«Ωμό νερό»: Η επικίνδυνη μόδα που… τρελαίνει τους επιστήμονες στις ΗΠΑ

Οι New York Times, ασχολήθηκαν πρόσφατα με το κίνημα του «ωμού νερού». Μια σειρά εταιρειών που παραδίδει εμφιαλωμένο νερό που έχει συλλεχθεί από πηγές και δεν έχει υποστεί καμία επεξεργασία, αλλά και άλλες που εγκαθιστούν οικιακά συστήματα που μετατρέπουν την υγρασία του περιβάλλοντος σε νερό.

Όπως αναφέρουν οι New York Times, «στο συνεταιριστικό μανάβικο “Rainbow Grocery” στο Σαν Φρανσίσκο, μια μάρκα νερού είναι τόσο δημοφιλής, που συχνά ξεπουλά. Όμως πρόσφατα, κάποιο απόγευμα, υπήρχε αρκετά μεγάλο στοκ. Μπουκάλες 10 λίτρων με το αποκαλούμενο “ωμό νερό”, δηλαδή αφιλτράριστο, μη επεξεργασμένο, μη αποστειρωμένο νερό πηγής για 30 ευρώ η καθεμιά και 12,5 για ξαναγέμισμά τους, εμφιαλωμένο και με την ετικέτα μιας μικρής εταιρείας ονόματι “Live Water“».

Εταιρείες start up όπως η «Live Water» στο Oregon και η «Tourmaline Spring» στο Maine έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια ώστε να παράσχουν στον κόσμο μη επεξεργασμένο νερό κατά παραγγελία. Μάλιστα, μια εταιρεία στην Αριζόνα, «Zero Mass Water» που θα εγκαθιστά συστήματα που επιτρέπουν στον κόσμο να… συλλέγει το δικό του νερό απευθείας από το περιβάλλον του σπιτιού τους, ξεκίνησε να δέχεται παραγγελίες τον Νοέμβριο. Έχει ήδη συγκεντρώσει επενδυτικά κεφάλαια 24 εκατ. δολαρίων.

Η «Liquid Eden» ένα κατάστημα με νερό που άνοιξε στο Σαν Ντιέγκο πριν τρία χρόνια, προσφέρει διάφορες επιλογές νερών, μεταξύ το οποίων νερό χωρίς φθόριο, νερό χωρίς χλώριο αλλά και ένα νερό με αλκαλικό ανόργανο ηλεκτρολύτη που πωλείται έναντι 2 ευρώ τα 3,8 λίτρα. Η ιδιοκτήτρια, δηλώνει πως το κατάστημά της πουλά σχεδόν 3,5 εκατ. λίτρα νερό την ημέρα, αλλά και πως οι πωλήσεις έχουν διπλασιαστεί τον τελευταίο χρόνο λόγω του σχετικού κινήματος.

Αυτό που μοιράζονται όσοι απευθύνονται σε αυτό το κατάστημα, είναι η ανησυχία τους για το νερό της βρύσης, ιδιαίτερα για το φθόριο που προστίθεται σε αυτό αλλά και οι σωλήνες από τους οποίους περνά. Υποστηρίζουν πως το λανθασμένο φιλτράρισμα αφαιρεί από το νερό τα ωφέλιμα μεταλλικά στοιχεία. Ακόμα και το παραδοσιακό εμφιαλωμένο νερό πηγής επεξεργάζεται με υπεριώδη ακτινοβολία ή αέριο όζοντος και περνά από φίλτρα ώστε να αφαιρεθούν υπολείμματα φυκιών. Αυτό υποστηρίζουν, σκοτώνει τα υγιεινά βακτήριδια – «προβιοτικά» όπως τα λένε τα μέλη αυτού του… κινήματος.

Η αναζήτηση απολύτως φυσικού νερού δεν είναι καινούργια. Οι άνθρωποι έπιναν νερό από φυσικές πηγές και συνέλεγαν βροχόνερο ανέκαθεν. Η εκστρατεία ενάντια στην προσθήκη φθορίου στο νερό, ξεκινά την δεκαετία του 1950, που είδαν κίνδυνο στα προστατευτικά μέτρα που υιοθέτησε το αμερικανικό κράτος, δεκαετίες νωρίτερα για να προστατεύσει τον πληθυσμό από τις αρρώστιες και τις μολύνσεις.

