Η Έφη Νιχωρίτη στο «Ε»: Στην τέχνη πιστεύω στο απρόβλεπτο…

Όπως λέει η Έφη Νιχωρίτη, όλα στο θέατρο «Διθύραμβος», στην οδό Λητούς 6, στο Μαρούσι, είναι χειροποίητα, φτιαγμένα από τον Μιχάλη και εκείνη. Και είναι αλήθεια ότι μια επίσκεψη στον χώρο και μια μικρή κουβέντα μαζί της μπορούν να σε πείσουν ότι υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που πραγματικά αγαπούν το θέατρο και εκφράζονται μέσα από αυτό.

Η Έφη Νιχωρίτη άνοιξε το καλλιτεχνικό της σπίτι στο ΕΝΥΠΟΓΡΑΦΑ, μας καλοδέχθηκε και μιλήσαμε γιο όλα εκείνα που συνθέτουν και επηρεάζουν έναν ηθοποιό, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας σκηνοθέτης, καθώς και για όσα πρόκειται να δούμε φέτος στον «Διθύραμβο»…

Συνέντευξη στη Λυδία Καραθανάση

Κυρία Νιχωρίτη, θα σας ρωτήσω ευθέως: Γιατί κάνετε θέατρο; Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτό;

Δεν το είχα ποτέ στο μυαλό μου. Όσο παράδοξο κι αν ακουστεί, στο θέατρο πήγα πρώτη φορά στην ηλικία των είκοσι. Δεν ήμουν το παιδί που έλεγα ότι θέλω να γίνω ηθοποιός. Βρέθηκε στον δρόμο μου σαν κάτι τελείως αναπάντεχο. Δεν μπορούσα να διανοηθώ ούτε τους «θησαυρούς» που έκρυβε αυτή η Τέχνη, ούτε το πόσο θα με απορροφούσε και θα με ενέπνεε στη συνέχεια.

Ουσιαστικά, αιτία της πρώτης επαφής μου με το θέατρο ήταν η σχέση μου με έναν άνθρωπο, ο οποίος είναι και σύντροφος ζωής και τέχνης, τον Μιχάλη Ζωγραφίδη. Ο Μιχάλης είχε ήδη πάει στη Δραματική Σχολή. Γνώρισα το θέατρο μέσα από εκείνον. Στην αρχή πολύ δειλά, καθώς σε προσωπικό επίπεδο ντρεπόμουν πολύ να εκτεθώ στο κοινό. Τελικά, πήγα στη σχολή κινηματογράφου και σκηνοθεσίας. Την τελείωσα και ύστερα τόλμησα να δώσω εξετάσεις στη δραματική σχολή, πέρασα, και έτσι ξεκίνησε ένα γοητευτικό και κυρίως ουσιαστικό ταξίδι στον κόσμο του θεάτρου. Κι αυτό που στην αρχή μου φαινόταν αδιανόητο, εντέλει έγινε ένας μεγάλος πλούτος, που διαμόρφωσε καθοριστικά τη ματιά μου πάνω στον κόσμο και τους ανθρώπους.

Πώς επηρεάζει η οικονομική κρίση τη λειτουργία του θεάτρου; Πιστεύετε ότι η κρίση έχει φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά στην τέχνη ή τους έχει απομακρύνει;

Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει πάρα πολύ το θέατρο. Γενικότερα μας επηρέασε όλους, όλα τα επαγγέλματα. Κατά τη γνώμη μου, βέβαια, ισορρόπησε και μερικά πράγματα.

Πριν την κρίση, για παράδειγμα, τα εισιτήρια των θεατρικών σκηνών είχαν φτάσει σε σημείο να είναι πάρα πολύ υψηλά, με αποτέλεσμα αυτό το κόστος να είναι απαγορευτικό για όποιον ήθελε να παρακολουθήσει μια παράσταση. Και επειδή θεωρώ ότι το θέατρο είναι λαϊκή τέχνη και πρέπει να προέρχεται από την κοινωνία και να καταλήγει σε αυτή, τελικά φάνηκε πως η κρίση εξορθολόγησε κάπως αυτό το κομμάτι. Κατέβηκαν οι τιμές των εισιτηρίων σε πιο «πραγματικά» ποσά.

Όσον αφορά στον κόσμο, θεωρώ ότι τον έκανε να αποκαθηλώσει σε μεγάλο βαθμό το «θέατρο» του ανούσιου θεάματος, που για χρόνια μας είχε κατακλύσει. Αυτό, δηλαδή, που προερχόταν από ένα κομμάτι της τηλεόρασης, της δημοσιότητας, του lifestyle. Έτσι έψαξε για κάτι πιο ουσιαστικό, πιο τίμιο, πιο ειλικρινές. Και αυτό έκανε καλό, γιατί αναζήτησε εναλλακτικούς χώρους, των οποίων οι θεατές πληθαίνουν όλη αυτή την περίοδο.

