Οι θέσεις της ΚΕΔΕ για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη

Οι θέσεις της Επιτροπής Χωροταξίας, Υποδομών και Περιβάλλοντος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος για ζητήματα περιβάλλοντος, βιώσιμης ανάπτυξης και αειφόρων υποδομών παρουσιάστηκαν σε συνεδρίασή της η οποία πραγματοποιήθηκε ενόψει διεξαγωγής του ετήσιου Συνεδρίου της Ένωσης στις 7-9 Μαΐου, στη Χαλκιδική.

Στο πλαίσιο της Επιτροπής η οποία συνεδρίασε στις 31 Μαρτίου 2015, στα γραφεία της ΚΕΔΕ υπό την προεδρεία του δημάρχου Κατερίνης Σάββα Χιονίδη, σχηματοποιήθηκε η ατζέντα με την οποία ασχολείται η Επιτροπή. Υπήρξαν συγκεκριμένες προτάσεις, όπως επίσης και σκέψεις για το πώς θα προκύψουν προτάσεις και πολιτικές μέσα από τα μέλη της Επιτροπής και τα επιστημονικά στελέχη της ΚΕΔΕ, ΕΕΤΑΑ, ΠΕΤΑ και ΙΤΑ.

Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Ένωσης, «η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η ΚΕΔΕ και ιδιαίτερα ο πρόεδρος της Γιώργος Πατούλης, δήμαρχος Αμαρουσίου, δίνει εξαιρετική σημασία και βαρύτητα στα ζητήματα περιβάλλοντος, της βιώσιμης ανάπτυξης και των αειφόρων υποδομών».

Στη συνεδρίαση της Επιτροπής συζητήθηκαν διεξοδικά οι βασικοί άξονες ως πυλώνες στρατηγικής, όπως:

• Αστική Βιωσιμότητα και καταπολέμηση της Θερμικής Νησίδας των αστικών περιοχών.
• Αστική Βιώσιμη Κινητικότητα.
• Διαχείριση και επεξεργασία των υγρών και στερεών αποβλήτων.
• Προώθηση της ανακύκλωσης.
• Ύδρευση και ποιότητα πόσιμου νερού.
• Άρδευση και ορεινή υδρονομία.
• Εξοικονόμηση και ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων και προστασίας του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα.
• Διασφάλιση της ποιότητας των θαλάσσιων, λιμναίων και ποτάμιων υδάτων.
• Δράσεις υπέρ των περιοχών περιβαλλοντικής προστασίας.
• Διαχείριση, προστασία και εκμετάλλευση των δασών.
• Εξοικονόμηση Ενέργειας.
• Αύξηση της έκτασης του Πρασίνου στον αστικό ιστό.
• Ενεργοποίηση, συμπλήρωση και προσαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου για τον Χωροταξικό – Πολεοδομικό Σχεδιασμό.

Όπως τόνισε ο πρόεδρος της Επιτροπής Χωροταξίας, Υποδομών και Περιβάλλοντος Σ. Χιονίδης, «η Επιτροπή θα αποτελέσει Εργαλείο Παραγωγής Πολιτικής που θα οπλίσει με επιχειρήματα την Αυτοδιοίκηση, πέρα από νοοτροπίες, αντιξοότητες και εγκλωβισμούς της από το Κεντρικό Κράτος, με σημαντικές προτάσεις από εμπειρογνώμονες και πανεπιστημιακούς».

Στο πλαίσιο της ανάλυσης του καθηγητή Ματθαίου Σανταμούρη για την κλιματική αλλαγή και τις θερμικές νησίδες στον αστικό κυρίως χώρο διαπιστώθηκε, όπως αναφέρεται, «η ανάγκη μίας χαρτογραφικής αποτύπωσης του φαινομένου σε όλους τους Δήμους της χώρας, και η προώθηση έργων βιοκλιματικών παρεμβάσεων στις ζώνες αυτές. Η αναγκαιότητα τέτοιων παρεμβάσεων σχετίζεται με σημαντικές περιβαλλοντικές, ενεργειακές, οικονομικές, κοινωνικές παραμέτρους και πάνω απ’ όλα με τους δείκτες υγείας και θνησιμότητας».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση:

Η Επιτροπή διαπίστωσε τα μεγάλα ανοιχτά και διαχρονικά ζητήματα απασχολούν τους φορείς της Αυτοδιοίκησης σε σχέση με τη ΔΕΔΔΗΕ και τους άλλους φορείς της ενέργειας (τιμολογιακή πολιτική, επεκτάσεις – μετατοπίσεις δικτύων, τέλη χρήσης δημοτικών χώρων κ.τ.λ.). 

Για την αντιμετώπισή τους απαιτείται πέραν των θεσμικών ρυθμίσεων μία συντεταγμένη πολιτική και νομική διεκδίκηση με κεντρική υποστήριξη των Δήμων.

Είναι αναγκαίος σε κάθε δήμο ο ολοκληρωμένος ενεργειακός σχεδιασμός που προκύπτει είτε από τη συμμετοχή των Δήμων στο Σύμφωνο των Δημάρχων είτε από τις απαιτήσεις σχεδιασμού, ωρίμανσης και υλοποίησης έργων ενεργειακής αποδοτικότητας στους Δήμους από το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020.

Διαπιστώθηκε ότι η Επιτροπή και η ΚΕΔΕ θα πρέπει να υποβοηθήσουν τεχνικά τους Δήμους με μεθοδολογικά εργαλεία και οριζόντιες υποστηρικτικές ενέργειες.

Για τα έργα περιβάλλοντος που δεν ολοκληρώθηκαν ή απεντάχθηκαν ή δεν καλύφθηκαν χρηματοδοτικά κατά τη τρέχουσα περίοδο απαιτείται η κατά προτεραιότητα ένταξή τους στο νέο ΕΣΠΑ (διαδικασία fasing ή όποια άλλη διαδικασία επιλεγεί) καθώς τα περισσότερα εμφανίζουν υψηλό βαθμό ωριμότητας.