Όλα αυτά, συμβαίνουν εδώ και χρόνια. Το πρόβλημα είναι ότι πρόσφατα το κοινό που ψάχνει νερό εκτός… δικτύου, έπαψε να είναι ένα περιθωριακό φαινόμενο όπως κάποτε, αλλά αντίθετα έχει πλέον εξελιγμένο marketing, πολιτιστική σφραγίδα, εκατομμύρια δολάρια από χρηματοδότες αλλά και υποστηρικτές με ιδιαίτερη επιρροή στη Silicon Valley.

Πρόσφατα κάπου στην Καλιφόρνια, ο Κόντι Φρίζεν, εμπνευστής και επικεφαλής της εταιρείας «Zero Mass Water», επιθεωρούσε τη συλλογή νερού από τα πάνελ συλλογής που εγκατέστησε για τον χρηματοδότη του Σκιπ Μπατλ, έναν άνθρωπο της τεχνολογίας που βρίσκεται στα Δ.Σ. των LinkedIn, Netflix και OpenTable.

Το σύστημα – που ονομάζεται Source (στα ελληνικά πηγή) και κοστίζει 3.700 ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης – μετατρέπει την υγρασία από τον αέρα και την φιλτράρει, παράγοντας περίπου 10 λίτρα νερό την ημέρα και αποθηκεύοντας περίπου 60. Στόχος, σύμφωνα με τον κ. Φρίζεν, είναι να φτιάχνει νερό «πολύ υψηλής ποιότητας και ασφάλειας, εντελώς αποσυνδεδεμένο από τις υπάρχουσες υποδομές».

«Απλά πάρτε μια ανάσα» λέει ο Φρίζεν, καθηγητής επιστήμης των υλικών στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. «Πάρτε μια βαθιά ανάσα. Δεν έχει σημασία πόσο πλούσιος ή φτωχός είσαι, μπορείς να πάρεις μια ανάσα και ο αέρας που ανέπνευσες σου ανήκει. Όμως το νερό, σου το φέρνει η κυβέρνηση».

Το σύστημα που εγκαταστήθηκε στο σπίτι του κ. Μπατλ, λειτουργεί με ενέργεια από τα φωτοβολταϊκά που βρίσκονται κι αυτά στο μπαλκόνι του. Τροφοδοτεί μια βρύση που βρίσκεται στην αυλή του, εκεί όπου πάει για να πιεί. Υποστηρίζει ότι χρησιμοποιεί αυτό το νερό για να μαγειρέψει τα γεύματά του και να φτιάξει τα ποτά του. «Το νερό της βρύσης απλά δεν έχει τόσο αναζωογονητική γεύση» λέει ο ίδιος.

Ο ιδρυτής της «Live Water», Μουκάντε Σινχ, ξεκίνησε να πουλά νερό πηγών από τα Opal Springs, πριν τρία χρόνια, όμως ήταν απλά μια μικρή τοπική επιχείρηση, μέχρι πριν ένα χρόνο. Το διαφημιστικό του, δείχνει τον ίδιο (το κανονικό όνομα του οποίου είναι Κρίστοφερ Σανμπορν) να κάθεται με τα πόδια σταυρωμένα πάνω σε μια πηγή, με τα μακριά καστανά του μαλλιά να χύνονται στο στήθος του.

Το καθαρό νερό επιτυγχάνεται με την χρήση του φιλτραρίσματος αντίστροφης όσμωσης, πρόκειται για τον χρυσό κανόνα της σπιτικής επεξεργασίας νερού, όμως για τον κ. Σινχ, ο σκοπός δεν είναι το «παρθένο νερό». «Ναι, θα πετάξεις το 99% των κακών στοιχείων» λέει «όμως μετά θα έχεις νεκρό νερό».

Όπως λέει το «πραγματικό νερό» πρέπει να λήγει μετά από λίγους μήνες. Το δικό του λήγει. «Μένει φρέσκο για έναν σεληνιακό κύκλο». «Αν καθίσει πολύ, γίνεται πράσινο. Ο κόσμος δεν συνειδητοποιεί ότι το νερό του είναι νεκρό και γι αυτό δεν γίνεται ποτέ πράσινο».

