«Παράπλευρη απώλεια το Μεγάλο Ρέμα στα σχέδια του υπ. Χρ. Σπίρτζη για την Ανατ. Αττική»

Στην αίθουσα γνωστού ξενοδοχείου, εκεί όπου πριν μερικές εβδομάδες η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος της Ραφήνας οργάνωσε διεπιστημονική ημερίδα για την ορθή διαχείριση των ρεμάτων, με μεγάλη ανταπόκριση από τον κόσμο, ο ΣΥΡΙΖΑ Ραφήνας προσκάλεσε την Πέμπτη 1 Μαρτίου 2018 τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστο Σπίρτζη, για να παρουσιάσει τα έργα υποδομών που προγραμματίζονται στην Ανατολική Αττική.

Η αίθουσα γέμισε από δημάρχους, αντιδημάρχους, δημοτικούς συμβούλους από όλους τους Δήμους της Ανατ. Αττικής καθώς και από οργανωμένα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ από ακόμη ευρύτερη επικράτεια, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση των συλλόγων Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Πολιτών «Δασαμάρι SOS», στην οποία και τονίζονται τα εξής:

Ο υπουργός προέβη σε συγκεντρωτική εξαγγελία των έργων που προγραμματίζονται στην Ανατ. Αττική. Η άλλοτε παραθεριστική Ραφήνα μετατρέπεται βίαια στο 2ο λιμάνι της Αττικής. Το υπερτοπικό Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων -της Ραφήνας, του Πικερμίου, των Σπάτων, της Αρτέμιδας και ποιος ξέρει πόσων ακόμα περιοχών- θα είναι 2ο σε μέγεθος μετά την Ψυττάλεια, παραβαίνοντας την αρχή της βιώσιμης διαχείρισης των λυμάτων. Το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος», στα Σπάτα» υπερ-καθορίζει την ευρύτερη περιοχή, με την ατμοσφαιρική ρύπανση και την ηχορύπανση. Στο βάθος, ο ΧΥΤΑ Γραμματικού.

Όλα αυτά προχωρούν με τη βοήθεια προθύμων δημάρχων, χωρίς ουσιαστική συζήτηση και συναίνεση των τοπικών κοινωνιών αντιβαίνοντας στις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας.

Ας εστιάσουμε στην περίπτωση της Ραφήνας. Μετά την υφαρπαγή της θάλασσας και της παραλίας, από τον κόσμο που κάνει εδώ τα μπάνια του, για να τις εκχωρήσουν στους πλοιοκτήτες για εκμετάλλευση, αυξάνονται τα δρομολόγια των πλοίων ήδη από το 2018, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες αυτοκίνητα θα προσθέτουν τα καυσαέριά τους σε αυτά των πλοίων. Αντί για ταυτόχρονα μέτρα περιβαλλοντικού ισοζυγίου, π.χ. μερικά τετραγωνικά χιλιόμετρα αναδάσωσης στις καμένες ανατολικές πλαγιές της Πεντέλης και εκτεταμένες δενδροφυτεύσεις στις εκτενείς αδόμητες ακόμη περιοχές, ξεκληρίζουν και τον άλλο πόλο του φυσικού περιβάλλοντος του τόπου, το Μεγάλο Ρέμα. Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών το αντιμετωπίζει μονοδιάστατα ως αγωγό ομβρίων, δίπλα στην επέκταση της Αττικής Οδού και του Προαστιακού Σιδηρόδρομου, δίπλα στη διαπλάτυνση της Λεωφόρου Φλέμινγκ, αλλά και ως αγωγό λυμάτων σε περίπτωση αστοχίας του ΚΕΛ που θα κατασκευασθεί δίπλα στις όχθες του.

