Ο Σίμος Ρούσσος στο «Ε»: Η πρόσφατη πυρκαγιά και η διαχρονική αδυναμία του κρατικού μηχανισμού

Σχεδόν έναν μήνα μετά την καταστροφική πυρκαγιά στη Βορειοανατολική Αττική, που ξεκίνησε από τον Βαρνάβα και κατέληξε στο Πάτημα Χαλανδρίου, οι πολίτες ακόμη δεν έχουν λάβει πειστικές απαντήσεις για το τι έφταιξε και οι πύρινες φλόγες έφθασαν βαθιά στον οικιστικό ιστό και, μεταξύ άλλων, οδήγησαν και στην απώλεια μίας ανθρώπινης ζωής.

Η σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό στην Πεντέλη, μία εβδομάδα μετά το τραγικό συμβάν, δεν μας έκανε σοφότερους περί των αιτίων που οδήγησαν στη σημαντική οικολογική καταστροφή, αλλά και στην απώλεια των περιουσιών κατοίκων της περιοχής, ενώ από πλευράς δημοτικών αρχών στους Δήμους που επλήγησαν από την πυρκαγιά το κεντρικό μήνυμα συμπυκνώνεται στη φράση «κάναμε ό,τι μπορούσαμε με τα μέσα που διαθέτουμε»…

Το «Ε» επέλεξε να συνομιλήσει με έναν εκ των δημάρχων από τις περιοχές που επλήγησαν και συγκεκριμένα τον δήμαρχο Χαλανδρίου Σίμο Ρούσσο, καθώς είναι αυτός που δείχνει να έχει την πλέον συγκροτημένη άποψη για το τι έφταιξε και η φωτιά προκάλεσε τόσο εκτεταμένη καταστροφή και, κυρίως, προτείνει ένα συγκεκριμένο μοντέλο Πολιτικής Προστασίας προκειμένου να αποτραπούν ανάλογες καταστροφές στο μέλλον.

Μεγάλη η καταστροφή στο Χαλάνδρι

Η συζήτηση μαζί του, όπως ήταν φυσικό, ξεκίνησε με την εικόνα που παρουσιάζει το Χαλάνδρι σήμερα και πότε θα αποκατασταθούν οι ζημιές που έχουν προκληθεί, αλλά και τι γίνεται με τη στήριξη των πολιτών. «Η καταστροφή είναι μεγάλη και η αποκατάστασή της θα απαιτήσει όλες μας τις δυνάμεις και σημαντικούς πόρους. Αυτή την περίοδο, ο Δήμος φιλοξενεί σε ξενοδοχεία τους πυρόπληκτους (8 άτομα) και τους στηρίζει με κάθε διαθέσιμο μέσο, κυρίως μέσω του Κοινωνικού Παντοπωλείου, εν αναμονή της υλοποίησης των μέτρων στήριξης της κυβέρνησης» μας αναφέρει ο κ. Σίμος, ενώ προσθέτει ότι «αυτονόητα, θα ισχύσει για τους πυρόπληκτους απαλλαγή από τα δημοτικά τέλη, από τα τροφεία των παιδικών σταθμών και από τις συνδρομές στα αθλητικά και πολιτιστικά προγράμματα του Δήμου».

Σε ό,τι αφορά την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος, όπως τονίζει ο δήμαρχος, έχει ξεκινήσει ο καθαρισμός των καμένων, στα 25 στρέμματα κοινόχρηστων χώρων του Δήμου, στην περιοχή του Πατήματος. Μέχρι σήμερα έχει καθαριστεί το 1/5 της έκτασης, με τον κ. Ρούσσο να παραδέχεται ότι «ο δρόμος μέχρι την ολοκλήρωση των εργασιών και την αποκατάσταση των ζημιών θα είναι μακρύς και θα προχωρήσει ανάλογα με τα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα μας διαθέσει το κεντρικό κράτος».

Οι εντυπώσεις από τη σύσκεψη στην Πεντέλη

Το επόμενο ερώτημά μας προς τον δήμαρχο είχε να κάνει με την ανταπόκριση που είχαν οι συγκεκριμένες προτάσεις που κατέθεσε κατά τη διάρκεια της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στην Πεντέλη. «Οι προτάσεις που κατέθεσα ακούστηκαν με προσοχή από το κυβερνητικό επιτελείο και τώρα αναμένουμε τις αποφάσεις. Στο δε κλείσιμο της σύσκεψης υπήρξε μια γενική δέσμευση από τον πρωθυπουργό ότι θα παρασχεθεί στήριξη για τα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας» αναφέρει ο κ. Ρούσσος και προσθέτει: «Για την περιοχή του Πατήματος είναι κρίσιμη, όπως εξήγησα και στη σύσκεψη, τόσο η διευθέτηση του Ρέματος του Βριλησσού, όπου εκκρεμεί η έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όσο και το συμπληρωματικό έργο ομβρίων, για το οποίο υπάρχει ώριμη μελέτη προς χρηματοδότηση».

