Οι κοινωνικές δομές δεν μπορούν να αφορούν μόνο στα «ψάρια», αλλά και στο «ψάρεμα»

Η πολύχρονη κρίση που μαστίζει την ελληνική κοινωνία έχει κινητοποιήσει τις τοπικές δημοτικές Αρχές, οι οποίες έγκαιρα και αποτελεσματικά -στον βαθμό που οι γενικότερες περιστάσεις το επιτρέπουν- δημιούργησαν δίχτυα κοινωνικής προστασίας των χειμαζόμενων δημοτών-πολιτών τους.

Όμως, αυτό είναι το πρώτο σκέλος της εξίσωσης που είναι βέβαια αναγκαίο να αντιμετωπιστεί, αλλά δεν επιλύει το πρόβλημα σε μεσο-μακροπρόθεσμη βάση. Για να θυμηθούμε ένα παλιό κινέζικο γνωμικό, «αν δώσεις ένα ψάρι σε έναν άνθρωπο, θα φάει μια φορά, αν του μάθεις να ψαρεύει, θα τρώει σε όλη τη ζωή». Στην παρούσα φάση, η επέμβαση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού εστιάζεται κυρίως στο πρώτο σκέλος του γνωμικού μας, που είναι η «παθητική» ενέργεια. Δικαιολογημένα; Φυσικά. Πρώτα θα εξασφαλίσουμε τη φυσική επιβίωση ενός ανθρώπου και μετά θα φροντίσουμε για την εκπαίδευσή του, ώστε να βελτιώσει την κατάστασή του. Όμως, θα πρέπει άμεσα να ξεκινήσει και η «ενεργητική» φάση και τούτο για δύο λόγους: Πρώτον, για να μην συνηθίσουμε ευρύτερα κοινωνικά σύνολα και ιδιαίτερα τους νέους στη μοιρολατρική αποδοχή ότι από εδώ και στο εξής θα αναγκαστούν να επιβιώσουν μέσω παροχών των τμημάτων κοινωνικής μέριμνας των Δήμων. Δεύτερον, γιατί είναι προς όφελος των ίδιων των Δήμων και της χώρας ολόκληρης, να δημιουργηθούν οι βάσεις για την είσοδο νέων εργαζομένων στην αγορά εργασίας ή για την επανάκαμψη παλαιότερων εργαζομένων.

Βέβαια, δεν μπορεί να περιμένει κάποιος από έναν Δήμο να βρει δουλειά στους, δυστυχώς, πάρα πολλούς ανέργους που διαβιώνουν πλέον στα όριά του. Αντιθέτως, εκείνο που μπορεί να περιμένει και ο Δήμος οφείλει να μεριμνήσει γι΄ αυτό, είναι η δημιουργία -παράλληλα με τις κοινωνικές- και δομών κατάρτισης και προώθησης της επιχειρηματικότητας, ώστε οι νέοι και παλαιότεροι εργαζόμενοι είτε να ενισχύουν τις δεξιότητες και τα προσόντα τους, ώστε να αποκτήσουν ανταγωνιστικότερα βιογραφικά που θα τους βοηθήσουν στην αναζήτηση εργασίας, είτε να παροτρύνονται στην άσκηση ατομικής επιχειρηματικής δράσης.

Χρειάζεται διαρκής επιμόρφωση - κατάρτιση για έναν εργαζόμενο ή επιχειρηματία, 
στο σημερινό διαρκώς και ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον; 
Ας δώσει ο καθένας την απάντηση για τον εαυτό του. Γενικότερα για τον Άνθρωπο, 
την έδωσε πριν πολλούς αιώνες ο Σόλων: «Γηράσκω δ' αεί πολλά διδασκόμενος»...

