«Ο λαβύρινθος της σιωπής» από το Cine Δράση Βριλησσίων

Η ταινία «Ο λαβύρινθος της σιωπής» προβάλλεται την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2019 στις 20:15 στην αίθουσα «Ν. Εγγονόπουλος» στο πάρκο «Μίκης Θεοδωράκης» (ΤΥΠΕΤ, Π. Μπακογιάννη 38-42, Βριλήσσια) από το Cine Δράση της Δημοτικής Κίνησης Βριλησσίων Δράση για μια Άλλη Πόλη.

Λίγα λόγια για την ταινία από το Cine Δράση

Γερμανία, 2014. Διάρκεια: 124΄. Σκηνοθεσία: Giulio Ricciarelli.
Σενάριο: Giulio Ricciarelli – Elisabeth Barte. Πρωταγωνιστούν: Alexander Fehling, Andre Szymanski, Friederike Becht, Johannes Krisch, Hansi Jochmann, Gert Voss.

Στις 12 Οκτωβρίου γιορτάζουμε την Απελευθέρωση της Αθήνας από τους ναζί. Με την ευκαιρία αυτή το Cine-Δράση προβάλει το ιστορικό δράμα εποχής «Ο Λαβύρινθος της Σιωπής», στο οποίο η μεταπολεμική Γερμανία δικάζει το ναζιστικό παρελθόν της. Ένα δείγμα κλασικού σινεμά πάνω στο θέμα της συλλογικής ευθύνης με αφορμή μια ιστορική αλήθεια που ακόμα και σήμερα συγκλονίζει και αφήνει άναυδη την ανθρωπότητα για το πώς και το γιατί συνέβη και για την υποκρισία και την επιπολαιότητα με την οποία υποβαθμίστηκε, προσπεράστηκε και σήμερα γίνεται εντατική προσπάθεια να θαφτεί με τη μέθοδο ανατροπής της ιστορικής αλήθειας.

Ο «Λαβύρινθος» δεν είναι μια ακόμα πολεμική ταινία ή αναφορά στη φρίκη των στρατοπέδων συγκέντρωσης, αλλά ένα δυνατό καλλιτεχνικό σχόλιο πάνω στην πεποίθηση ότι καμία χώρα δεν κερδίζει υποβαθμίζοντας ή αγνοώντας την ιστορική εμπειρία. Γιατί η άγνοια και η συνειδητή διαστρέβλωση δεν οδηγούν σε συμπεράσματα, ούτε επιφέρουν την πολυπόθητη εθνική συνειδησιακή λύτρωση. Οι λαοί που αγνοούν την ιστορία τους είναι καταδικασμένοι να οδηγηθούν στα ίδια λάθη και να υποστούν τις τραγικές συνέπειες τους.

Μέχρι το 1963 στη Γερμανία είχαν γίνει από διεθνή δικαστήρια και με βάση τους διεθνείς κανόνες δικαίου 13 δίκες εγκληματιών πολέμου, όλες στην πόλη της Νυρεμβέργης. Την ίδια περίοδο 925 δίκες διεξήχθησαν σε κράτη όπου συντελέστηκαν ναζιστικά εγκλήματα. Καμία δίκη δεν έγινε στη Γερμανία, με βάση το γερμανικό δίκαιο. Σε αυτή τη χώρα όλοι, πολίτες και πολιτεία αποστρέφουν το βλέμμα από την πραγματικότητα και αφοσιώνονται στην παλινόρθωση και τη δημιουργία του Γερμανικού Οικονομικού Θαύματος.

