Δυναμική διεκδίκηση ΚΕΔΕ των πόρων που δικαιούνται οι ΟΤΑ

Με ομόφωνη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), ύστερα από πρόταση του Προέδρου της και Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη, η Αυτοδιοίκηση διεκδικεί δυναμικά τους πόρους που δικαιούται από τον Προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς.

Στο πλαίσιο αυτής της διεκδίκησης, το Δ.Σ. της ΚΕΔΕ αποφάσισε ομόφωνα τα παρακάτω, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ένωσης:

• Να συνεδριάσει από κοινού με τις διοικήσεις των Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων όλης της χώρας την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου, ώστε να ληφθεί μια κοινή απόφαση και να υιοθετηθεί ένα κείμενο – πλαίσιο  με τις οικονομικές διεκδικήσεις της Αυτοδιοίκησης από την Πολιτεία, ενόψει της ψήφισης του νέου Προϋπολογισμού για το 2015.
• Να πραγματοποιηθούν το Σάββατο 6 Δεκεμβρίου συναντήσεις με τους αρχηγούς όλων των πολιτικών κομμάτων στη Βουλή, προκειμένου να ενημερωθούν για τις θέσεις της Αυτοδιοίκησης σχετικά με τη χρηματοδότηση των δήμων από τον Προϋπολογισμό.
  Να διοργανωθεί Γενική Συνέλευση της ΚΕΔΕ στις αρχές του 2015, στην οποία θα τεθεί το ζήτημα της χρηματοδότησης της Αυτοδιοίκησης για τα επόμενα πέντε χρόνια.
• Στην απόφαση αυτή κατέληξε το Δ.Σ. της ΚΕΔΕ μετά από εκτενή συζήτηση που πραγματοποιήθηκε, όπου τέθηκε το ζήτημα που αφορά στη χρηματοδότηση των δήμων, όπως αυτό αποτυπώνεται στην εισηγητική έκθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2015.

Τα βασικά στοιχεία του Προϋπολογισμού αυτού, όσον αφορά στην Αυτοδιοίκηση Α΄ Βαθμού αναδεικνύουν κάποια σημαντικά συμπεράσματα, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της ΚΕΔΕ :

1. Οι ΟΤΑ συνέβαλαν καθοριστικά στη δημιουργία πλεονασμάτων.

Και το 2015 οι ΟΤΑ είναι αυτοί που σηκώνουν το κύριο βάρος της επίτευξης του «εθνικού στόχου» για δημιουργία δημοσιονομικού πλεονάσματος. Σύμφωνα με όσα αναγράφονται στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού, θα  προσφέρουν 863 εκατ. ευρώ πλεόνασμα, όταν η υπόλοιπη γενική κυβέρνηση υπολογίζεται ότι θα παρουσιάσει έλλειμμα ύψους 1.323 εκατ. ευρώ.

2. Το 2015 μειώνονται τουλάχιστον 6% τα έσοδα των ΟΤΑ, από επιχορηγήσεις.

Διαπιστώνουμε όμως ότι αντί να επιβραβεύονται οι δήμοι για τη θετική τους συνεισφορά στο πλεόνασμα, στην ουσία τιμωρούνται, αφού τα έσοδά τους από επιχορηγήσεις, θα είναι το 2015 μειωμένα κατά 6% περίπου. Το γεγονός ότι οι πόροι που μας περικόπηκαν οφείλεται στη μεταβίβαση της αρμοδιότητας της μεταφοράς των μαθητών στις Περιφέρειες, καθώς και στην εφαρμογή του μέτρου της διαθεσιμότητας- κινητικότητας των υπαλλήλων των δήμων, σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογεί ότι για μια ακόμη χρονιά οι δήμοι θα δουν να μειώνεται η κρατική επιχορήγηση που λαμβάνουν. Ιδιαίτερα όταν έχουν αναλάβει δεκάδες νέες αρμοδιότητες κι ευθύνες, χωρίς αυτές να συνοδεύονται από αντίστοιχους νέους πόρους.

3. 50% λιγότεροι πόροι, σε σχέση με τις προβλέψεις του Καλλικράτη.