Είναι δε αναγκαία η παροχή υποστήριξης με τεχνογνωσία ή μεθοδολογικά εργαλεία και η χρηματοδότηση της ωρίμανσης, προσαρμογής στα νέα δεδομένα μέσω τεχνικής βοήθειας.

Για το Πράσινο Ταμείο η Επιτροπή προτείνει τη διεκδίκηση της αποδέσμευσης του 50% των πόρων του για έργα περιβαλλοντικής ευθύνης των Δήμων μέσα από τη δημιουργία μίας διακριτής «Πράσινης» ΣΑΤΑ και παράλληλα τη θεσμική εκπροσώπηση της ΚΕΔΕ στη διοίκηση του ταμείου.

Συζητήθηκαν οι προτεραιότητες της Επιτροπής στον Πυλώνα Πολεοδομίας – Χωροταξίας και το νέο θεσμικό πλαίσιο, όπως διαμορφώθηκε έως το 2014 και έχει τροποποιηθεί επανειλημμένα, χωρίς να υπάρχει ακόμη κωδικοποίηση. Δύο από αυτούς τους νόμους, ο 4269/2014 και ο 4315/2014, είναι κρίσιμο να ενεργοποιηθούν, συμπληρωθούν ή και να τροποποιηθούν άμεσα καθώς αποτελούν προϋπόθεση, τόσο για την ολοκλήρωση και εφαρμογή των Σχεδίων Πόλης, όσο και για την υλοποίηση ολοκληρωμένων παρεμβάσεων στον αστικό και αγροτικό χώρο, από τους Δήμους, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014 – 2020       

Προτείνεται σε συνεργασία με το ΤΕΕ και το ΥΠΕΚΑ,

Άμεση έκδοση προδιαγραφών εκπόνησης των Τοπικών Χωρικών Σχεδίων (παλιά ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ) και Ρυμοτομικών Σχεδίων Εφαρμογής (παλιές Πολεοδομικές Μελέτες και Πράξεις Εφαρμογής).

Σχέδιο ρύθμισης ενσωμάτωσης, στα Τοπικά Χωρικά Σχέδια, βασικών αρχών διαχείρισης και εξειδίκευσης ζωνών προστασίας για NATURA 2000.

Κατά τη διάρκεια της Συνεδρίασης έγινε παρουσίαση πρότασης από τη Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ, την οποία θα μπορούσε η ΚΕΔΕ να υλοποιήσει στο άμεσο προσεχές διάστημα. Η πρόταση αναφέρεται σε σειρά θεμάτων όπως:

• Στην καταγραφή της σχετικής με τη Βιώσιμη Κινητικότητα δραστηριότητας της ΕΕΤΑΑ και των διαφόρων άλλων Αναπτυξιακών Εταιρειών των πόλεων ώστε να αναζητηθούν τρόποι αξιοποίησης της εμπειρίας τους και εγκατάστασης διαύλων συνεργασίας μεταξύ τους προς μια πιο ολοκληρωμένη κατεύθυνση σε εθνικό επίπεδο.
• Στην αναγκαιότητα δημιουργίας Παρατηρητηρίου καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης στις ελληνικές πόλεις με εντοπισμό  των  τεχνικών αστοχιών, των  εμπλοκών ή και επιτυχιών στην αντιμετώπιση προβλημάτων, στη  διοίκηση των έργων και στις διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης.
• Στη  σύνταξη Οδηγών που θα απευθύνονται στις Ελληνικές Πόλεις υπό τον γενικό τίτλο “Πολιτικές για τη Βιώσιμη Κινητικότητα” καθώς και τον σχεδιασμό και την υλοποίηση εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του πολίτη για τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας.
• Στη δημιουργία γραφείου υποστήριξης των πόλεων σε εξειδικευμένα θέματα σχεδιασμού για τη Βιώσιμη Κινητικότητα θα αποτελούσε μια πολύ σημαντική και εξαιρετικά χρήσιμη  πρωτοβουλία της ΚΕΔΕ.

Η επιτροπή αποφάσισε ομόφωνα, σύμφωνα με την ανακοίνωση, ότι «θα πρέπει άμεσα η κυβέρνηση να καταθέσει τις μεταβολές που εξαγγέλλει για την τροποποίηση ή μη του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασμού στον οποίο έρχονται να συμπληρώσουν οι αναθεωρήσεις των περιφερειακών σχεδιασμών που θα έπρεπε ήδη να έχουν γίνει. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν θα πρέπει να είναι υπεύθυνη για τα πρόστιμα που θα επιβάλει η Ε.Ε. κι αυτό γιατί δεν υπάρχει σταθερό Εθνικό Πλαίσιο με τις συνεχείς αλλαγές. Η ευθύνη είναι αποκλειστικά της κεντρικής διοίκησης. Η ΚΕΔΕ – η Αυτοδιοίκηση έχει συνέχεια και διαχρονικά έχει καταθέσει τις απόψεις της. Είναι ανοικτή πάντα στον διάλογο για καλύτερο περιβάλλον, λιγότερα απορρίμματα, μειώσεις κόστους για τις Τοπικές Κοινωνίες, με αναβάθμιση της ποιότητας ζωής.

»Η Αυτοδιοίκηση έχει την αρμοδιότητα, η κεντρική Διοίκηση νομοθετεί και έχει τα κατάλληλα εργαλεία, τους πόρους και την ευθύνη.

»Συζητήθηκαν διεξοδικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αυτοδιοίκηση για τα απόβλητα σε όλη την Ελλάδα».