Τι δεν λειτούργησε (και πάλι) καλά;

Η συνολική διαχείριση της πυρκαγιάς του Αυγούστου έχει αφήσει πολλά ερωτηματικά για την επάρκεια του κρατικού μηχανισμού στο να αντιμετωπίζει τέτοιου μεγέθους φαινόμενα. Ποια σημεία ήταν όμως αυτά που έκριναν το -δυστυχώς- αρνητικό αποτέλεσμα; Σε αυτό ο δήμαρχος Χαλανδρίου είναι απόλυτος: «Οι εντυπώσεις που μου άφησε η διαχείριση της συγκεκριμένης πυρκαγιάς είναι ίδιες με αυτές που μένουν σε όλους τους πολίτες αυτής της χώρας από τη διαχείριση των καταστροφικών πυρκαγιών στη Β. Εύβοια, τη Δαδιά, την Πάρνηθα, τη Βαρυμπόμπη, την Κινέτα, το Μάτι, την Ηλεία και αλλού. Είναι η εικόνα ενός κρατικού μηχανισμού που αδυνατεί να προστατέψει ανθρώπους, ζώα, περιουσίες και το δάσος.

Η ανυπαρξία δασοπυρόσβεσης, η έλλειψη πυροσβεστικών μέσων -πτητικών και επίγειων- υλικών και ανθρώπων, δείχνουν ξεκάθαρα ότι το κεντρικό κράτος, διαχρονικά, έχει επιλέξει να μην επενδύει στις δημόσιες υποδομές».

Οι εκκενώσεις έσωσαν από μεγαλύτερη τραγωδία

Ένα ακόμη στοιχείο που προβληματίζει τους πολίτες σχετικά με τη συγκεκριμένη πυρκαγιά είναι εάν υπήρξε ουσιαστική συνεργασία του κρατικού μηχανισμού με τους δήμους, αλλά και των δήμων μεταξύ τους. Στο σημείο αυτό, όπως φαίνεται από την απάντηση του δημάρχου Χαλανδρίου, τα πράγματα πήγαν κάπως καλύτερα, ιδιαίτερα σχετικά με τις εκκενώσεις.

«Καθοριστικής σημασίας για την προστασία των ανθρώπινων ζωών ήταν το σήμα της εκκένωσης που δόθηκε από το Επιχειρησιακό Κέντρο της Πολιτικής Προστασίας, με τη σύμφωνη γνώμη μου, γύρω στις δύο το μεσημέρι της Δευτέρας 12 Αυγούστου. Έτσι δόθηκε ικανός χρόνος στους πολίτες να απομακρυνθούν με ασφάλεια. Δυστυχώς, για λόγους που δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακόμα, δεν έφυγαν όλοι και έτσι είχαμε τον τραγικό θάνατο της άτυχης γυναίκας, μόλις 20 με 30 μέτρα από την οδό Αναπαύσεως» τονίζει ο κ. Ρούσσος και προσθέτει με νόημα: «Ούτε να διανοηθούμε τι θα μπορούσε να είχε συμβεί αν δεν είχαν απομακρυνθεί εγκαίρως οι κάτοικοι της περιοχής».

Την ίδια στιγμή, όμως, σημειώνει ότι στις συνθήκες που επικρατούσαν κατά την εξέλιξη του φαινομένου, η επικοινωνία με τους δημάρχους των γειτονικών δήμων, και γενικά η επικοινωνία, δεν ήταν καθόλου εύκολη…

«Το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται με αναζήτηση ενόχων»

Το τελευταίο ερώτημά μας προς τον δήμαρχο Χαλανδρίου αφορούσε τις δικές του θέσεις για το μοντέλο Πολιτικής Προστασίας που θα μπορούσε να αποτρέψει ανάλογες επώδυνες εμπειρίες στο μέλλον. «Έχω ανοιχτά υποστηρίξει, τόσο στο πλαίσιο της ΚΕΔΕ, όσο και εντός του Δημοτικού μας Συμβουλίου, τη σύσταση ένας κεντρικά οργανωμένου μηχανισμού, που θα έχει δομή, μέσα, υλικά και μόνιμο προσωπικό από εκπαιδευμένους επαγγελματίες, ο οποίος θα συντονίζει την Πυροσβεστική, τις εθελοντικές ομάδες και τους δήμους, οι οποίοι μπορούν να έχουν βοηθητικό ρόλο, ανάλογα με τα μέσα που διαθέτουν βέβαια» μας λέει ο κ. Ρούσσος.

Ο δήμαρχος Χαλανδρίου παραδέχεται ότι «το θέμα της Πολιτικής Προστασίας είναι διαχρονικό και πολυπαραγοντικό» και «δεν αντιμετωπίζεται μονοσήμαντα, με αναζήτηση ενόχων». Αντιθέτως, όπως υποστηρίζει, «συνδέεται με τις προκλήσεις της εποχής της κλιματικής κρίσης, τις στρατηγικές υποδομές, τις δημόσιες δαπάνες και τη λειτουργία όλων των θεσμών του κρατικού μηχανισμού». Στο πλαίσιο αυτό, «δεν λύνεται αποσπασματικά, πάρα μόνο με συνολική αναδιάρθρωση του μοντέλου λειτουργίας όλων των παραπάνω».

Συνέντευξη στον Θάνο Σταθόπουλο