Οι επιστήμονες και οι εταιρείες τους, που προσέλαβε το υπουργείο, παρουσίασαν ανενδοίαστα «μελέτη» εξαφάνισης 14,7 χιλιομέτρων φυσικού ρέματος, αποψίλωσης της κοίτης και των πρανών του και αντικατάστασης της λειτουργίας φυσικής απορρόφησης από αδρανή υλικά -συρματοκιβώτια με πέτρες- σε μια διαδρομή που ξεκινάει από την Παλλήνη και το Πικέρμι, διατρέχει τα Σπάτα και καταλήγει στην εκβολή του στη Ραφήνα. Στο όνομα της διαχείρισης των πλημμυρικών φαινομένων στα κατάντη, κινούνται ακριβώς στον αντίποδα των αρχών της σύγχρονης διαχείρισης των πλημμυρών: καταργούν τις κατά τόπους φυσικές εκτονώσεις-πλημμύρες σε εκτός σχεδίου περιοχές, για να στείλουν μεγαλύτερο όγκο νερού και με μεγαλύτερη ταχύτητα μέσα στη Ραφήνα. Εδώ πλέον, τα πρώτα θύματα είναι οι παραρεμάτιοι κάτοικοι, που ενώ αυτή η ίδια μελέτη δείχνει ότι βρίσκονται μέσα στη ζώνη πλημμύρας, εγκαταλείπονται εκεί.

Στην ομιλία του ο υπουργός δήλωσε ότι «αν πάμε στη λογική την τεχνοκρατική, την επιστημονική, των μηχανικών ή των επιστημόνων του περιβάλλοντος, θα έπρεπε να γκρεμίσουμε τη Ραφήνα, την Πεντέλη… δεν τη γλυτώνεις εσύ δήμαρχε [Ραφήνας]… τον Γέρακα κι όλα τα υπόλοιπα, τα Μελίσσια…». Είναι παράλογο το γεγονός ότι επιστήμονες και κυβερνώντες γνωρίζουν τα λάθη που έχουν διαπραχθεί και αντί πλέον σε κάθε έργο να διορθώνουν προοδευτικά κάποια από αυτά, επιλέγουν να σπαταλούν τεράστια κονδύλια στις πλάτες του συνολικού πληθυσμού και να συνεχίζουν να τον βλάπτουν παράγοντας νέα λάθη. Στην περίπτωση του Μεγάλου Ρέματος, αν ακολουθήσουν τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Περιβάλλοντος για τη φυσική διαχείριση των πλημμυρών, θα απαιτηθεί ένα κλάσμα μόνο του εγκεκριμένου κονδυλίου (104 εκατ. ευρώ μόνο για την 1η φάση του έργου), και με το υπόλοιπο θα ήταν απόλυτα εφικτή η μετεγκατάσταση όσων κατοικούν μέσα στην πλημμυρική ζώνη σε ασφαλή διαμερίσματα στην περιοχή.

Η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος, στην πολύ σύντομη παρέμβασή της, έθεσε υπ’ όψη του υπουργού το υπόμνημα που έχει ήδη καταθέσει, μαζί με άλλους 13 φορείς, στη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΥΠΕΝ), ενάντια στη διάτρητη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για τον εγκιβωτισμό του Μεγάλου Ρέματος. Είχε ήδη μάταια προσπαθήσει να εκθέσει τις απόψεις της, μαζί με άλλους τοπικούς φορείς, στα τοπικά όργανα του Δήμου, γνωστού για τις αντιδημοκρατικές του διαδικασίες. Επίσης, επέδωσε στον υπουργό την κοινή διακήρυξη 25 περιβαλλοντικών φορέων σχετικά με τις αρχές που πρέπει να διέπουν τη διαχείριση των πλημμυρών, βάσει της σύγχρονης προσέγγισης των «πράσινων» υποδομών έναντι των παρωχημένων, αναποτελεσματικών και πολυδάπανων «γκρι» υποδομών.

