Μ. Βρετανία: Οριακά μπροστά εμφανίζεται το «Μένουμε»

Στα εκλογικά τμήματα προσέρχονται οι Βρετανοί για να αποφασίσουν εάν θα μείνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έπειτα από μία εξοντωτική εκστρατεία στην οποία κινητοποιήθηκε κάθε παράγοντας και η χαοτική συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το ζήτημα της οικονομίας και της μετανάστευσης. Η Ευρώπη παρακολουθεί με αγωνία και εξετάζει τις επιπτώσεις ενδεχόμενου Brexit, αλλά γνωρίζει ότι ακόμη και η παραμονή θα έχει επιπτώσεις στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Oι ύστατες δημοσκοπήσεις, που δημοσιεύονταν ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η ψηφοφορία, έδιναν οριακά προβάδισμα στην παραμονή αλλά δεν ανέτρεπαν τη γενική εικόνα τόσο μικρής διαφοράς που δεν επιτρέπει προβλέψεις.

Το Χρηματιστήριο του Λονδίνου έκλεισε πάντως με άνοδο, με τους επενδυτές να προεξοφλούν παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε.

Οι κάλπες άνοιξαν στις 07:00 (ώρα Λονδίνου, 09:00 ώρα Αθήνας) και κλείνουν στις 22:00 (μεσάνυχτα ώρα Αθήνας). Tα βρετανικά κανάλια δεν πρόκειται να διενεργήσουν μεν «κανονικά» exit poll, αλλά το YouGov θα δημοσιεύσει έρευνα για τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος μετά το κλείσιμο (η έρευνα θα είναι διαδικτυακή σε ομάδα ψηφοφόρων που θεωρείται ενδεικτική του εκλογικού σώματος).

Δεν καταγράφονται σημαντικά προβλήματα στην ψηφοφορία, αν και ο καιρός είναι βροχερός σε αρκετές περιοχές της χώρας.

Εξαιρέσεις πάντως υπάρχουν: Η κακοκαιρία έχει προκαλέσει σε κάποια σημεία πλημμύρες και δύο εκλογικά τμήματα στο Κίνγστον (έξω από το Λονδίνο) μεταφέρθηκαν επειδή γέμισαν νερά. H κακοκαιρία είναι εντονότερη στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας.

Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες παρακολουθούν με αγωνία, γνωρίζοντας πως σε κάθε περίπτωση η ΕΕ δεν μπορεί να συνεχίσει σαν να μην συμβαίνει τίποτε. Από τη Γαλλία, ο υπουργός ευρωπαϊκών υποθέσεων Αρλέμ Ντεζίρ ανέφερε πως η συνάντηση Ολάντ-Μέρκελ θα επικεντρωθεί στην «κατάρτιση απάντησης για την επανεκκίνηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος», ενώ από το Βερολίνο η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ  επανέλαβε την Πέμπτη πως «ελπίζουμε σε απόφαση των Βρετανών για παραμονή» στην ΕΕ.

Στο Διαδίκτυο κυκλοφορούν εικόνες με ουρές ψηφορόρων έξω από εκλογικά τμήματα, ωστόσο αυτό δεν είναι πάντα ενδεικτικό για το ύψος στο οποίο θα κινηθεί η προσέλευση. Ιστορικά, η προσέλευση των Βρετανών σε δημοψηφίσματα είναι κατά κανόνα χαμηλότερη από ό,τι σε γενικές εκλογές -εξαίρεση ήταν μόνο τα δημοψηφίσματα του ’98 για την βόρεια Ιρλανδία και του ’14 για τη Σκωτία (και τα δύο είχαν γίνει μόνο στις εν λόγω επικράτειες).

Η ροή των αποτελεσμάτων αναμένεται να ξεκινήσει μερικές ώρες μετά τα μεσάνυχτα προς Πέμπτη, αλλά ο κύριος όγκος τους αναμένεται τα ξημερώματα -και ακόμη και τότε, δεδομένου του ότι η μάχη προβλέπεται να δοθεί στο νήμα, είναι άγνωστο πότε το πρωί της Παρασκευής θα έχει σχηματιστεί μία πρώτη σαφής εικόνα. Σε κάθε περίπτωση, η νύχτα θα είναι μακρά.

Οι ύστατες δημοσκοπήσεις που δημοσιεύτηκαν το μεσημέρι της Πέμπτης έδειχναν μπροστά το «Μένουμε». Σε έρευνα του Ipsos/Mori έδειχνε την παραμονή στο 52% και το Brexit στο 48%, και έρευνα του Populous εμφάνιζε το 55% την παραμονή. Η πρώτη έγινε για λογαριασμό της Evening Standard την Τρίτη και την Τετάρτη, η δεύτερη διαδικτυακά το ίδιο διάστημα.

