Ένωση Δημάρχων Αττικής: 12 παρατηρήσεις για τη θεσμική αναθεώρηση της Τ.Α.

Παρατηρήσεις στο πόρισμα της Επιτροπής για την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κάνει η Ένωση Δημάρχων Αττικής

Συγκεκριμένα, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης ανακοίνωσε τις ακόλουθες παρατηρήσεις:

 1. To πόρισμα, στερείται γενικότερα, μια ξεκάθαρης φιλοσοφίας, για τη χειραφέτηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τον σφικτό «εναγκαλισμό» του Κεντρικού Κράτους. Δεν υποστηρίζεται, η κατά το Σύνταγμα και το ευρωπαϊκό κεκτημένο, Διοικητική Αυτοτέλεια, αφού μεγάλο τμήμα της δράσης των ΟΤΑ, συνεχίζει να καθορίζεται με Νόμους από το κράτος. Τα Δημοτικά Συμβούλια δεν προβλέπεται να έχουν αποφασιστικό ρόλο στα τοπικά ζητήματα, ώστε να μπορούν να αξιοποιήσουν τις τοπικές δυνατότητες για ευκαιρίες και να δώσουν λύσεις στα τοπικά προβλήματα, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες τους.

2. Δεν αντιμετωπίζεται η απαραίτητη προϋπόθεση για τη Διοικητική Αυτοτέλεια, που είναι η Οικονομική Αυτοτέλεια. Το πόρισμα, περιορίζεται σε προτάσεις για αναδιανομή των ΚΑΠ και πρόνοιες για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας. Δεν τολμά πρόταση για ριζική φορολογική μεταρρύθμιση.

3. Το πόρισμα, δεν ασχολείται με το κόστος υποστήριξης των προτεινόμενων θεσμικών αλλαγών. Θυμίζουμε ότι «Καποδίστριας» και «Καλλικράτης» κατά μεγάλο μέρος απέτυχαν, γιατί δεν υπήρξε η ανάλογη οικονομική στήριξη.

4. Το πόρισμα ασχολείται ελάχιστα με το μείζον θέμα της αναβάθμισης της καταστατικής θέσης των αιρετών. Περιορίζεται στο θέμα των αδειών και της αντιμισθίας των αιρετών, ως και την ιδιάζουσα δωσιδικία. Η θωράκιση των αιρετών με πρόνοιες αντίστοιχες των συναδέλφων της Ε.Ε. σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, αλλά και των αιρετών του Κοινοβουλίου (πλην της διάταξης ευθύνης υπουργών), είναι καθοριστικός παράγων προσέλκυσης ποιοτικού πολιτικού προσωπικού στην Τ.Α. Δεν μπορεί ο δήμαρχος και ο περιφερειάρχης να αντιμετωπίζονται σαν δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ έχουν την ίδια νομιμοποιητική βάση με τους βουλευτές.

5. Δεν αντιμετωπίζεται το θέμα της βελτίωσης της αποτελεσματικότητας και της ανεπάρκειας των υπαλλήλων και εν γένει των εργαζόμενων της Αυτοδιοίκησης. Είναι απαραίτητη η διάκριση των δημοτικών υπαλλήλων, σε σχέση με τον δημόσιο τομέα, και η πλήρης υπαγωγή τους στη δικαιοδοσία Δ.Σ. και δημάρχων (προσλήψεις, κινητικότητα κ.λπ.). Σύμφωνα και με το ζητούμενο της Διοικητικής Αυτοτέλειας.

6. Δεν διαφαίνεται μια ριζοσπαστική πρόταση για έναν «οδικό χάρτη» που θα οδηγήσει τη μεν Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση σε πλήρη ανάληψη της ευθύνης του Κοινωνικού Κράτους και τη Δευτεροβάθμια σε σημαντικό εταίρο του κράτους στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.

7. Θετικά κρίνεται η πρόταση για καταγραφή και ανακατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ Α/βάθμιας Τ.Α., Β/βάθμιας Τ.Α. και κεντρικού κράτους. Όμως απαιτείται σοβαρή επεξεργασία και κυρίως πολιτική βούληση, κόντρα στις παγιωμένες αντιλήψεις και πρακτικές.