Ο Σινχ, που κάνει χρυσές δουλειές, πιστεύει ότι το δημόσιο νερό είναι δηλητηριασμένο. «Νερό βρύσης; Πίνετε το νερό της τουαλέτας σας με φάρμακα για τον έλεγχο των γεννήσεων» λέει «Χλωραμίνη και πολύ περισσότερο φθόριο. Πείτε με συνωμοσιολόγο, αλλά πρόκειται για φάρμακο ελέγχου του μυαλού χωρίς κανένα όφελος για την υγιεινή των δοντιών». (Δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι το φθόριο είναι φάρμακο ελέγχου του μυαλού, ενώ αντίθετα υπάρχουν αρκετές που δείχνουν ότι βοηθά την υγιεινή των δοντιών).

Λόγια όπως αυτά του κ. Σίνχ κάνουν έξαλλο τον δόκτωρα Ντόναλντ Χένσρουντ, διευθυντή του προγράμματος υγιεινούς ζωής του της κλινικής του Ρότσεστερ. Αυτό που οι «αντάρτες» του «ωμού νερού» βλέπουν σαν κίνδυνο, λέει, είναι σημαντικά μέτρα ασφαλείας. «Χωρίς την επεξεργασία του νερού, υπάρχουν οξείς και χρόνιοι κίνδυνοι, μεταξύ των οποίων βακτήρια E. Coli, ιοί, παράσιτα, καρκινογόνες ενώσεις που μπορεί να υπάρχουν σ’ αυτά τα νερά. Υπάρχουν αποδείξεις γι αυτά σε όλο τον κόσμο και ο λόγος που δεν ζούμε σ΄ αυτές τις συνθήκες είναι εξαιτίας της αποτελεσματικότατης επεξεργασίας που κάνουμε στο νερό».

Ο δόκτωρ Χένσρουντ δηλώνει πως έχει παρατηρήσει ένα εντεινόμενο ενδιαφέρον για εναλλακτικές πηγές νερού. Ένας ασθενής του πρόσφατα τον ρωτούσε για το «ωμό νερό» που έπινε.

Οι νόμοι για το εμφιαλωμένο νερό, τίθενται στις Πολιτείες από την Διοίκηση Τροφίμων και Φαρμάκων, η οποία δεν διευκρινίζει πως θα πρέπει να επεξεργάζεται το νερό, θέτει όμως ανώτατα όρια χημικών και βακτηρίων σε χαμηλά επίπεδα. Πολιτειακή και ομοσπονδιακή ερευνητές πραγματοποιούν ξαφνικές επισκέψεις σε χώρους εμφιάλωσης ώστε να πραγματοποιήσουν τεστ για επικίνδυνα στοιχεία στο περιεχόμενο.

Ο Σεθ Προυζάνσκι, ο επικεφαλής της «Tourmaline Spring» μιας ακόμα αντίστοιχης εταιρείας, πήρε κατ’ εξαίρεση την άδεια από την Πολιτεία του Μέιν και από το 2009, πουλά νερό που δεν έχει υποστεί επεξεργασία. «Η βιομηχανία φυσικών τροφών βρισκόταν στα χρόνια του σκότους όταν μιλάμε για το νερό» λέει «τώρα υπάρχει αναγέννηση».

Το κίνημα κατά του νερού βρύσης, όπως και εκείνο κατά των εμβολίων έχει βρει απρόσμενους συμμάχους τόσο στην άκρα αριστερά, όσο και στην άκρα δεξιά. Συνωμοσιολόγοι όπως ο Αλεξ Τζόουνς, ιδρυτής της ακροδεξιάς ιστοσελίδας Infowars, επιμένει χρόνια τώρα πως το φθόριο προστίθεται στο νερό για να κάνει τους ανθρώπους πιο υπάκουους. Αντίστοιχους ισχυρισμούς συναντά κανείς και σε φιλελεύθερες ομάδες όπου η «Live Water» βλέπει τις «μετοχές» της να ανεβαίνουν. «Φθόριο; Είναι ένα θανατηφόρο τοξικό χημικό» λέει η Βανέσα Κεμέρλ, η οποία απασχολείται στον σχεδιασμό τοπίου σε μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες. Δηλώνει ότι ήταν από τους πρώτους που υιοθέτησαν το «ωμό νερό» και έχει παρατηρήσει πως και πολλοί από τους πελάτες της ακολουθούν το παράδειγμά της.

