Ρομάν Προτασέβιτς: Οι σχέσεις του με την ακροδεξιά στην «τελευταία δικτατορία» της Ευρώπης

Την ώρα που η «κρατική αεροπειρατεία» σε πτήση της Ryanair στρέφει το παγκόσμιο ενδιαφέρον στο καθεστώς Λουκασένκο και την «σοβιετικού τύπου» διακυβέρνηση της Λευκορωσίας από τον -απολυταρχικό και οριακά ισόβιο-ηγέτη της, μυστήριο καλύπτει τη δράση και το προφίλ του Ρομάν Προτασέβιτς.

Πράκτορες μυστικών υπηρεσιών, οργανώσεις νεολαίας με παραστρατιωτική δράση, διασυνδέσεις με Πολωνία και Ουκρανία -αλλά και εκλεκτικές συγγένειες με πολιτοφυλακές νεοναζιστών- συνθέτουν ένα ιδιόμορφο σκηνικό, που δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά για τις προθέσεις και τα κίνητρα αμφότερων των πρωταγωνιστών της υπόθεσης της αεροπειρατείας. Αν και μόλις 26 χρονών, ο Προτασέβιτς έχει κάνει το διαδίκτυο να «βοά» τα τελευταία 24ωρο για το παρελθόν του, που αποκαλύπτεται ιδιαίτερα πλούσιο, καθώς πληθαίνουν οι αναφορές για τη δράση του, αλλά και την ιδιαίτερη συμπάθειά του για τον νεοναζισμό και τον αντικομμουνισμό.

Το «μαύρο» παρελθόν Προτασέβιτς

Οι επικριτές του Προτασέβιτς -ή τουλάχιστον όσοι αμφισβητούν τη «δημοκρατική» διαδρομή του- δίνουν έμφαση στη δράση που ανέπτυξε την τελευταία δεκαετία, κυρίως μέσω αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα, όπου μεταξύ άλλων αποκαλύπτεται και η συμμετοχή του στις κινητοποιήσεις του Maidan στην Ουκρανία. Σύμφωνα με άρθρο της FOIA Research, μίας μη κυβερνητικής ερευνητικής πλατφόρμας, που παρακολουθεί τη δράση ακροδεξιών ομάδων με παραστρατιωτική δράση, ο Προτασέβιτς φέρεται να υπήρξε οργανωμένος στο «Μέτωπο Νεολαίας» (Малады Фронт), όταν συνελήφθη στη Λευκορωσία, το 2012, ως διαχειριστής ομάδων στα social media με έντονη αντιπολιτευτική ρητορική.

Το «Μέτωπο Νεολαίας» αποτελεί μία φιλοευρωπαϊκή οργάνωση νεολαίας -με έδρα την Πολωνία- που οργάνωσε σειρά κινητοποιήσεων κατά του Λευκορώσου προέδρου Λουκασένκο, χωρίς να κρύβει παράλληλα το εθνικιστικό και αντικομμουνιστικό της πρόσημο. Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ τα μέλη της μιλούν για μια κεντροδεξιά οργάνωση, το 2015 ίδρυσαν πατριωτικό «club μαχητών» -παρέχοντας, μεταξύ άλλων, εκπαίδευση στη χρήση όπλων.

Το άγαλμα του Λένιν και η «Pahonia»

Ο Προτασέβιτς φέρεται, παράλληλα, να έλαβε μέρος στις μαζικές κινητοποιήσεις στο Maidan του Κιέβου της Ουκρανίας. Χαρακτηριστική είναι η φωτογραφία που τον απεικονίζει να συμμετέχει -έχοντας στους ώμους του τη σημαία της Λευκορωσίας- στην καταστροφή αγάλματος του Λένιν. Την ίδια ώρα, σύμφωνα πάντα με τα όσα επικαλείται η FOIA, ο λογαριασμός του Προτασέβιτς στο facebook -που είναι ωστόσο πλέον ανενεργός- αποδεικνύει πως υπήρξε φίλα προσκείμενος και στην οργάνωση «Pahonia». 