Ο υπουργός δεσμεύτηκε δημόσια για άμεση ουσιαστική συζήτηση με εκπροσώπους των τοπικών συλλογικοτήτων, -«αν υπάρχουν προτάσεις οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση των μελετών να τις φέρουν να τις συζητήσουμε στο υπουργείο», είπε-, για να συμπληρώσει, δίνοντας το στίγμα της συζήτησης: «Όμως πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη και μερικά πράγματα για να μην κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας. Στα σημεία που έχουμε αστικό ιστό δεν μπορούμε να πάμε να ρίξουμε[;] πολυκατοικίες για να κάνουμε την πλημμυρίδα ζώνη όπως θα θέλαμε… κι εγώ θα το ‘θελα αυτό… αλλά όχι μέσα στον αστικό ιστό…». Αυτό σημαίνει άραγε ότι θα αφήσει κατοικίες μέσα στην περιοχή της εκτόνωσης της πλημμύρας; Μολονότι υπάρχει πλέον η γνώση, η εμπειρία και το κονδύλι για πρόληψη επανάληψης της «Μάνδρας»; Δεν διατίθεται με τα έργα ευθύνης του να αλλάξει σελίδα; Ήδη, κάποιοι αιρετοί, όπως τα Δημοτικά Συμβούλια του Δήμου Αθηναίων και της Νέας Φιλαδέλφειας, με τις αποφάσεις τους, απέρριψαν ομόφωνα τη ΜΠΕ για εγκιβωτισμό του Ποδονίφτη, διατρανώνοντας την αλλαγή αντίληψης και ζητώντας ανάκτηση της φυσικής κοίτης στα εγκιβωτισμένα τμήματά του, ακολουθώντας τις διεθνείς επιστημονικές τάσεις διαχείρισης ρεμάτων και πλημμυρών.

Περιφέρεια και κυβέρνηση οφείλουν να ακολουθήσουν το παράδειγμα των πρωτοποριακών αποφάσεων αυτών των Δημοτικών Συμβουλίων. Να υιοθετήσουν την επιστήμη του 21ου αιώνα και να τηρήσουν τη νομιμότητα, δημιουργώντας ρήγμα στις συνεχείς εκνομίες του παρελθόντος, που εκθέτουν τον άνθρωπο και το περιβάλλον του σε υποβάθμιση και κίνδυνο. Φορείς πολιτών είναι πλέον αποφασισμένοι να αναζητούν τις ευθύνες για τις επιπτώσεις των πλημμυρών, προς κάθε κατεύθυνση, για πράξεις και παραλείψεις. Όπως επίσης δεν θα μείνουν απαθείς στη συνεχιζόμενη κατασπατάληση δημόσιου χρήματος για καταστροφικές εργολαβίες, που επιβαρύνουν και οικονομικά τους καταχρεωμένους φορολογούμενους και αθροιστικά ισοδυναμούν με σκάνδαλο ύψους Novartis.

Από την πλευρά μας, θα συνεχίσουμε να διαχέουμε τη γνώση με τη συνδρομή ανεξάρτητων επιστημόνων για την ολιστική διαχείριση των ρεμάτων. Να ευαισθητοποιηθεί κάθε κάτοικος για τη σημασία της εφαρμογής της οριοθέτησης των ρεμάτων, μέχρι όλοι να κατανοήσουν ότι έχουν δικαίωμα σε ασφαλή κατοικία και το να αφήνονται μέσα στην πλημμυρική ζώνη δεν είναι ρουσφέτι, είναι εγκληματική αμέλεια στο πλαίσιο μιας ιδιότυπης ψηφοθηρικής ομηρίας που εμπλέκει τοπική διοίκηση και κυβέρνηση. Μέχρι να γίνει κατανοητό ότι η αειφόρος διαχείριση του περιβάλλοντος άπτεται της ίδιας της ύπαρξης όλων μας. Μέχρι το συμφέρον του συνόλου να πρυτανεύσει έναντι των ιδιωτικών συμφερόντων ελάχιστων κεφαλαιοκρατών, πλοιοκτητών, εκμεταλλευτών του λιμανιού και εργολάβων.

Η ΠΡΩΤΙΣΤΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