Γ. Πατούλης: Η διοικητική εποπτεία να μην καταλήγει σε έλεγχο σκοπιμότητας

Ένα σημαντικό βήμα προς τη θεμελίωση μίας νέας σχέσης συνεργασίας μεταξύ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ Βαθμού και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με στόχο την αποτελεσματικότερη διοικητική και οικονομική λειτουργία των Δήμων, χαρακτήρισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γιώργος Πατούλης, κατά την εναρκτήρια ομιλία του, τη διημερίδα που διοργάνωσε η ΚΕΔΕ σε συνεργασία με το Ελεγκτικό Συνέδριο με θέμα «Ελεγκτικό Συνέδριο και Δήμοι – Νομιμότητα, Διαφάνεια, Αποτελεσματικότητα».

Ο κ. Πατούλης υπογράμμισε ότι στόχος είναι όλα τα στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να ενημερώνονται για τις βασικές παραμέτρους που πρέπει να ακολουθούν ώστε να εξασφαλίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό η βασική αρχή της νομιμότητας και της διαφάνειας, αλλά και η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

Ειδικότερα ανέφερε ότι, σε πολλές περιπτώσεις, η διοικητική εποπτεία που ασκείται από το κράτος περιορίζει το έργο της Αυτοδιοίκησης διευκρινίζοντας χαρακτηριστικά:

«Όταν περιορίζεται στον αυστηρό και τυπικό έλεγχο της νομιμότητας, θεωρούμε ότι λειτουργεί υπέρ της διαφύλαξης του τοπικού και ευρύτερου δημοσίου συμφέροντος και είναι καλοδεχούμενη. Αυτό το οποίο μας βρίσκει αντίθετους είναι η διοικητική εποπτεία να καταλήγει να αποτελεί έλεγχο σκοπιμότητας, οπότε τότε θεωρούμε ότι έχουμε ανεπίτρεπτο έλεγχο που παραβιάζει την ελεύθερη δράση των Δήμων και την έννοια της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρχής της Διοικητικής αυτοτέλειας».

Μάλιστα ανέφερε ότι η ΚΕΔΕ έχει γίνει δέκτης πολλών παραπόνων από αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ Βαθμού, ότι «οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του Κράτους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο παρεμβαίνουν σε ελέγχους που έχουν πολλαπλασιασθεί σε τέτοιο σημείο, ώστε αντί απλώς να διασφαλίζεται η νομιμότητα και η διαφάνεια που όλοι θέλουμε, να καταλήγουμε να περιορίζεται αισθητά η ελεύθερη δράση των Δήμων».

Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ επισήμανε πως ο έλεγχος της εποπτείας από το κράτος πρέπει να περιοριστεί σε «ενδοδιοικητικό επίπεδο» και «να παρέχονται εχέγγυα ανεξαρτησίας και αμεροληψίας». Ωστόσο έσπευσε να σημειώσει ότι το Κράτος εξακολουθεί να είναι συγκεντρωτικό και «δεν επιθυμεί πραγματικά τη διοικητική και θεσμική αυτοτέλεια της αυτοδιοίκησης ούτε την οικονομική μας αυτοτέλεια και ανεξαρτησία. Δεν επιθυμεί μια καθαρή σχέση με την Αυτοδιοίκηση. Κι αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανένας».

Επιπρόσθετα καυτηρίασε το γεγονός ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση υπόκειται σε τόσους πολλούς ελέγχους και από διαφορετικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς, σημειώνοντας ότι «δημιουργούν ένα κλίμα καχυποψίας εις βάρος της Αυτοδιοίκησης και εν τέλει σε αναποτελεσματική άσκηση της διοικητικής και οικονομικής τους λειτουργίας» και πρότεινε την κατάργηση όλων των άλλων ελέγχων αφού, όπως διευκρίνισε, «με τον έλεγχο εποπτείας του Κράτους που είναι και αυτεπάγγελτος, αλλά και με την διεύρυνση του ελέγχου όλων των δαπανών μας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και από τα αρμόδια Δικαστήρια, διασφαλίζεται πλήρως η νομιμότητα και κατοχυρώνεται το Δημόσιο Συμφέρον».

