το φορολογικό σύστημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με την Ελληνική πραγματικότητα και κυρίως με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία.
• Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως στην πρόταση του υπουργείου Εσωτερικών, για τα κριτήρια κατανομής των ΚΑΠ, είναι ότι δεν κάνει κανέναν λόγο για την αύξηση του συνολικού ποσού των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων.
• Το Οικονομικό Παρατηρητήριο όχι μόνο δεν το καταργείται, όπως είχε δεσμευθεί η κυβέρνηση, αλλά «αναμορφώνεται», ως εργαλείο ομηρείας των δήμων στα χέρια του Υπουργού. Αφού ο Υπουργός Εσωτερικών έχει τη δυνατότητα και τον τελευταίο λόγο, για να αναπέμψει υποθέσεις που έχει επεξεργαστεί το Παρατηρητήριο.
• Στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2019-2022 που ψήφισε πρόσφατα η κυβερνητική πλειοψηφία, προβλέπονται νέες μειώσεις των ΚΑΠ, αφαίρεση κοινωνικών υπηρεσιών από τους δήμους, περιορισμός των ανθρώπινων πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, απαιτήσεις για δημιουργία εξωπραγματικών πλεονασμάτων.

4 αλήθειες για τα μελλοντικά έσοδα της Αυτοδιοίκησης

Πρώτη αλήθεια: Η κυβέρνηση μειώνει τους ΚΑΠ τα επόμενα χρόνια.

Παρά τα όσα δημόσια ισχυρίζεται η Κυβέρνηση στα ΜΜΕ τις τελευταίες μέρες, οι Δήμοι θα εισπράξουν ακόμη λιγότερους πόρους μέσω των ΚΑΠ τα επόμενα χρόνια.  Συγκεκριμένα, στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2019-2022 προβλέπεται (Πίνακας 1) το τελευταίο έτος εφαρμογής του οι αποδιδόμενοι πόροι στην ΤΑ να είναι μικρότεροι κατά 486 εκατ. €  από τους αντίστοιχους πόρους του 2016.

Η αλήθεια είναι ότι ενώ τα έσοδα από τον Φόρο Εισοδήματος και Κατανάλωσης (ΦΠΑ) προβλέπεται ότι θα αυξηθούν κατά 4.277 εκατ. € ως το 2022, οι ΚΑΠ, τη χρονική περίοδο εφαρμογής του ΜΠΔΣ, θα μειωθούν κατά 486 εκατ. €.

Δεύτερη αλήθεια: Η κυβέρνηση εξακολουθεί να παρακρατά παράνομα τους πόρους της Αυτοδιοίκησης

Αποτέλεσμα της συνέχισης της πολιτικής αυθαίρετης παρακράτησης νομοθετημένων πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είναι οι προβλέψεις του ΜΠΔΣ (Πίνακας 2) να προσθέσουν, σύμφωνα με συντηρητικούς υπολογισμούς, στη νέα γενιά παρακρατηθέντων 18.934 εκατ. € επιπλέον.

Η νέα γενιά παρακρατηθέντων πλέον γιγαντώνεται. Στο γράφημα που ακολουθεί παρουσιάζεται σωρευτικά η κατ’ έτος πορεία μεγέθυνσης του συνολικού ποσού των παρακρατηθέντων πόρων (διαφορά που προκύπτει μεταξύ νομοθετημένων και αποδοθέντων εσόδων) της Τ.Α.

Τρίτη αλήθεια: Η κυβέρνηση επιβάλλει ακόμη μεγαλύτερα πλεονάσματα στους Δήμους

Μετά τον περιορισμό των κρατικών επιχορηγήσεων προς την ΤΑ, που έρχονται να σωρευθούν στις δραστικές μειώσεις που, μέχρι σήμερα, έχουν  υποστεί οι ΟΤΑ, θα ήταν λογικός ο περιορισμός των πλεονασμάτων της Τ.Α., με την τάση να προσαρμοστούν στις θεσμικές Ευρωπαϊκές υποχρεώσεις, οι οποίες ορίζουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς.

Το ΜΠΔΣ δεν απαιτεί απλά από την Αυτοδιοίκηση να συμβάλλει στην επίτευξη πλεονασμάτων , αλλά για το 2022 προβλέπει το εξωπραγματικό ποσό των 661 εκατ. €, ως πλεόνασμα, από τα ήδη «τσεκουρωμένα» κρατικά έσοδα της.

