Ο δρόμος της αυτοτέλειας περνά από το δημοτικό ταμείο…

Τα χρέη πολιτών-δημοτών προς τους Δήμους πολλές φορές φέρνει σε δύσκολη θέση δημοτικές Αρχές και δημοτικούς συμβούλους. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που έχουμε κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών πολιτών-δημοτών λόγω ληξιπρόθεσμων οφειλών, οι μειοψηφίες εξεγείρονται και οι διοικήσεις προσπαθούν, με αμηχανία είναι αλήθεια, να ρίξουν τις ευθύνες στον νόμο, επικαλούμενες τον κίνδυνο ποινικών ευθυνών που ελλοχεύει για τους υπηρεσιακούς υπαλλήλους που δεν θα προχωρήσουν στα συγκεκριμένα μέτρα. Τι να συμβαίνει, άραγε; Περισσεύει η υποκρισία μεταξύ των αιρετών της Αυτοδιοίκησης ή δεν έχουν αντιληφθεί ότι οικονομική αυτοτέλεια -η οποία αποτελεί τον βασικό πυλώνα για μια ουσιαστική αυτοδιοικητική αυτοτέλεια- χωρίς ύπαρξη εσόδων συνιστά ουτοπία;

Το κορυφαίο θεσμικό όργανα της Αυτοδιοίκησης α’ βαθμού, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), χρόνια τώρα δίνει αγώνα για την αυτονόμηση των Δήμων, ώστε ν’ αποφασίζουν μόνοι τους για «τα του οίκου τους», αλλά και για να τους αποδίδονται τα έσοδα από φόρους ειδικών κατηγοριών που αφορούν στις επικράτειές τους. Την ίδια στιγμή, διοικήσεις Δήμων «ξιφουλκούν», εντός κι εκτός Δημοτικών Συμβουλίων, κατά της κεντρικής διοίκησης για περικοπές εσόδων, γραφειοκρατία, ασφυκτικό έλεγχο κ.ο.τ. Άραγε, πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν αυτές οι «κακοδαιμονίες» χωρίς η ίδια η Αυτοδιοίκηση ν’ αναλάβει την ευθύνη παραγωγής εσόδων;

Ουδείς υποστηρίζει ότι το κράτος θα πρέπει να πάψει να συμβάλλει στην οικονομική στήριξη των Δήμων. Είναι «κομμάτι από τις σάρκες του», άρα θα πρέπει να στηρίζει τμήμα των λειτουργιών τους. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι οι Δήμοι θα πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν σαν ανήλικο παιδί που περιμένει το «χαρτζιλίκι» των γονιών του, ενώ την ίδια στιγμή απαιτεί πλήρη ελευθερία για το πώς θα το ξοδέψει. Εάν πράγματι οι Δήμοι θέλουν να «ενηλικιωθούν» και να μπορούν να έχουν ελευθερία κινήσεων, οφείλουν ν’ αναλάβουν και μέρος της ευθύνης συγκέντρωσης εσόδων. Κι αυτό, χωρίς τοπική φορολογία δεν γίνεται.

Η ανταποδοτικότητα, που τόσο «πυροβολείται» από ορισμένες αριστερές δημοτικές παρατάξεις (βεβαίως, όταν αυτές βρίσκονται στη μειοψηφία και όχι στη διοίκηση…) έχει τη λογική της, εφ’ όσον εφαρμόζεται ορθολογικά. Και ορθλογική είναι η συγκέντρωση εσόδων, που θα διασφαλίσουν τη συνέχιση και τη βελτίωση των παρεχόμενων δημοτικών υπηρεσιών, αλλά και τη δυνατότητα άσκησης κοινωνικής πολιτικής (μέσω απαλλαγών, εκπτώσεων κ.λπ.) για τις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες.

Ας το καταλάβουν κάποτε κι αυτοί που ακόμη δεν έμαθαν από τα πάθημά τους: Το ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ οδηγεί στον ΔΕΝ ΕΙΣΠΡΑΤΤΩ και τελικώς στο ΔΕΝ ΠΑΡΕΧΩ. Οι δημοτικές διοικήσεις, αντί να «κρύβουν το κεφάλι στην άμμο» και να «ονειρεύονται» ότι μπορούν να έχουν «και την πίτα ολάκερη και τον σκύλο χορτάτο», ας διεκδικήσουν δυναμικά τη δυνατότητα να εισπράττουν τοπικούς φόρους και με αυτούς να καλύπτουν βασικές λειτουργικές ανάγκες τους. Η κουτοπονηριά τού τύπου «γιατί να χρεωθούμε εμείς τη δυσαρέσκεια των πολιτών;» παραπέμπει σε πολιτική μιζέρια κι ανικανότητα παραγωγής ουσιαστικού έργου. Η αλήθεια είναι ότι οι πολίτες, ούτως ή άλλως, πληρώνουν φόρους και μάλιστα υπερβολικούς, χωρίς να τυγχάνουν της ανταποδοτικότητας που θα έπρεπε. Μια ορθολογική δημοτική διοίκηση θα μπορούσε να υποκαταστήσει το κράτος στη συλλογή κάποιων από τους φόρους αυτούς, προσφέροντας παράλληλα στους δημότες της ουσιαστικές υπηρεσίες, που θα καθιστούσαν την καταβολή των συγκεκριμένων φόρων κατανοητή.

Με απλά λόγια, το σημαντικό δεν είναι ποιος και πόσους φόρους συλλέγει, αλλά τι κάνει τα έσοδα από αυτούς. Εκεί έχει αποτύχει παταγωδώς το κεντρικό κράτος και ίσως αυτό είναι που φοβίζει την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αλλά με τον φόβο δεν πας πουθενά και σίγουρα, δεν αποκτάς την αυτονομία σου.