Ο «Μπαμπούσιαρος» του ΚΕΜ… καλάντισε και στο κέντρο της Αθήνας

Το Καλλιτεχνικό Εργαστήρι Μελισσίων συμμετείχε στη διοργάνωση του Τμήματος Αθηνών του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού CID UNESCO «Eθιμικές Μικροπαραστάσεις του Δωδεκαημέρου» αναβιώνοντας στο ιστορικό κέντρο των Αθηνών το έθιμο του «Μπαμπούσιαρου» από το Μεγάλο Ζαλούφι της Ανατολικής Θράκης, έτσι όπως τελείται σήμερα στο Ρήγιο του Έβρου.

Λίγα λόγια για το έθιμο από το Καλλιτεχνικό Εργαστήρι Μελισσίων

Ο «Μπαμπούσιαρος» είναι ένα αγερμικό χορευτικό δρώμενο του Δωδεκαημέρου, του οποίου τα κεντρικά πρόσωπα αποτελούν ο «Μπαμπούσιαρος» και η γυναίκα του, η νύφη.

Ο «Μπαμπούσιαρος» που είναι άνδρας μεταμφιεσμένος, φοράει μία νεροκολοκύθα στο πρόσωπο και φτερά γαλοπούλας στο κεφάλι, προβιά ζώου και κουδούνια και συμβολίζει τον χειμώνα με τις δυσκολίες του, ενώ με την άγρια όψη του φοβίζει τα κακά πνεύματα που φεύγουν αυτή την εποχή, χάριν και της δικιάς του συνδρομής. Η νύφη του από την άλλη, συμβολίζει τη γη και τη γονιμότητα και κατ΄ επέκταση την άνοιξη και την έλευσή της μετά τον χειμώνα. Τη νύφη υποδύεται άντρας ντυμένος γυναίκα, μια και στο δρώμενο παίρνουν μέρος μόνο άντρες, όπως και σε όλα τα δρώμενα του Δωδεκαημέρου και της Αποκριάς σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο.

Οι «Μπαμπουσιαραίοι», ο θίασος δηλαδή, που ακολουθεί τους δύο πρωταγωνιστές, οι οποίοι είναι πάντα άνδρες, έχουν στο αριστερό τους μάγουλο ένα κόκκινο σημάδι. Επίσης, κάποιο παληκάρι από τη συνοδεία του Μπαμπούσιαρου έχει ένα καλάθι, μέσα στο οποίο λεγόταν ότι βρισκόταν ο μικρός Χριστός και μέσα στο οποίο έβαζαν ότι τους έδιναν οι νοικοκυραίοι (χρήματα, κρέας και αλεύρι). Με αυτά πληρώνανε τους μουσικούς και τα υπόλοιπα τα έδιναν στον «Μπαμπούσιαρο» και τη γυναίκα του, αλλά και στην Εκκλησία, καθώς η θρησκευτική πίστη πάντα υπερείχε της τελετουργίας. Αργότερα, θεωρήθηκε ότι η τελετουργία υπερείχε της θρησκευτικής πίστεως και ως εκ τούτου έγινε προσπάθεια να προβληθεί η σχέση της με τις κοινωνικές πλευρές της θρησκείας.
Όλα αυτά έχουν τη σημασία τους, καθώς οι κάτοικοι του Μεγάλου Ζαλουφίου συνδύαζαν το χορευτικό αυτό δρώμενο με την αναπαράσταση της φυγής του Ιωσήφ και της Παρθένου Μαρίας, όταν ο Ηρώδης είχε διατάξει τη σφαγή των αρρένων παιδιών μέχρι δύο ετών (εξού και το κόκκινο σημάδι στο μάγουλο).

Ο «Μπαμπούσιαρος» κυνηγάει τους νέους που θέλουν να φιλήσουν ή να κλέψουν τη γυναίκα του και όλοι μαζί περιδιαβαίνουν τους δρόμους της κοινότητας, τραγουδώντας, χορεύοντας, πειράζοντας και κερνώντας κρασί τον κόσμο, ευχόμενοι την ευετηρία και την καλή συγκομιδή. Στο τέλος του χορευτικού δρωμένου ακολουθεί πάνδημος χορός, με τη συμμετοχή και γυναικών αυτή τη φορά, προς επικύρωση της τελετουργίας που προηγήθηκε.

Ένα έθιμο λοιπόν, πάντα είχε τη σημασία του, καθώς αποτελούσε μια τελετουργία που πάντα είχε ως σκοπό την ευετηρία, την ευημερία, την πλούσια καρποφορία και την καλή υγεία. Με άλλα λόγια, οι ζωόμορφες μεταμφιέσεις, τα ηχηρά κουδούνια, τα ραβδιά που χτυπούν τη γη, οι ρόλοι της «νύφης» και του «γαμπρού», τα διάφορα ευτράπελα, υπό τους ήχους ζωντανής μουσικής, συμπυκνώνουν το κεντρικό νόημα των δρώμενων που είναι η ευετηρία (καλή χρονιά), η αναγέννηση, η πίστη στο καλό, στην ευημερία, στην αγάπη, στη δικαιοσύνη, στη ζωή.

Το Καλλιτεχνικό Εργαστήρι Μελισσίων (ΚΕΜ) σε ανακοίνωσή του ευχαριστεί, ελπίζοντας να μην παρέλειψε κανέναν: τους μουσικούς του Δημήτριο Αρβανίτη (λύρα, γκάιντα), Παναγιώτη Πουλή (ζουρνά, γκάιντα), Χρυσούλα Κοκκίνη (νταούλι) και τις ακούραστες δασκάλες του Ελένη Φιλιππίδου και Μαρίνα Στέλλα, που, όπως αναφέρεται, χωρίς αυτές η αναβίωση αυτή δε θα μπορούσε να επιτευχθεί. Επίσης, ευχαριστεί τον πρόεδρο του πολιτιστικού Συλλόγου Ρηγίου Αθανάσιο Μπαλτατζή, για τις πολύτιμες πληροφορίες του, καθώς και όλους τους Ρηγιώτες που ήρθαν να καλαντίσουν και να χορέψουν μαζί με το Εργαστήρι. Τον Μαρίνο Δέδογλου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Φερρών «Αγία Σοφία» που ανταποκρίθηκαν άμεσα και έστειλαν στο Εργαστήρι τις φορεσιές από τη Μακρά Γέφυρα. Τους Ελένη Χρυσανθάκη, Αρετή Παστελή και Κώστα Μανάβη για την πολύτιμη βοήθειά τους στο ντύσιμο των χορευτών. Την πολύτιμη βοήθεια των Ίνγκε Καρύδη και Σούλα Κοκκίνη στη δημιουργία της φορεσιάς του «Μπαμπούσιαρου». Τον Γιώργο Πουλίδη για τη βοήθεια του στη δημιουργία της μάσκας του «Μπαμπούσιαρου». Τη Νατάσα Βαρώτσου και τη Μαρία Κοβάτση για τη φωτογραφική κάλυψη. Τη Μαριγούλα Κριτσιώτη, πρόεδρο του CID UNESCO-Αthens section για την πρόσκληση και την εμπιστοσύνη της. Και τέλος όλους τους μαθητές του Εργαστηρίου που συμμετείχαν στο δρώμενο με την πίστη ότι το χάρηκαν.

Παράλληλα, εύχεται «Καλή Χρονιά, Καλό “Μπερεκέτι”!!! Και εις άλλα με υγεία!!!».