Ποιο μείγμα οικονομικής στρατηγικής για τους ΟΤΑ προτείνει η ΚΕΔΕ

Στο κεντρικό συνέδριο «Δήμοι και Επιχειρηματικότητα» που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ανοικτών εκδηλώσεων Athens Hilton Money Show 2016 σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ένωση Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Κλεισθένης» μίλησε το μεσημέρι της Παρασκευής 8 Ιανουαρίου 2016 ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γιώργος Πατούλης.

«Σε αυτές τις κρίσιμες περιστάσεις η εθνική συνεννόηση και συνεργασία είναι προϋπόθεση για να διαχειρισθούμε με εθνικά επωφελή τρόπο τις δύσκολες καταστάσεις που έρχονται. Η αναδιοργάνωση του κράτους και η εξεύρεση ενός αποτελεσματικού μοντέλου συνεργασίας μεταξύ των δήμων και της κεντρικής κυβέρνησης, με στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών των τοπικών μας κοινωνιών, είναι ζήτημα εθνικής σημασίας. Η ΚΕΔΕ και η Αυτοδιοίκηση Α΄ Βαθμού είναι έτοιμη να συνεισφέρει με όλες τις δυνάμεις της σε αυτή τη νέα εθνική προσπάθεια», τόνισε ο πρόεδρος της Ένωσης.

Αναφερόμενος ο κ. Πατούλης στη σχέση κράτους και Αυτοδιοίκησης και στους όρους συνεργασίας τους, άσκησε δριμεία κριτική, σημειώνοντας, ότι «από τη Μεταπολίτευση ως σήμερα, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων, η κεντρική κυβέρνηση ποτέ δεν είδε με καλό την Αυτοδιοίκηση, ποτέ δεν προώθησε ουσιαστικές πολιτικές, που θα διασφαλίσουν τη θεσμική, οικονομική και λειτουργική ανεξαρτησία του θεσμού, ενώ κάθε αλλαγή και μεταρρύθμιση στον χώρο της Αυτοδιοίκησης προωθείτο χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος με τους αιρετούς του θεσμού».

«Ακόμη και οι κατ΄ επίφαση μεταρρυθμίσεις», τόνισε ο κ. Πατούλης, «όπως ο “Καποδίστριας” και ο “Καλλικράτης”, ουσιαστικά ως στόχο είχαν την αναπαραγωγή σχέσεων εξάρτησης και πατρωνίας, τη μεταβίβαση όλο και περισσοτέρων αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων στους Δήμους με διαρκώς λιγότερα χρήματα και λιγότερο προσωπικό.

»Ταυτόχρονα με το θεσμικό πλαίσιο που είχε διαμορφωθεί αποκλειόταν η  Αυτοδιοίκηση από μια σειρά λειτουργίες, με την εκχώρησή τους μέσω ΣΔΙΤ ή παρόμοιων κατασκευασμάτων. Παράλληλα επιχειρήθηκαν και επιχειρούνται πολιτικές άμεσης και έμμεσης ιδιωτικοποίησης κρίσιμων κοινωνικών και αναπτυξιακών τομέων (απορρίμματα, ενέργεια, κοινωνικές υπηρεσίες κ.λπ.) και εκποίηση της δημόσιας περιουσίας και εμπορευματοποίηση του δημόσιου χώρου , χωρίς να συμμετέχει στο εγχείρημα αυτό η Αυτοδιοίκηση».

Επικριτικός ήταν, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Ένωσης, ο πρόεδρος ΚΕΔΕ και για τον ρόλο του κεντρικού κράτους στην περίοδο της κρίσης, εγκαλώντας το για απόσυρση και εγκατάλειψη του κοινωνικού κράτους, υποχρεώνοντας έτσι την Αυτοδιοίκηση να αναλάβει περισσότερες πρωτοβουλίες στήριξης των τοπικών κοινωνικών με λιγότερους πόρους και προσωπικό.

Επίσης ο κ. Πατούλης κατηγόρησε το κεντρικό κράτος για την «προγραμματική του αναξιοπιστία και την αδυναμία να τηρήσει τόσο τους προϋπολογισμούς όσο και τους ίδιους τους νόμους, με, διαχρονικά, πρώτο θύμα τους ΟΤΑ».

Ωστόσο, ο κ. Πατούλης υπογράμμισε ότι το πρόβλημα για τους δήμους δεν είναι συνδικαλιστικού χαρακτήρα, αλλά ουσιαστικού και αναπτυξιακού, επαναλαμβάνοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξει αναπτυξιακή προοπτική στη χώρα, αν δεν διασφαλιστεί ότι οι δήμοι θα έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν πραγματικά στην τοπική ανάπτυξη.

Μάλιστα παρέθεσε τρεις βασικούς άξονες παρέμβασης στο μείγμα οικονομικής στρατηγικής των ΟΤΑ, (εναλλακτικοί τρόποι χρηματοδότησης, εξορθολογισμός των δαπανών και οικονομική αυτοτέλεια – δημοσιονομική αποκέντρωση), προτάσσοντας παράλληλα την ανάγκη για μετεξέλιξη του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, σε Δημοτική Τράπεζα.

Αναφερόμενος στην εξάρτηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της χώρας προέταξε την ανάγκη για την προώθηση φορολογικών μεταρρυθμίσεων που θα επιφέρουν δημοσιονομική αποκέντρωση, η οποίοι, όπως σημείωσε, συνδέεται άμεσα με τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού του δημοσιονομικού συστήματος αλλά και των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας.

Οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τη δημοσιονομική αποκέντρωση ώστε να συμβαδίζει η ελληνική με την ευρωπαϊκή Αυτοδιοίκηση, είπε ο κ. Πατούλης, θα πρέπει να περιλαμβάνουν:

• Μεταφορά φορολογικών πόρων από το κεντρικό κράτος στους δήμους, κι όχι νέες επιβαρύνσεις στους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
• Δημιουργία ενός ισχυρού αναδιανεμητικού μηχανισμού, που θα λαμβάνει υπόψη την ελληνική ιδιαιτερότητα που θέλει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, να διαμένει σε περιορισμένο αριθμό Δήμων, γεγονός που καθιστά αδύνατη τη χρηματοδότηση της λειτουργίας των μικρότερων σε πληθυσμιακό μέγεθος Δήμων χωρίς την ύπαρξη αυτού του αναδιανεμητικού μηχανισμού.

Στο πλαίσιο της δημοσιονομικής αποκέντρωσης η ΚΕΔΕ έχει προτείνει μέτρα όπως:

• Η μεταφορά του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας στους δήμους.
• Η στήριξη των τοπικών πολεοδομικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και τουριστικών υποδομών.
• Η δημιουργία μηχανισμού ελέγχου και είσπραξης των ιδίων εσόδων των δήμων, ώστε μακροπρόθεσμα να απεμπλακεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση από τη ΔΕΗ.
• Η μεταφορά του συνόλου ή του μεγαλύτερου μέρους των πόρων που εισέρχονται σε διάφορα ταμεία που έχουν δημιουργηθεί, όπως π.χ. το Πράσινο Ταμείο.

«Για να γίνουν πράξη όλα τα παραπάνω», σημείωσε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, «θα πρέπει στην επόμενη Συνταγματική αναθεώρηση να συμπεριληφθεί το άρθρο 102 και να ενταχθεί η έννοια του “τοπικού φορολογικού εσόδου”».

Αναφερόμενος στον ρόλο των δήμων στην προώθηση της επιχειρηματικότητας ο κ. Πατούλης τόνισε ότι «η κεντρική Δημόσια Διοίκηση πρέπει να αναλάβει τον επιτελικό ρόλο σε εθνικό επίπεδο και να εμπιστευθεί σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο την Τοπική Αυτοδιοίκηση για την εφαρμογή των δημόσιων πολιτικών που αφορούν την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, αλλά και την οικονομική υποστήριξη των δήμων».

Ο κ. Πατούλης, υποστήριξε την ανάγκη, εκτός από την ενεργό συμμετοχή τους στο ΕΣΠΑ 2014-2020, για δημιουργία ενός νέου «Θησέα», δηλαδή ενός Τοπικού Αναπτυξιακού Προγράμματος, που θα σχεδιαστεί και θα διαχειριστεί από τους δήμους για τους δήμους, να χρηματοδοτηθεί από τη νέα γενιά των παρακρατηθέντων, από την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και θα έχει ως βασικές προτεραιότητες:

α) η υποστήριξη των μικρών ορεινών και νησιώτικων δήμων που κινδυνεύουν να αποκλειστούν από το ΕΣΠΑ,

β) η χρηματοδότηση δράσεων που δεν είναι επιλέξιμες στο ΕΣΠΑ, όπως ο συντηρήσεις και οι επισκευές των υποδομών,

γ) η ανανέωση του μηχανολογικού εξοπλισμού των δήμων,

δ) η τόνωση της τοπικής απασχόλησης μέσω προγραμμάτων αυτεπιστασίας, τηρώντας πάντα τους κανόνες διαφάνειας και αντικειμενικότητας.

«Για να μπορέσει όμως η Δημόσια Διοίκηση και η Τοπική Αυτοδιοίκηση να ανταποκριθούν σε αυτό τον αναπτυξιακό τους ρόλο, χρειάζεται μια ουσιαστική και καθολική διοικητική μεταρρύθμιση που θα οδηγήσει στο Επιτελικό Κράτος και στην αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης» συμπλήρωσε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και ανακοίνωσε ότι η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος, σε συνεργασία με τον επιστημονικό σύμβουλό της, το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκπονούν μια αναλυτική πρόταση, την Τριετή Στρατηγική Μεταρρυθμίσεων της Δημόσιας Διοίκησης, περιλαμβανομένης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

«Πολύ σύντομα θα είμαστε έτοιμοι για μια Εθνική Προγραμματική Συμφωνία με την κυβέρνηση που θα διασφαλίσει για την επόμενη τριετία, με την ευρύτερη δυνατή πολιτική και κοινωνική συναίνεση, όχι μόνο τη βελτίωση του “Καλλικράτη” και γενικότερα του κανονιστικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητάς της και ένα νέο αναβαθμισμένο αναπτυξιακό ρόλο των δήμων στη νέα προγραμματική περίοδο», σημείωσε.

Τέλος αναφερόμενος ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ στο ζήτημα της αλλαγής της οργάνωσης του κράτους και των θεσμών τόνισε ότι για να επιτευχθεί η αλλαγή αυτή, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος θεωρεί αναγκαία τη διεύρυνση της Αποκέντρωσης σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας στους πολίτες, με τρόπο ώστε να καταστεί ο κάθε Δήμος:

• ο φορέας ενός νέου τοπικού πολεοδομικού σχεδιασμού και αναπτυξιακού προγραμματισμού, προκειμένου να προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη σε τοπικό και εθνικό επίπεδο
• ο φορέας παροχής υπηρεσιών στους πολίτες, με έμφαση στις κοινωνικές υπηρεσίες, με στόχο τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.