Σε σχέση με το παραπάνω, η ασυνέπεια της κεντρικής εξουσίας απέναντι στην Αυτοδιοίκηση Α΄ Βαθμού αναδεικνύεται από ακόμη ένα στοιχείο. Το 2015 τα ποσά που θα αποδοθούν στους δήμους, υπολείπονται σημαντικά (τουλάχιστον κατά 50%) από τα έσοδα που θα έπρεπε να τους αποδοθούν με βάση τις προβλέψεις του Ν. 3852 (Καλλικράτης).

4. Οι Δήμοι «πρωταθλητές» στη μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων τους.

Οι δήμοι πέτυχαν τα τελευταία χρόνια να μειώσουν σημαντικά τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τους και μάλιστα σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τους υπόλοιπους φορείς της γενικής κυβέρνησης. Από τον Δεκέμβριο του 2011 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2014 οι ΟΤΑ περιόρισαν τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τους κατά 70% ενώ η γενική κυβέρνηση κατά 45%.

5. Τα έσοδα του Κράτους από τη φορολογία αυξάνονται,  ενώ μειώνονται τα έσοδα των Δήμων.

Σύμφωνα με τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2015:

• Τα έσοδα από τον Φόρο Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων αναμένεται να αυξηθούν κατά 406 εκατ. ευρώ ή 2,3%. Αντίθετα, τα έσοδα των δήμων, που αποτελούν ποσοστιαία συμμετοχή στον εν λόγω φόρο, μειώνονται.
• Τα έσοδα από τους φόρους περιουσίας αυξάνονται κατά 80 εκατ. ευρώ (ποσοστό 2,3%), ενώ τα αντίστοιχα έσοδα των δήμων μειώνονται.
• Περίπου το ίδιο παρατηρείται και με τον ΦΠΑ. Το 2015 προβλέπεται  αύξηση 519 εκατ. ευρώ (ποσοστό 3,7%), που αντιστοιχεί όμως για τους δήμους σε αύξηση 0,9 εκατ. ευρώ (ποσοστιαία αύξηση μόλις 0,17%).

6. Ούτε ευρώ στους Δήμους, από έσοδα Παρελθόντων Οικονομικών Ετών (ΠΟΕ).

Τα έσοδα ΠΟΕ των αμέσων φόρων αναμένεται να ανέλθουν το 2015 σε 2.474 εκατ. ευρώ (αύξηση 17,5% σε σχέση με το 2014)  και τα ΠΟΕ των εμμέσων φόρων αναμένεται να ανέλθουν σε 756 εκατ. ευρώ (αύξηση 51,1%). Από τα ποσά αυτά η Αυτοδιοίκηση Α΄ Βαθμού είναι «αποκλεισμένη».

7. Δεσμεύσεις για χρηματοδότηση δημοτικών έργων και προγραμμάτων από φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και το ΕΣΠΑ.

Αποτελεί θετική εξέλιξη το γεγονός πως στον Προϋπολογισμό του 2015 υπάρχει πρόβλεψη για χρηματοδότηση έργων και προγραμμάτων μέσα από άλλους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.

• Το ΥΠΕΚΑ θα καλύψει δαπάνες και για την επιχορήγηση ΟΤΑ Α΄ βαθμού για υλοποίηση περιβαλλοντικών προγραμμάτων και την απόδοση εσόδων στο «Πράσινο Ταμείο».
• Το υπουργείο Εργασίας αναφέρεται ότι θα ενισχύσει τη χρηματοδότηση του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι».
• Το υπουργείο Εσωτερικών προτείνει μια σειρά από πρωτοβουλίες και δράσεις που αφορούν στην Αυτοδιοίκηση (π.χ. αναπτυξιακές παρεμβάσεις σε ορεινούς και νησιωτικούς ΟΤΑ, παρεμβάσεις για την ενίσχυση της άσκησης των κοινωνικών αρμοδιοτήτων, της στήριξης των δομών κοινωνικής αλληλεγγύης και της λήψης κοινωνικών πρωτοβουλιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προς όφελος κάθε πολίτη που βρίσκεται σε κατάσταση ανάγκης, κ.λπ.). Οι δράσεις αυτές είναι αναμφισβήτητα προς τη θετική κατεύθυνση, όμως δεν αναφέρεται πώς θα υποστηριχθούν και χρηματοδοτηθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό.
• Σε ότι αφορά στις δράσεις του ΕΣΠΑ, ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στους τομείς των μεγάλων έργων υποδομών (οδικά έργα, σιδηρόδρομοι, Μετρό κ.λπ.), της επιχειρηματικότητας (κυρίως στους τομείς της μεταποίησης και του τουρισμού), της ενίσχυσης της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και κατάρτισης, της υγείας και της πρόνοιας, των έργων για την προστασία του περιβάλλοντος και των έργων υποδομών των ΟΤΑ.