Τέταρτη αλήθεια: Η κυβέρνηση επιβάλλει στους Δήμους, να επιβαρύνουν τους πολίτες

Για να επιτευχθούν τα υψηλά πλεονάσματα που είναι υποχρεωμένοι να πετύχουν οι Δήμοι, όταν ταυτόχρονα μειώνεται η κρατική χρηματοδότηση, υπάρχει μόνον ένας τρόπος. Η αύξηση των εσόδων των Δήμων που θα προέρχονται από Τέλη – Δικαιώματα και Φόρους –Εισφορές.

Το ΜΠΔΣ προβλέπει ότι τα εν γένει φορολογικά έσοδα των δήμων, το 2022 θα είναι κατά 265 εκατ. € μεγαλύτερα από ότι το 2016.

Η συγκεκριμένη πρόβλεψη τίθεται, εκ των πραγμάτων, σε αμφισβήτηση εάν υπολογίσουμε ότι, σε ένα λαό που έχει εξαντλήσει προ πολλού τη φοροδοτική του ικανότητα, το ΜΠΔΣ επιβάλλει την περίοδο 2016-2022, ως κεντρική κυβέρνηση, 4,6 δισ. € νέα φορολογικά βάρη.

Πέμπτη αλήθεια: Μειώνονται οι κοινωνικές δαπάνες των Δήμων

Από το 2016 έως το 2022 προβλέπεται οι κοινωνικές δαπάνες των δήμων θα μειωθούν, σύμφωνα με το ΜΠΔΣ, κατά 83% ή 738 εκατ. €. Την ίδια στιγμή που σε όλη την Ευρώπη ο κοινωνικός τομέας είναι σχεδόν πλήρως αποκεντρωμένος και όλη η Ελλάδα γνωρίζει ότι τα «πέτρινα χρόνια» αυτός που στάθηκε δίπλα στον χειμαζόμενο πολίτη ήταν ο Δήμος του, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν επιβραβεύει αλλά κυρίως δεν αναγνωρίζει την αποτελεσματικότητα της αποκέντρωσης στην κοινωνική πολιτική.

Οι προτάσεις της ΚΕΔΕ για την οικονομική και διαχειριστική αυτοτέλεια των δήμων

Δεν αποδεχόμαστε τη δημιουργία Δήμων «δύο ταχυτήτων». H ενίσχυση της οικονομικής αυτοτέλειας της Αυτοδιοίκησης πρέπει να αποτελέσει προγραμματική δέσμευση όλων των κομμάτων εξουσίας.

Οι προτάσεις της ΚΕΔΕ για την οικονομική και διαχειριστική αυτοτέλεια των δήμων έχουν επανειλημμένα συζητηθεί και αποσπάσει την συντριπτική πλειοψηφία της Αυτοδιοίκησης, στα τακτικά και θεματικά συνέδρια της ΚΕΔΕ. Μεταξύ αυτών ζητούμε:

• Πλήρη εφαρμογή του Ν. 3852/2010, ιδιαίτερα όσον αφορά στα έσοδα από τον Φόρο Εισοδήματος, ΦΠΑ και φόρο ακινήτων.
• Άμεση έναρξη διαπραγματεύσεων για την απόδοση της νέας γενιάς «παρακρατηθέντων».
• Δημιουργία Εθνικού Τοπικού Αναπτυξιακού Προγράμματος με το συντονισμό πόρων: α) από τη νέα γενιά παρακρατηθέντων, β) από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, γ) το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, δ) ΕΣΠΑ, ε) Κοινοτικά Ανταγωνιστικά προγράμματα, στ) Πράσινο Ταμείο.
• Αύξηση της ΣΑΤΑ, με γενναία συμμετοχή της στο ΠΔΕ.
• Νομοθετικές παρεμβάσεις για την αποκατάσταση της ομαλής οικονομικής λειτουργίας των δήμων και της ακυβερνησίας που δημιουργεί ο «Κλεισθένης».
• Επαναφορά πόρων και αρμοδιοτήτων που, τα τελευταία χρόνια, επανασυγκεντρώθηκαν στη κυβέρνηση.
• Φορολογική αποκέντρωση, χωρίς νέους φόρους, που θα συνοδεύεται από έναν ισχυρό αναδιανεμητικό μηχανισμό, με δίκαιη κατανομή των φορολογικών βαρών και πρώτο βήμα τον επανασχεδιασμό και τη μεταφορά, μέρους ή του συνόλου, του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας στην Τ.Α.