«Φταίμε κι οι δυο που ζούμε χώρια κάτω από τον ίδιο ουρανό…»

Ότι οι πολίτες-δημότες απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από εκδηλώσεις που αφορούν τα τοπικά δρώμενα είναι γεγονός. Για παράδειγμα, όποιος παρακολουθεί από κοντά τις συνεδριάσεις (τακτικές ή ειδικές) των Δημοτικών Συμβουλίων διαπιστώνει με θλίψη ότι τα έδρανα των πολιτών είναι στην πλειονότητα των περιπτώσεων έρημα. Αλλά και όταν συζητείται κάποιο θέμα που απασχολεί έντονα μία περιοχή ή επαγγελματική τάξη, οι παριστάμενοι στις συνεδριάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων είναι «μετρημένοι στα δάκτυλα».

Αν κάποιος σπεύσει να υποθέσει ότι το φαινόμενο έχει να κάνει με την παρατεταμένη οικονομική κρίση, που όντως έχει αποδομήσει τις προσωπικές ζωές πολλών εξ ημών, ας αναθεωρήσει. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείτο και πολλά χρόνια προ κρίσεως. Όσο και αν οι αιρετοί επαναλαμβάνουν ότι η Αυτοδιοίκηση είναι ο κοντινότερος προς τον πολίτη θεσμός, ο τελευταίος δεν δείχνει να συμμερίζεται απολύτως αυτή την άποψη. Και δεν μιλούμε μόνο για τον μεμονωμένο πολίτη, αλλά και για τους οργανωμένους φορείς και συλλόγους. Γιατί είναι αλήθεια ότι, εάν σε κάθε συνεδρίαση ενός Δημοτικού Συμβουλίου παρίσταντο μόνο τα Διοικητικά Συμβούλια των δεκάδων συλλόγων και φορέων που υπάρχουν και επιχορηγούνται από τον Δήμο, δεν θα έβρισκαν καρέκλα να καθίσουν ούτε οι δημοτικοί σύμβουλοι!

Το «διαζύγιο» μεταξύ πολιτών-δημοτών και τοπικών εξουσιών 
μόνο δεινά έχει να επιφέρει στις δύο πλευρές, οπότε μάλλον συμφέρει 
να ξαναδούν όσα τους χωρίζουν και να επιδιώξουν άμεσα την επανασύνδεσή τους.

Ποιοι είναι οι λόγοι, όμως, που έχουν οδηγήσει σε αυτό το εξαιρετικά αρνητικό φαινόμενο για το επίπεδο της τοπικής Δημοκρατίας που απολαμβάνουμε;

Από πλευράς πολιτών-δημοτών, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την ουδέποτε έντονη τάση του Νεοέλληνα να συμμετάσχει στα κοινά, ακόμη κι αν αυτά αφορούν στο σχολείο που πηγαίνει το παιδί του. Η φράση «ας το κάνει, βρε αδελφέ, κάποιος άλλος, εγώ έχω δουλειές» είναι η συνηθέστερη που ακούγεται σε αυτές τις περιπτώσεις.

Από πλευράς συλλόγων και φορέων, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι ευδοκιμεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι αφού ένα θέμα δεν αφορά στενά τη γειτονιά μου, τον σύλλογό μου, τους «ψηφοφόρους» μου, δεν έχει σημασία να το παρακολουθήσω. Ούτε περνά από το μυαλό μας ότι τα θέματα σε έναν Δήμο, σε μία χώρα, στον κόσμο ολόκληρο, λειτουργούν πλέον ως συγκοινωνούντα δοχεία.

Από πλευράς δημοτικών συμβούλων, θα  μπορούσαμε να αναφέρουμε την αδυναμία του να συνειδητοποιήσουν ότι οι εποχές άλλαξαν. Είναι πράγματι θλιβερό να διαπιστώνεις την επιμονή δημοτικών συμβούλων που δεν έχει ακουστεί η φωνή τους για μήνες, μόλις βλέπουν να γεμίζουν τα έδρανα των πολιτών, να ζητούν εναγωνίως τον λόγο, προκειμένου να προσθέσουν μία ακόμη κοινοτοπία, σε μία ούτως ή άλλως άσκοπα πολύωρη συζήτηση.

Με αυτά και μ’ εκείνα, οι συζητήσεις γίνονται και οι αποφάσεις λαμβάνονται εν αγνοία των πολιτών-δημοτών. Οι τελευταίοι συνήθως «ανακαλύπτουν» τι αποφασίστηκε όταν αυτό αρχίζει να επηρεάζει (τις περισσότερες φορές αρνητικά) την καθημερινότητά τους. Μα και τότε ακόμη, οι όποιες κινητοποιήσεις μακράν απέχουν από το να χαρακτηριστούν μαζικές και δυναμικές.

Είναι αλήθεια, για να θυμηθούμε και το τραγούδι του Γιάννη Πάριου, στίχους του οποίου «δανειστήκαμε» για τον τίτλο του παρόντος άρθρου, ότι «είναι το φταίξιμο διπλό σε κάθε χωρισμό». Έτσι, και στην περίπτωση του «διαζυγίου» μεταξύ των πολιτών-δημοτών και των αιρετών που λαμβάνουν τις αποφάσεις το φταίξιμο βαρύνει και τις δύο πλευρές. Και, παρ’ όλο που ίσως εκπλήξει κάποιους, οι συνέπειες του «διαζυγίου» είναι εξίσου σημαντικές και για τις δύο πλευρές.

Για τους μεν πολίτες-δημότες οι συνέπειες είναι αυτονόητες, καθώς ήδη ζουν τα… παρεπόμενα των αποφάσεων που ελήφθησαν γι’ αυτούς, χωρίς αυτούς, σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, αυτή η αποξένωση από την κοινωνία, το γύρισμα της πλάτης από τους πολίτες-δημότες, καθιστά τις τοπικές εξουσίες άνευρες και αδύναμες να κινητοποιήσουν πλατιά λαϊκά στρώματα, με αποτέλεσμα η πίεση που μπορούν οι ίδιες να ασκούν στην κεντρική διοίκηση διαρκώς να υποβαθμίζεται.

Με άλλα λόγια, το «διαζύγιο» μεταξύ πολιτών-δημοτών και τοπικών εξουσιών μόνο δεινά έχει να επιφέρει στις δύο πλευρές, οπότε μάλλον συμφέρει να ξαναδούν όσα τους χωρίζουν και να επιδιώξουν άμεσα την επανασύνδεσή τους. Σε διαφορετική περίπτωση, η «διατροφή» που θα κληθούν να καταβάλλουν θα ξεπεράσει ακόμη και το πιο δυσμενές σενάριό τους…