Συμπερασματικά, παρά το γεγονός ότι οι Δήμοι, σε μακροοικονομικό επίπεδο, παρουσιάζουν:

• Θετικά οικονομικά αποτελέσματα, που ξεπερνούν τις προσδοκίες του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Σταθερότητας
• Αποτελεσματική διαχείριση και εντυπωσιακή συνεισφορά  στη δημιουργία του πρωτογενούς πλεονάσματος,
• Οικονομική σταθερότητα και μείωση των υποχρεώσεων τους,

αντί να επιβραβεύονται βλέπουν να μειώνονται τα έσοδα τους από τις κρατικές επιχορηγήσεις α) σε απόλυτους αριθμούς, β) σε σχέση με τις αυξήσεις των φορολογικών εσόδων στα οποία συμμετέχουν οι ΚΑΠ και γ) σε σχέση με τα προβλεπόμενα έσοδα που θα έπρεπε να τους αποδίδονται με βάση τον Ν. 3852/2010.

Οι προτάσεις  της Αυτοδιοίκησης

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, το Δ.Σ. της ΚΕΔΕ έκρινε, όπως αναφέρει η ανακοίνωση, ότι «το προσχέδιο του Προϋπολογισμού του 2015 αδικεί την προσπάθεια που έχουν καταβάλλει τα τελευταία χρόνια οι ΟΤΑ για να εξυγιάνουν  τα οικονομικά τους, αλλά και τη συνεισφορά τους στην επίτευξη πλεονασμάτων».

Για την άρση αυτής της αδικίας προτάθηκαν από τα μέλη του Δ.Σ. μια σειρά από πολιτικές και μέτρα, που θα διασφαλίσουν αφενός την οικονομική βιωσιμότητα όλων των Δήμων, αφετέρου τη δυνατότητά τους να παρέχουν υπηρεσίες ποιότητας στους πολίτες.

Μεταξύ των προτάσεων που τέθηκαν από την πλευρά της ΚΕΔΕ περιλαμβάνονται:

1. Η συμμετοχή των δήμων (ως ποσοστό και ως ποσό) στην αύξηση των προβλεπόμενων εσόδων του Κράτους από τους φόρους που αποτελούν το «χρηματοδοτικό καλάθι» των ΚΑΠ, όπως ορίζει ο Ν. 3852/2010.
2. Η συμμετοχή των δήμων στα έσοδα από ΠΟΕ (σήμερα είναι μηδενική).
3. Η ουσιαστική αύξηση του μεριδίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με προτεραιότητα σε μικρούς και ορεινούς δήμους που δεν διαθέτουν διαχειριστική επάρκεια.
4. Τη διάθεση 2 δισ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ, για τη δημιουργία Επιχειρησιακού Προγράμματος για τους δήμους με τελικούς δικαιούχους τους δήμους και ενδιάμεσους φορείς διαχείρισης την ΕΕΤΑΑ Α.Ε. και τους δήμους με διαχειριστική επάρκεια.
5. Να αποδοθούν στους δήμους οι αναγκαίοι πόροι για τη συντήρηση και λειτουργία των μεταφερόμενων δομών (όπως αντίστοιχα μας μειώθηκαν οι πόροι από τη μεταφορά της αρμοδιότητας της μετακίνησης των μαθητών προς τις Περιφέρειες).
6. Να επανέλθει το ποσοστό κατανομής εσόδων του «Πράσινου Ταμείου» στους δήμους από 2,5% που είναι σήμερα, στο αρχικό 10%, κυρίως για έργα περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής. Το ποσοστό αυτό πρέπει να αυξηθεί, πέραν της ανάγκης χρηματοδότησης αναγκαίων για τις τοπικές κοινωνίες έργων, και για έναν ακόμη λόγο. Τα έσοδα του Πράσινου Ταμείου τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν ραγδαία μείωση. Το 2011 ανήλθαν στα 900 εκατ. ευρώ, το 2012 στα 643 εκατ. ευρώ και το 2013 στα 305 εκατ. ευρώ. Αν δεν υπάρξει αύξηση του ποσοστού και με δεδομένη τη μείωση των απόλυτων αριθμών,  τα χρήματα που θα διατίθενται στους δήμους σε λίγο διάστημα δεν θα επαρκούν για να χρηματοδοτήσουν κανένα έργο.
7. Να μειωθεί το επιτόκιο δανεισμού των δήμων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων στο ύψος του επιτοκίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο δανεισμός της Τ.Α. ανέρχεται σήμερα, σε 1.642 εκατ. ευρώ. Κάθε μείωση του επιτοκίου κατά μία ποσοστιαία μονάδα (1%) σημαίνει πρόσθετα έσοδα για τους ΟΤΑ 16,42 εκατ. ευρώ, ετησίως.
8. Να καλυφθούν οι οικονομικές απώλειες των δήμων λόγω της κατάργησης της Δημοτικής Αστυνομίας και της κάλυψης δαπανών από φθορές λόγω της κατάργησης των Σχολικών Φυλάκων.
9. Να υπάρξει πρόβλεψη πίστωσης στον Κρατικό Προϋπολογισμό 2015 για:

• Την πρόσληψη ειδικών γραμματέων σε όλους τους Δήμους.
• Την πρόσληψη ειδικών συνεργατών, ειδικών συμβούλων σε αριθμό αντίστοιχο με αυτό των αντιδημάρχων και ιδιαιτέρων γραμματέων.
• Την κάλυψη εξόδων παράστασης για όλους τους αντιδημάρχους.
• Την κάλυψη εξόδων μετακίνησης των δημοτικών συμβούλων σε Καλλικρατικούς δήμους.

Το κόστος για την κάλυψη των συγκεκριμένων δαπανών δεν θα ξεπεράσει τα 20 εκατ. ευρώ, ετησίως, αλλά το όφελος που θα προκύψει για την Αυτοδιοίκηση θα είναι πολλαπλάσιο.

Με αφορμή την ομόφωνη απόφαση της ΚΕΔΕ, ο πρόεδρος Γιώργος Πατούλης δήλωσε:

«Η ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ για δυναμική διεκδίκηση των πόρων που δικαιούται η Αυτοδιοίκηση από την Πολιτεία και η δημιουργία κοινού μετώπου με τις ΠΕΔ όλης της χώρας, αποδεικνύει την αποφασιστικότητά μας να υπερασπιστούμε το κύρος του θεσμού που υπηρετούμε. Δεν ζητάμε χάρη από την Πολιτεία, αλλά να μας αναγνωρίσει έμπρακτα τη θετική μας συμβολή όλα αυτά τα χρόνια στην επίτευξη των πλεονασμάτων. Αντί να επιβραβεύονται οι δήμοι, βλέπουν να μειώνονται χρόνο με τον χρόνο τα έσοδά τους από τις κρατικές επιχορηγήσεις. Αυτή η κατάσταση πρέπει να αντιστραφεί το 2015 και θα αγωνιστούμε για να πετύχουμε τον στόχο αυτό. Θα αγωνιστούμε με συνέπεια, ώστε μέσα στην επόμενη πενταετία να πετύχουμε οι πόροι της Αυτοδιοίκησης να ανέλθουν στο  8% του ΑΕΠ, όπως ισχύει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Αυτός είναι ο μεγάλος μας στόχος».