8. Στο θέμα της εποπτείας και του ελέγχου, θετικά κρίνεται η πρόταση για καθιέρωση ενιαίας Αρχής Ελέγχου, με επιλογή του επικεφαλής με διαδικασία αντίστοιχη των Ανεξάρτητων Αρχών. Όμως η πρόταση, παράλληλα, για ελέγχους από τον γενικό επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης και η παντελής έλλειψη αναφοράς στη λειτουργία του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των προβλημάτων που δημιουργεί ο τρόπος άσκησης του ελέγχου που διενεργεί, καθιστά ελλειπή την πρόταση και διαιωνίζει τη σύγχυση.

9. Θετικά κρίνεται το Σύστημα Διοίκησης (δήμαρχος – αντιδήμαρχος – Δ.Σ. – Ε.Ε.) με κατάργηση των επιτροπών, όπως επίσης η ενδυνάμωση των αρμοδιοτήτων των Δημοτικών Ενοτήτων. Η κατάργηση της Οικονομικής Επιτροπής δεν θα πρέπει να ενισχύσει τη γραφειοκρατία με υπερφόρτωση του (δυσκίνητου Δ.Σ.), αλλά με μεταβίβαση στην Ε.Ε. (δήμαρχος – αντιδήμαρχος) και Δημοτικές Ενότητες των σχετικών εκτελεστικών αρμοδιοτήτων.      

10. Θετικά κρίνονται οι προτάσεις για Θεσμούς Κοινωνικής Συμμετοχής (τοπικά δημοψηφίσματα, ηλεκτρονική διαβούλευση κ.λπ.), πάντοτε όμως με συμβουλευτικό χαρακτήρα.

11. Θετικά κρίνονται τα περί άσκησης αρμοδιοτήτων και στήριξης των αδυνάμων Δήμων και ιδιαίτερα των νησιωτικών και ορεινών Δήμων, με ελάχιστες υποχρεωτικές λειτουργίες όμως οι αρμοδιότητες που αδυνατούν να αναλάβουν οι Δήμοι θα πρέπει να αναληφθούν από δομές της ίδιας της Α/βάθμιας Αυτοδιοίκησης.

12. Τα περί διεύρυνσης ανταποδοτικών υπηρεσιών με καθορισμό νέων, πλην της καθαριότητας και του ηλεκτροφωτισμού, κινούνται ακριβώς στο πλαίσιο που υπογραμμίσθηκε στις παρατηρήσεις της Ένωσης (1), περί μη ύπαρξης φιλοσοφίας Διοικητικής Αυτοτέλειας των Δήμων. Αφού η διαχείριση των οικονομικών πόρων σε μια Αυτοδιοίκηση κατά τα πρότυπα της Ευρώπης, δεν μπορεί να είναι παρά πλήρης αρμοδιότητας του κάθε Δήμου και του Δημοτικού του Συμβουλίου. Όλοι οι πόροι του Δήμου είναι ανταποδοτικοί προς τους δημότες.

Επιπροσθέτως, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Δημάρχων Αττικής δηλώνει κατηγορηματικά αντίθετο στο θέμα της καθιέρωσης της απλής αναλογικής στην Τ.Α. και, όπως τονίζει «σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να συζητηθεί αποκομμένα από όλες τις υπόλοιπες προτεινόμενες αλλαγές του “Καλλικράτη”».

Όπως σημειώνει:

«Η αλλαγή του Νόμου επί το αναλογικότερο μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη ακυβερνησία τους Δήμους και τις Περιφέρειες. Οι προτάσεις για “διαδικασίες διαβούλευσης” ή “εποικοδομητική άρνηση ψήφου” είναι ανεδαφικές, ατελέσφορες και αναποτελεσματικές και δεν μπορούν να λειτουργήσουν σαν ασφαλιστικές δικλείδες για την κυβερνησιμότητα των ΟΤΑ.

»Συμπερασματικά το πόρισμα της επιτροπής δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για τη ριζική μεταρρύθμιση που έχει ανάγκη η Τ.Α.

»Το Δ.Σ. της Ένωσης επιφυλάσσεται να συζητήσει διεξοδικά το Πόρισμα ή και το σχετικό Νομοσχέδιο (εφ΄ όσον δοθεί σε διαβούλευση) σε Ολομέλεια που θα γίνει στο επικείμενο Ετήσιο Φόρουμ που συνδιοργανώνει με την ΠΕΔΑ στις 17 και 18 Ιουνίου 2017».