«Νοιάζονται για την υγεία και αντιλαμβάνονται τη μεγαλύτερη εικόνα του τι συμβαίνει» σημειώνει η ίδια. Σύμφωνα με την ίδια τα οφέλη για την υγεία περιλαμβάνουν βελτίωση της κατάστασης του δέρματός της αλλά και την ανάγκη για λιγότερο νερό.

Το «ωμό νερό» είναι τέτοια αναδυόμενη αγορά που υπάρχει τεράστια αντιπαράθεση σχετικά με το πώς θα πρέπει να ονομάζεται το συγκεκριμένο υγρό. Ο Ντανιέλ Βιτάλις, παρουσιαστής μιας διαδικτυακής ραδιοφωνικής εκπομπής, η οποία προπαγανδίζει το κυνήγι για την τροφή και την συλλογή του νερού, ξεκίνησε μια ιστοσελίδα ώστε να βοηθά ανθρώπους να βρίσκουν πηγές. Προτιμά τον όρο «ανεπεξέργαστο νερό», το οποίο αντανακλά τη διαμάχη μεταξύ επεξεργασμένης και ανεπεξέργαστης τροφής.

«Δεν μου αρέσει ο όρος “ωμό νερό” γιατί κάνει τους ανθρώπους να σκέφτονται απόβλητα των υπονόμων» λέει ο Βιτάλις. «Όταν λές “ζωντανό νερό” προκαλείς περισσότερο ενδιαφέρον».

Είναι όμως ασφαλές;

Το σύστημα ύδρευσης των ΗΠΑ δεν είναι τέλειο – υπάρχουν γερασμένοι σωλήνες και σοβαρά θέματα υποδομών, που οδηγούν σε σοβαρές περιπτώσεις μολύνσεων όπως μια πρόσφατη στο Φλιντ του Μίτσιγκαν – όμως έχει σε μεγάλο βαθμό βελτιώσει τη δημόσια υγεία κατά τον περασμένο αιώνα.

Αμέσως μόλις οι ΗΠΑ παρουσίασαν τις πρακτικές του φιλτραρίσματος και της χλωρίωσης για το πόσιμο νερό, οι ασθένειες που μεταδίδονταν με το νερό όπως η χολέρα ή ο τυφοειδής πυρετός εκμηδενίστηκαν, λέει ο Κέλογκ Σουάμπ, καθηγητής Δημόσιας Υγείας.

«Ήταν ένα κομβικό μέτρο για τη βελτίωση της Δημόσιας Υγείας στις ΗΠΑ» λέει ο Σουάμπ. «Η κεντρική διαδικασία επεξεργασίας του πόσιμου νερού και έπειτα διαμοιρασμού του στα σπίτια και τις επιχειρήσεις είναι μια τρομερή περιουσία που έχουμε, σα χώρα, πάρει ως δεδομένη».

Το να πίνει κανείς μη επεξεργασμένο νερό, με τα παθογόνα που μπορεί να βρίσκονται σε αυτό, μπορεί να εκθέσει τον κόσμο σε επιδημίες και πάλι. Ο,τιδήποτε μπορεί να σκεφτεί κανείς υπάρχει στο μη επεξεργασμένο νερό, από γεωργικές απορροές, ως φυσικές χημικές ουσίες, βακτηρίδια και ιούς.

Και παρά το γεγονός πως το σύστημα ύδρευσης πραγματοποιεί επεξεργασία του νερού για να αφαιρέσει 91 διαφορετικά μολυσματικά στοιχεία, κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι περιέχει το «ωμό νερό».

Ο Βίνσεντ Κέισι, διοικητής υγιεινής και καθαρισμού του νερού στη Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση «WaterAid» λέει χαρακτηριστικά «Αν έχεις την πολυτέλεια του επεξεργασμένου νερού, που είναι διαθέσιμο στο σπίτι σου μέσω σωλήνων, δεν είναι πραγματικά καλή ιδέα να πίνεις μη επεξεργασμένο νερό. Υπάρχουν πολλοί προφανώς πολλοί άνθρωποι στον κόσμο που δεν έχουν αυτή την πολυτέλεια».

Πηγή: NYT / reader.gr