Κυρία Νιχωρίτη, θεωρείτε ότι στις μέρες μας η τέχνη διέρχεται κάποιο είδος κρίσης;

Όχι, δεν θα το έλεγα. Η τέχνη, σε ένα μεγάλο της κομμάτι, γιατί δεν μου αρέσει καθόλου το «τσουβάλιασμα» και οι συμψηφισμοί, ήταν σε κρίση τα προηγούμενα χρόνια, αυτά της «φούσκας». Νομίζω ότι τώρα είμαστε στην εποχή που θα «γεννηθούν» καινούργια πράγματα.

Ο κόσμος, οι άνθρωποι που εμπλέκονται με την τέχνη, οι καλλιτέχνες, είναι πιο συνειδητοί, πιο ρεαλιστές. Ξέρουν πολύ καλύτερα τι κάνουν και γιατί το κάνουν. Προσωπικά δε, έχω καταλάβει ότι οι νεότερες γενιές είναι καλύτεροι ηθοποιοί.

Σκέφτομαι ότι εμείς είχαμε πολύ καλούς δασκάλους, δουλέψαμε πολλά είδη θεάτρου, με βασικό κομμάτι την αρχαία ελληνική τραγωδία, η οποία είναι η «μήτρα» για την εκπαίδευση και την παιδεία ενός ηθοποιού. Αυτό εμπλούτισε πάρα πολύ το γνωστικό μας πεδίο. Όμως σήμερα βλέπω ότι η νέα γενιά ηθοποιών κάνει πιο «επιστημονική» δουλειά με τα εκφραστικά της μέσα και δουλεύει με περισσότερη «τεχνογνωσία» τα εργαλεία της. Και ασφαλώς, όπως κάθε καινούργια γενιά, έχει πάντα έναν τρόπο πιο «φρέσκο» και πρωτότυπο να προσεγγίζει τα πράγματα, και αυτό είναι ένα από τα ζητούμενα στην Τέχνη.

Έχει τις ανησυχίες της, τις αμφιβολίες της, τα ερωτηματικά της, αλλά και την παντοδύναμη φλόγα της νεότητας και φυσικά δικαιούται να τολμά και να μη φοβάται να κάνει λάθη.

Ηθοποιός είναι αυτός ο οποίος ποιεί τα ήθη. Οι ηθοποιοί σήμερα πιστεύετε ότι πορεύονται σύμφωνα με αυτό ή όχι;

Ηθο-ποιός για μένα είναι αυτός που δημιουργεί και υπερασπίζεται έναν ολοκληρωμένο και πειστικό χαρακτήρα πάνω στη σκηνή, με συγκεκριμένα στοιχεία, συγκεκριμένη συμπεριφορά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά. Δεν ταυτίζεται με την ηθική υπόσταση του καλλιτέχνη. Και ασφαλώς δεν είμαι εγώ αυτή που θα έκρινε κάτι τέτοιο.

Κάθε άνθρωπος λογοδοτεί στη συνείδησή του.

Ποιες δυσκολίες καλείστε να αντιμετωπίσετε ανεβάζοντας μία παράσταση;

Αυτό με το οποίο αναμετράται ο σκηνοθέτης είναι ότι έχει ένα όραμα στο μυαλό του και προσπαθεί να το δει να «ζωντανεύει» πάνω στη σκηνή. Έχοντας όμως ταυτόχρονα στη σκέψη του ότι  πάντα θα υπάρχει κάποια απώλεια.

Ο συντονισμός μιας ομάδας δεν είναι απλό πράγμα. Ο σκηνοθέτης πρέπει να εμπνέει και να ελευθερώνει τον ηθοποιό. Παράλληλα όμως, πρέπει να είναι και ευέλικτος. Δεν πιστεύω στους σκηνοθέτες που έχουν στο μυαλό τους ένα «καλούπι» και προσπαθούν με κάθε τρόπο, με το ζόρι, να το «χωρέσουν» στους ηθοποιούς.

Επίσης, στην τέχνη πιστεύω στο απρόβλεπτο, που μπορεί σε δεδομένη στιγμή να σου αποκαλύψει πράγματα τα οποία δεν είχες φανταστεί. Σε κάτι που θα το δεις σε μια πρόβα, σε μια κίνηση, σε ένα βλέμμα, ένα ηχόχρωμα, που θα μπορέσεις να το αρπάξεις και να το κάνεις κάτι. Πάντα όμως, οργανωμένα και πειθαρχημένα.

Ο σκηνοθέτης δεν πρέπει να περιχαρακώνεται. Πρέπει να αφουγκράζεται το έμψυχο υλικό του και να έχει την ικανότητα να το συνδέει με το όραμά του. Να έχει ανοιχτά μάτια για να βλέπει καινούργιους δρόμους και να προχωρά με τόλμη και πάνω από όλα με γνώση, με τους συνεργάτες και συνοδοιπόρους του, μέσα σε κλίμα αμοιβαιότητας και κυρίως εμπιστοσύνης.