Είναι αλήθεια ότι κάποιοι Δήμοι και στον Βόρειο Τομέα, κατά καιρούς προβαίνουν σε δράσεις που αποσκοπούν στην επίτευξη των παραπάνω στόχων. Μόνο που αυτό γίνεται αποσπασματικά και χωρίς να υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, με μετρήσιμα αποτελέσματα. Εκείνο που θα μπορούσε να γίνει θα ήταν υπό τη σκέπη ενός επίσημου θεσμικού φορέα, όπως η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος και ανά γεωγραφικό τομέα, να στηθεί ένα κοινωνικό δίκτυο ανάλογο με αυτό της δωρεάν διανομής τροφίμων, το οποίο θα ασχολείται με τη δωρεάν διανομή κατάρτισης, εξειδίκευσης, επιχειρηματικής συμβουλευτικής κ.λπ. Η χρηματοδότηση και η στελέχωση των συγκεκριμένων δομών θα μπορούσε να γίνει σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, για να μην επιβαρύνει υπέρμετρα τους ήδη «καταπονημένους» δημοτικούς προϋπολογισμούς (αν και θα μπορούσε η ΚΕΔΕ να διεκδικήσει, με το γνωστό μαχητικό τρόπο της, και κεντρικούς  πόρους).

Κάθε μεγάλη επιχείρηση εδράζεται σε κάποιον Δήμο, την καθημερινότητα του οποίου επηρεάζει με θετικό κι αρνητικό τρόπο. Στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, θα μπορούσε να επιστρέψει στην τοπική κοινωνία, εν είδει κοινωνικού μερίσματος, τη συνεισφορά της στη συντήρηση κοινωνικών δομών κατάρτισης και στήριξης της νέας επιχειρηματικότητας. Εξάλλου, και προοπτικά να το δει κάποιος, η ύπαρξη καταρτισμένων εργαζομένων εξυπηρετεί τις ανάγκες των επιχειρήσεων σε προσωπικό, ενώ, από την άλλη, η ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, όχι μόνο δεν πρέπει να τρομάζει υφιστάμενες μεγάλες επιχειρηματικές μονάδες, αλλά απεναντίας να τις αντιμετωπίζουν ως αφορμή για πιθανές συνεργασίες και άντληση ερεθισμάτων για τη δική τους δράση.

Και κλείνουμε με την απάντηση στο πιθανό εύλογο ερώτημα: «Μα το πρόβλημα σήμερα είναι η έλλειψη προσόντων των εργαζομένων ή νέων επιχειρηματικών ιδεών ή η ανυπαρξία θέσεων απασχόλησης και το άσχημο επιχειρηματικό κλίμα για να επενδύσει κάποιος;». Το ερώτημα είναι εύλογο, όπως αναφέραμε, αλλά τοποθετημένο σε λάθος χρονική βάση. Το «σήμερα» είναι ένα δεδομένο που σε λίγες ώρες θα γίνει «χθες». Δεν παράγει σχεδιασμό για το μέλλον και δεν δίνει λύσεις. Ακόμη και στις υφιστάμενες συνθήκες μεγάλης κρίσης, κάποιες επιχειρήσεις εξακολουθούν να προσλαμβάνουν και κάποιοι επιχειρηματίες εξακολουθούν να επενδύουν. Και σίγουρα, εάν δεν πιστεύουμε ότι η Ελλάδα θα μείνει «παγωμένη» για τις πολλές επόμενες δεκαετίες, ο κύκλος της κρίσης κάποια στιγμή θα ολοκληρωθεί και οι συνθήκες θα ομαλοποιηθούν, προσφέροντας ευκαιρίες εργασίας, αλλά και επενδύσεων. Μόνο που τότε, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να είναι ήδη προετοιμασμένοι για να τις εκμεταλλευτούν. Κι αυτή η προετοιμασία μπορεί να γίνει μόνο ΤΩΡΑ και ΣΗΜΕΡΑ.

Όσο για το εάν χρειάζεται διαρκής επιμόρφωση – κατάρτιση για έναν εργαζόμενο ή επιχειρηματία, στο σημερινό διαρκώς και ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον; Ας δώσει ο καθένας την απάντηση για τον εαυτό του. Γενικότερα για τον Άνθρωπο, την έδωσε πριν πολλούς αιώνες ο Σόλων: «Γηράσκω δ’ αεί πολλά διδασκόμενος»…