Στη συνέχεια της ομιλίας του ο κ. Πατούλης υπενθύμισε ότι η ΚΕΔΕ από τις αρχές του 2000 είχε ζητήσει από μόνη της να υπαχθούν οι δαπάνες των Δήμων στον προληπτικό έλεγχο με στόχο τη διασφάλιση της νομιμότητας και της διαφάνειας όλων των πράξεων των ΟΤΑ, ωστόσο διευκρίνισε πως ο έλεγχος αυτός «πρέπει να είναι τυπικός έλεγχος νομιμότητας και κανονικότητας και να μην οδηγεί σε έλεγχο σκοπιμότητας της δαπάνης».

Υπογράμμισε ότι θα πρέπει να αναζητηθούν τρόποι ώστε αυτοί οι έλεγχοι να περιορίζονται αυστηρά στη νομιμότητα, ενώ θα ήταν χρήσιμο, όπως ανέφερε, «να κατοχυρωθεί ενιαία προσέγγιση και κρίση για ομοειδείς δαπάνες, ώστε να μην υπάρχουν αντιφατικές θεωρήσεις ενταλμάτων επί ομοειδών δαπανών και να τεθεί προς συζήτηση η ταχεία διεκπεραίωση των ενταλμάτων, προκειμένου να αποφεύγονται χρονοβόρες διαδικασίες που οδηγούν τους Δήμους και τους αναδόχους έργων ή προμηθευτές στα Διοικητικά Δικαστήρια με αύξηση του κόστους και εν τέλει την αναποτελεσματικότητα».

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο κ. Πατούλης σχολιάζοντας την πρόθεση κατάργησης του προληπτικού ελέγχου δαπανών των Δήμων και των νομικών τους προσώπων, τόνισε ότι πάγια θέση της ΚΕΔΕ είναι πως «ο προληπτικός έλεγχος προστατεύει τους υπολόγους που είναι και ο Δήμαρχος και οι ασκούντες διαχείριση από καταλογισμούς που μπορεί να επακολουθήσουν μετά από πολλά χρόνια όπως συνέβαινε στο παρελθόν».

Επιπρόσθετα  πρόσθεσε χαρακτηριστικά:

«Καθ΄ όσον αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο των σχεδίων των συμβάσεων επίσης η θέση μας είναι θετική γιατί πέραν της προστασίας των αρχών της νομιμότητας, παρέχεται και εχέγγυο προστασίας των Δήμων από τυχόν υπογραφή συμβάσεων με τις οποίες θα αναδειχθούν δικαιώματα αποζημιώσεων εις βάρος των ΟΤΑ.

»Και είναι θετικό το γεγονός ότι ο έλεγχος εδώ είναι προσυμβατικός και γίνεται πριν την υπογραφή συμβάσεων με αποφυγή ανάληψης δυσβάστακτων οικονομικών υποχρεώσεων από τους Δήμους μας.

»Γνωρίζω την πρόθεση του νομοθέτη μέσω του Ν.4270/2014 με το οποίο θεσμοθετείται από 1/1/2019 η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου δαπανών των Δήμων και των νομικών τους προσώπων.

»Η επισήμανση στην αιτιολογική έκθεση του εφαρμοστικού αυτού νόμου του τρίτου μνημονίου ότι η τροποποίηση αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη στροφή του ελέγχου των δημοσίων δαπανών στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και στην απλοποίηση του ζητήματος της εκταμίευσης των δαπανών, πρέπει να αποτελέσει έρεισμα ώστε στη συζήτηση που θα ακολουθήσει να οδηγήσει στην εξεύρεση λύσεων και προτάσεων που θα διευκολύνουν τον προληπτικό έλεγχο δαπανών και δεν θα δυσχεραίνουν την αποτελεσματική λειτουργία των Δήμων μας».

Τέλος ευχαρίστησε την πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ανδρονίκη Θεοτοκάτου, τον γενικό επίτροπο Επικρατείας Μιχαήλ Ζυμή, τους αντιπροέδρους του Δικαστηρίου Φλωρεντία Καλδή, Γεωργία Μαραγκού, Σωτηρία Ντούνη καθώς και όλα τα στελέχη που έχουν αναλάβει το έργο της ενημέρωσής δημάρχων, αντιδημάρχων και όλων των στελεχών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που παρακολουθούν τη διημερίδα.