Το μεγαλύτερο στοίχημα είναι να κερδίσεις την εμπιστοσύνη των συνεργατών σου. Είναι ένα όμορφο και ενδιαφέρον κομμάτι, γιατί σε δένει ουσιαστικά μαζί τους. Και το αίσθημα της συλλογικής προσπάθειας, του «μαζί», είναι ανεκτίμητο.

Ο Δήμος Αμαρουσίου και οι ίδιοι οι κάτοικοι στηρίζουν τις δράσεις σας;

Ως ομάδα, η οποία δραστηριοποιείται από το 1990, συμμετείχαμε κατά καιρούς σε καλοκαιρινά φεστιβάλ του Δήμου, αλλά τα τελευταία πολλά χρόνια αυτό σταμάτησε. Μέχρι εκεί όμως. Δεν είχαμε κάποια ξεχωριστή στήριξη από τον Δήμο.

Όσο για τους κατοίκους του Αμαρουσίου, τα πρώτα χρόνια ήταν διστακτικοί, το κοινό μας προερχόταν κυρίως από το κέντρο της Αθήνας. Τα τελευταία χρόνια, όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει και οι Μαρουσιώτες έχουν αγκαλιάσει τον «Διθύραμβο».

Τι να περιμένουμε να δούμε στον «Διθύραμβο» με τη νέα χρονιά; 

Το εργαστήρι αποτελείται από τρεις ομάδες. Με τη μία ομάδα ετοιμάζουμε, για τον Απρίλιο, την κωμωδία «Ολόκληρος ο Σαίξπηρ σε μία ώρα».

Με τη δεύτερη ομάδα ετοιμάζουμε για τον Ιούνιο κάποιες μονόπρακτες «βιτριολικές» κωμωδίες ενός σπουδαίου Βέλγου συγγραφέα, του Πολ Εμόντ, με τον τίτλο «Επίγειος παράδεισος».

Και για τον επόμενο μήνα, ετοιμάζουμε με μία κοπέλα που είναι ΑμεΑ – και συνεργαζόμαστε για τέταρτη χρονιά –  τον μονόλογο των Dario Fo – Franka Rame «Εγώ η Ουλρίκε Μάινχοφ καταγγέλλω».

Τέλος, πρόκειται να συνεργαστώ με μία συνάδελφο σε μια νέα δουλειά, αλλά περιμένω να οριστικοποιηθεί αυτό, πριν σας πω οτιδήποτε…

Θέατρο «Διθύραμβος»

Το Θέατρο «Διθύραμβος» είναι μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία θεάτρου, που ιδρύθηκε το 1989 από τους ηθοποιούς και σκηνοθέτες Μιχάλη Ζωγραφίδη και Έφη Νιχωρίτη.

Από τότε μέχρι και σήμερα η καλλιτεχνική του δράση είναι συνεχής, με στόχο το θέατρο ρεπερτορίου, αλλά και την έρευνα και την παρουσίαση όλων των ειδών του θεάτρου, από την κωμωδία και το μιούζικαλ, έως το δράμα και το ποιητικό θέατρο.

Το 1997 ίδρυσε τη δική του χειμερινή θεατρική στέγη, την Εστία Τέχνης Διθύραμβος. Πρόκειται για έναν ζεστό, «χειροποίητο» χώρο στο Μαρούσι, ο οποίος λειτουργεί αδιάκοπα, δημιουργώντας έτσι έναν πολιτιστικό πυρήνα στην περιφέρεια, καθώς είναι το μοναδικό θέατρο των Βορείων Προαστίων.

Στα 30 χρόνια της δραστηριότητάς του έχει πραγματοποιήσει πάνω από 90 παραγωγές θεατρικών έργων, κλασικών και σύγχρονων, Ελλήνων και ξένων δραματουργών, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα του παγκόσμιου ρεπερτορίου.

Ίψεν, Στρίντμπεργκ, Λόρκα, Καμύ, Μουρσελάς, Γκολντόνι, Μολιέρος, Μποστ, Ντάριο Φο, Χουρμούζης, Τσέχωφ, αλλά και Βλαχογιάννη, Ντουράνγκ, Γκαβράν και Λειβαδίτης είναι κάποιοι από τους συγγραφείς, έργα των οποίων έχει παρουσιάσει όλο αυτό το διάστημα.

Εκτός των θεατρικών παραστάσεων, η Εστία Τέχνης Διθύραμβος διοργανώνει μαθήματα θεάτρου και παραστάσεις με το θεατρικό της εργαστήρι, καθώς, επίσης, και μουσικές, ποιητικές βραδιές, προβολές ταινιών και παρουσιάσεις βιβλίων.

Φυσικά πάντοτε είναι φιλόξενη και ανοιχτή σε πολλές και διαφορετικές θεατρικές ομάδες.

Στοιχεία επικοινωνίας

Λητούς 6 Μαρούσι/τηλ. 210 6106897 – κιν. 6977 357799