Φράγματα απειλούν παρθένα οικοσυστήματα στα Βαλκάνια

Απειλούνται από έργα κατασκευής φραγμάτων, που στόχο έχουν την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στους κατοίκους της περιοχής των Βαλκανίων, παρθένοι ποταμοί που διασχίζουν τα Βαλκάνια και φιλοξενούν μοναδικά είδη φυτών και ζώων. Όπως αναφέρει σε ρεπορτάζ του το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, ένας τέτοιος ποταμός είναι ο Αώος με συνολικό μήκος 270 χλμ. (τα 70 στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα στην Αλβανία) που πηγάζει από τη Βάλια Κάλντα στη Βόρεια Πίνδο και εκβάλλει στην Αδριατική. Ούτε ένα φράγμα δεν διακόπτει την πορεία του. «Με κάθε πλημμύρα ο Αώος αλλάζει πορεία», σχολίασε ο Ούλριχ Αϊχελμαν, περιβαλλοντολόγος της οργάνωσης RiverWatch.

«Το ποτάμι γεμίζει όλη την κοιλάδα. Τέτοιο φαινόμενο στην Ευρώπη, μόνο εδώ στα Βαλκάνια εντοπίζεται», προσθέτει. «Η μπλε καρδιά της Ευρώπης χτυπάει στα Βαλκάνια», λέει ο Αϊχελμαν, ο οποίος συνεργάζεται με την περιβαλλοντική οργάνωση EuroNatur, για την προστασία των υγροβιότοπων της περιοχής. Σύμφωνα με ειδικούς, το 80% των ποταμών των Βαλκανίων παραμένουν σε πολύ καλή κατάσταση. Τώρα όμως, οι τελευταίοι παρθένοι ποταμοί της Ευρώπης κινδυνεύουν: περισσότερα από 570 φράγματα με υδροηλεκτρικούς σταθμούς σχεδιάζεται να κατασκευαστούν στην περιοχή με χρήματα διεθνών οργανισμών, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.

Ο Αϊχελμαν κάνει λόγο για ένα «υδρο – λόμπι». Στην Αλβανία, τα έργα αυτά έχουν ήδη ξεκινήσει. Τρία μεγάλα φράγματα έχουν ολοκληρωθεί στον ποταμό Δρίνο της Αλβανίας. Η νορβηγική εταιρεία Statkraft πρόκειται να ξεκινήσει κατασκευές στον ποταμό Δεβόλη, ενώ οκτώ φράγματα σχεδιάζονται και στον Αώο. Το ένα από αυτά βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή: θα έχει 50 μέτρα ύψος και 350 μέτρα πλάτος. «Στα Τίρανα, γίνεται αμέσως ξεκάθαρο ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν βρίσκεται ψηλά στη λίστα των προτεραιοτήτων της αλβανικής κυβέρνησης», γράφει το Spiegel.

Η Αλβανία εισάγει το 35% με 40% των αναγκών της σε ηλεκτρισμό, κάτι που η κυβέρνηση προσπαθεί να αλλάξει με την κατασκευή των φραγμάτων. Για τον ίδιο λόγο η κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού της ΠΓΔΜ, θέλει να κατασκευάσει δύο φράγματα στον εθνικό δρυμό Μαύροβο, κοντά στα σύνορα με την Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο, ο οποίος αποτελεί έναν από τους παλαιότερους εθνικούς δρυμούς στην Ευρώπη.

Οι διεθνείς επενδυτές δε δείχνουν να ενδιαφέρονται για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. «Καμία από τις εκτενείς μελέτες δεν μας έδειξε ότι θα επηρεαστεί ο εθνικός δρυμός», ανάφερε σε δήλωσή της η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. «Αυτοί οι ποταμοί θα καταστραφούν όπως συνέβη στην Ευρώπη τη δεκαετία του 1970. Δεν είμαι ενάντια στην υδροηλεκτρική ενέργεια αλλά χρειαζόμαστε ένα σχέδιο για τα Βαλκάνια ώστε να διαπιστωθεί πού μπορούν να κατασκευαστούν τέτοιοι σταθμοί και πού όχι», επισημαίνει ο Αϊχελμαν.