Τη διάθεση του υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης να προχωρήσει στις όποιες νομοθετικές παρεμβάσεις είναι αναγκαίες προκειμένου να επιτευχθεί η νομιμότητα, η διαφάνεια και η αποτελεσματικότητα, χωρίς να εμποδίζεται το έργο των δήμων, εξέφρασε ο υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης  Παναγιώτης Κουρουμπλής. Στη συνέχεια ο υπουργός αναφέρθηκε στα θέματα που τρέχουν και αφορούν στις αλλαγές του νόμου «Καλλικράτης» και εξέφρασε την εκτίμηση ότι πολλές από τις αλλαγές αυτές μπορούν να υλοποιηθούν εντός του 2016. Στόχος των αλλαγών θα είναι να υπάρξει μια «επαναθεσμοποίηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης» με σαφείς όρους και αρμοδιότητες, για  μια ισόρροπη ανάπτυξη που θα περιορίζει τις ανισότητες, σημείωσε χαρακτηριστικά.

Η πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Ανδρονίκη Θεοτοκάτου επεσήμανε ότι «ο προληπτικός έλεγχος είναι συνυφασμένος με την αδήριτη ανάγκη προστασίας του κοινωνικού συμφέροντος από την υπονομευτική δράση των διαχειριστών του δημόσιου χρήματος και μάλιστα σε συνθήκες αναξιόπιστου και αναποτελεσματικού εσωτερικού ελέγχου, όπως μέχρι σήμερα έχει καταδείξει η τρέχουσα πραγματικότητα».

Συνεχίζοντας τόνισε ότι «δεν έχει τεκμηριωθεί με στοιχεία και αποδείξεις ότι η αλλαγή του τρόπου ελέγχου των κρατικών δαπανών αποτελεί μέσο για την επίτευξη της αναπτυξιακής πολιτικής που χρειάζεται η χώρα και ακόμη και το προς υιοθέτηση μοντέλο έχει επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα στην καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς στις χώρες που ήδη εφαρμόζεται».

Σημαντική «συνάντηση» δύο κρίσιμων για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την ενίσχυση της διαφάνειας θεσμικών οργανισμών, της ΚΕΔΕ και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, χαρακτήρισε ο γενικός γραμματέας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς του υπουργείου Δικαιοσύνης Γιώργος Βασιλειάδης, μιλώντας στη διημερίδα.

Για να προχωρήσει οποιαδήποτε μεταρρύθμιση, χρειάζεται μια γερή Τοπική Αυτοδιοίκηση, ανέφερε στον χαιρετισμό του, ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης και πρόσθεσε χαρακτηριστικά: «Χρειάζεται πια μια γενναία αποκέντρωση. Για να το κάνει αυτό χρειάζεται, μια Αυτοδιοίκηση πολιτικά υπεύθυνη, με σοβαρή κανονιστική αρμοδιότητα, που να νομοθετεί και να αποφασίζει για “τα του οίκου της”, και να είναι υπεύθυνη απέναντι στους πολίτες, για το πώς διαχειρίζεται τους πόρους τους». Αναφερόμενος στη σύνδεση της μεταρρύθμισης με την αξιολόγηση ανέφερε ότι «αντί να πηγαίνουμε στις μεγάλες οριζόντιες  μεταρρυθμίσεις που παραμένουν ημιτελείς», να προχωρήσει η αξιολόγηση του προσωπικού και των υπηρεσιών των Δήμων, η αξιολόγηση των ίδιων των δήμων.

Τέλος ο πρόεδρος της ΠΕΔ Αττικής Ηρακλής Γκότσης τόνισε την ανάγκη λειτουργικής ενοποίησης των ελεγκτικών μηχανισμών, αλλά και της συγκρότησης αυτοτελούς υπηρεσίας ελέγχου ΟΤΑ με αποκλειστική αρμοδιότητα τον έλεγχο νομιμότητας των ΟΤΑ, σε συνεργασία, όποτε χρειαστεί με τους αρμόδιους φορείς και επισήμανε ότι ο έλεγχος των ΟΤΑ γίνεται με καθυστερήσεις, αλλά και διαφορετικές ερμηνείες των νόμων για τα ίδια θέματα από τους επιτρόπους.