Ο «Λαβύρινθος της Σιωπής» αφηγείται την αληθινή ιστορία του νεαρού θαρραλέου και άμεμπτου εισαγγελέα της Φρανκφούρτης Γιόχαν Ράντμαν, ο οποίος το 1958, κόντρα σε αυτό το ρεύμα και μετά από ισχυρή παρότρυνση του μάχιμου ρεπόρτερ Νιέλκα αρχίζει να ερευνά την υπόθεση ενός επιζήσαντα του Ολοκαυτώματος, που αναγνώρισε στο πρόσωπο ενός δασκάλου τον διοικητή του στο Άουσβιτς. Ερευνώντας ανακαλύπτει επώδυνες αλήθειες που αγγίζουν κάθε σπίτι, κάθε οικογένεια, κάθε γειτονιά. Εντοπίζει «εξαφανισμένους» μέσα στη γερμανική κοινωνία χιλιάδες καθημερινούς ανθρώπους κάθε ιδιότητας και επαγγέλματος να ζουν μια ήρεμη ζωή κρύβοντας επιμελώς, με τη συνενοχή του κράτους και της κοινωνίας, το γεγονός ότι στη διάρκεια του πολέμου υπηρέτησαν με φανατισμό το ναζιστικό καθεστώς και βρέθηκαν σε καίριες θέσεις στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Παρότι έχουν περάσει μόλις 13 χρόνια από το Ολοκαύτωμα, έχει γίνει η μεγάλη δίκη της Νυρεμβέργης, έχει δημοσιευτεί το «Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ», οι επιζήσαντες της φρίκης των στρατοπέδων μαρτυρούν αβάσταχτες μνήμες, η συλλογική συνείδηση χάνεται με επιλογή της σε λαβύρινθους σιωπής. Η πολιτεία, η κοινή γνώμη και ο Τύπος αρνούνται συνειδητά την ιστορία, πιστεύουν ότι οι κατηγορίες περί στρατοπέδων και μαζικών γενοκτονιών είναι αστικοί μύθοι ή αντεθνική προπαγάνδα. Αλλά και όσοι τα δέχονται θεωρούν ότι για εθνικούς λόγους πρέπει να αποσιωπηθούν, ενώ οι νεότεροι κοιτούν μόνο μπροστά. Άλλωστε αυτοί έχουν γεννηθεί μετά το 1930 και δεν έχουν υπηρετήσει στον στρατό του Χίτλερ.

Η έρευνα του Ράντμαν είναι πολυετής και στη διάρκεια της θα έρθει αντιμέτωπος με ορατά και αόρατα παρακλάδια του κυβερνητικού μηχανισμού που επιθυμούν και προσπαθούν να επιβάλουν τη συγκάλυψη της ιστορίας, γεγονός που έχει ως συνέπεια την ατιμωρησία και τη διά της «εξαφανίσεως» σωτηρία χιλιάδων εγκληματιών. Παρόλα τα εμπόδια και την κυρίαρχη σιωπή η αποστολή του αποκαλύπτει φρικτά γεγονότα που υποχρεώνουν αφενός το γερμανικό λαό να δει κατάματα την πιο ανατριχιαστική πλευρά του πρόσφατου παρελθόντος του και αφετέρου οδηγούν, το 1963, στην «Υπόθεση Άουσβιτς» και στη «Δίκες της Φρανκφούρτης», τις πρώτες που έγιναν στο έδαφος της Γερμανίας με βάση το γερμανικό δίκαιο.

Ο γεννημένος στην Ιταλία Giulio Ricciarelli, ηθοποιός και σκηνοθέτης ταινιών μικρού μήκους κάνει με το «Λαβύρινθο της Σιωπής» το ντεμπούτο του στα μεγάλου μήκους φιλμ, εντυπωσιάζει στο Φεστιβάλ του Τορόντο, συγκινεί το κοινό σε κάθε μέρος που προβάλλεται και αποσπά έξι διεθνή Βραβεία, ανάμεσα τους το Βραβείο Κοινού στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» (2015). Το φιλμ υποβάλλεται ως πρόταση της Γερμανίας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (2016) και φτάνει μέχρι τις εννέα ταινίες από τις οποίες προέκυψε η τελική πεντάδα.

Ο Ricciarelli σκηνοθετεί με θάρρος το βαρύ θέμα του. Για να το ελαφρύνει το παρουσιάζει ως ιστορία ενός νεαρού άντρα που κάνει ένα συναισθηματικό ταξίδι, ξεκινάει με απολυτότητες αλλά συντρίβεται και ωριμάζει όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με την αποκρουστική πραγματικότητα. Το φιλμ προσφέρει στον θεατή συναισθηματική εμπειρία και γνώσεις για άγνωστες περιόδους. Διαθέτει δυνατές στιγμές όπως οι αφηγήσεις των επιζώντων του Άουσβιτς, η συνειδητοποίηση από τον ήρωα του γεγονότος ότι αν ήταν λίγο μεγαλύτερος μοιραία θα ήταν και αυτός ένοχος, η ανακάλυψη ότι ο ίδιος του ο πατέρας ήταν μέλος του ναζιστικού κόμματος, η εκμυστήρευση του Νιέλκα ότι και αυτός υπηρέτησε στο Άουσβιτς. Στα θετικά του φιλμ η προσεγμένη αναπαράσταση της εποχής και το καστ των ηθοποιών. Στον ρόλο του Ράντμαν συναντάμε τον εξαιρετικό Alexander Fehling τον γνωστό Jonas Hollander της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς «Homeland».