Και μπορεί η «Pahonia» να αυτοχαρακτηρίζεται ως μη κυβερνητική εθελοντική οργάνωση, που βοηθά τους Λευκορώσους της Ουκρανίας, στην πραγματικότητα, όμως, η δράση της προσομοιάζει με εκείνη πολιτοφυλακής, καθώς μέλη της συμμετείχαν στο πλευρό του νεοναζιστικού τάγματος Azov στον εμφύλιο πόλεμο της Ουκρανίας. Επιστρέφοντας στη Λευκορωσία και στη δράση ενάντια στο Λουκασένκο, ο Προτασέβιτς καλύπτει τις πρώτες μαζικές διαδηλώσεις ενάντια στον «ισόβιο» ηγέτη, μια ανάσα από το νεοναζιστικό black block, ενώ μετέχει και σε συμβολικό κάψιμο βιβλίων.

Ο φιλοευρωπαίος ακτιβιστής

Προφανώς οι παραπάνω πληροφορίες αμφισβητούνται ευρέως από εκείνους που θέτουν στο στόχαστρο τον Λευκορώσο πρόεδρο, την ώρα που αποτελεί κοινό μυστικό πως η χώρα συνιστά εν πολλοίς την «τελευταία δικτατορία» της Ευρώπης. Με τη Λευκορωσία να ελέγχεται σε απολυταρχικό βαθμό από τον Αλεξάντερ Λουκασένκο ήδη από το 1994, ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαμαρτύρονται για δεκάδες χιλιάδες συλλήψεις αντιφρονούντων, ενώ η αντιπολίτευση καταγγέλλει ότι ο πρόεδρος νόθευσε τις περσινές εκλογές, για να παραμείνει στην εξουσία.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Ρομάν Προτασέβιτς παρουσιάζεται αποκλειστικά ως ιδρυτής  καναλιού στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Telegram με την ονομασία NEXTA, που αποτελεί μία από τις κύριες πηγές ειδήσεων για τις διαδηλώσεις στη Λευκορωσία και βοηθά σε μεγάλο βαθμό στο συντονισμό τους.  Πράγματι, ο Προτασέβιτς έχει πρωτοστατήσει στην κάλυψη της ευρείας κλίμακας εκλογικής απάτης, την οποία φέρεται να ενορχήστρωσε το καθεστώς του Λουκασένκο τον Αύγουστο του 2020, ενώ δηλώνει θερμός υποστηρικτής της Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, της επικεφαλής της δημοκρατικής αντιπολίτευσης της χώρας, η οποία ζει εξόριστη στην Λιθουανία.

Η όποια δράση Προτασέβιτς δεν δικαιολογεί τον Λουκασένκο

Ανεξάρτητα από το παρελθόν, τα κίνητρα και τη δράση του Ρομάν Προτασέβιτς, ένα είναι βέβαιο. Η αναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair κατ’ εντολή του προέδρου της Λευκορωσίας -προκειμένου μέλη των μυστικών υπηρεσιών να συλλάβουν μια από τις βασικές αντιπολιτευτικές φιγούρες της χώρας- συνιστά «κρατική αεροπειρατεία», ενώ προκαλεί εύλογα ανησυχία για τον τρόπο που επιμένει ο Λουκασένκο να χειρίζεται την εξουσία, όντας τελείως απρόθυμος να την αποχωριστεί.

Ο Προτασέβιτς, ακόμη και εάν ευσταθούν όλες οι κατηγορίες που του αποδίδονται για ρητορική μίσους και συνέργεια με ακροδεξιές ομάδες, δεν διώκεται για αυτές του τις ιδέες, αλλά γιατί η αντιπολιτευτική του δράση έχει αποδειχθεί τρομερά αποτελεσματική στη συσπείρωση και κινητοποίηση των Λευκορώσων που επιθυμούν την απομάκρυνση Λουκασένκο από την προεδρία.

Πηγή: reader.gr