Στις διεθνείς αγορές, η στερλίνα κατέγραφε ενίσχυση έναντι των υπόλοιπων νομισμάτων, αγγίζοντας στο άνοιγμα των ασιατικών αγορών το 1,4844 δολ. (ενίσχυση κατά 0,4% και στο υψηλότερό της επίπεδο από τον Ιανουάριο). Το χρηματιστήριο στο Λονδίνο άνοιξε με άνοδο 0,6%, ενώ στο πράσινο βρίσκονται και τα υπόλοιπα μεγάλα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.

Τις ημέρες πριν το δημοψήφισμα, με κορύφωση την Τετάρτη, τα βρετανικά αναταλλακτήρια ανέφεραν πως είχαν αυξηθεί σημαντικά η αγορά ξένου συναλλάγματος για το φόβο υποτίμησης της στερλίνας σε ενδεχόμενο Brexit. Οι Financial Times μιλούσαν για ουρές στα ανταλλακτήρια του Σίτι και για όγκο συναλλαγών που είχε αυξηθεί κατά 30%, ενώ το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων μιλά επίσης για τέτοια επίπεδα, επικαλούμενο υπηρεσίες ανταλλαγής συναλλάγματος.

Η ανησυχία ειδικά για την παγκόσμια οικονομία είναι τέτοια που η G7 φέρεται να έχει έτοιμο ανακοινωθέν πως σε περίπτωση «είναι έτοιμη να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να ηρεμήσει τις διεθνείς αγορές».

Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ψήφισε δύο ώρες μετά το άνοιγμα της κάλπης. Ψήφισαν ήδη ο αρχηγός των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, η πρώτη υπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στάρτζεον και ο αρχηγός του UKIP Νάιτζελ Φάρατζ.

H εικόνα από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις είχε παραμείνει θολή μέχρι τέλους, με τις περισσότερες έρευνες που δημοσιεύονταν μέχρι και την Τετάρτη να εμφανίζουν τα δύο στρατόπεδα στο νήμα. Ελάχιστες είναι εκείνες που έδειχναν σημαντική διαφορά, όπως τηλεφωνική έρευνα της ComRes που εμφάνιζε καθαρά μπροστά την παραμονή στην ΕΕ.

Συγκεντρώνοντας την εικόνα των δημοσκοπήσεων, η JPMorgan κατέληξε τη νύχτα της Τετάρτης ότι θεωρείται οριακά πιθανότερο να παραμείνει η Βρετανία στην ΕΕ. «Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, φαίνεται ότι με 9% αναποφάσιστους υπάρχει κατά μέσο όρο ένα προβάδισμα 2 μονάδων για το “Μένουμε”» ανέφερε, σύμφωνα με το Reuters, στέλεχος του οίκου.

Καθώς όμως η αξιοπιστία των βρετανικών εταιρειών δημοσκοπήσεων είχε πληγεί από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, το Λονδίνο έχει καταφύγει μέχρι και στις… αποδόσεις των γραφείων στοιχημάτων για να καταλάβει προς τα πού πνέει ο άνεμος.

Στην τελευταία του εκτίμηση το μεσημέρι της Πέμπτης, το Betfair (υπηρεσία αναφοράς για τον στοιχηματισμό) τοποθετούσε η πιθανότητα παραμονής στην ΕΕ βρισκόταν στην περιοχή του 86%. Η JPMorgan ωστόσο, η ανάλυση της οποίας έβλεπε προβάδισμα 2 μονάδων στην παραμονή, ήταν αρκετά πιο επιφυλακτική, τοποθετώντας τις πιθανότητες του Brexit στο 45%.

Το σίγουρο είναι ότι τα γραφεία στοιχημάτων είναι μέχρι στιγμής οι μεγάλοι κερδισμένοι: Υπολογίζεται ότι έχουν παιχτεί 75 εκατ. ευρώ γύρω από το δημοψήφισμα.

Ο «Ντέιβ», ο Μπόρις και τα σκωτσέζικα κιλτ

Το δημοψήφισμα έχει φέρει στα χαρακώματα τους πολιτικούς της χώρας, αλλά τα δύο στρατόπεδα δεν κινούνται αμιγώς σε κομματικές γραμμές: Οι εκστρατείες για το «Μένουμε» και για το «Φεύγουμε» έχουν σχηματιστεί διαφορετικά πάνω σε έναν πληθυσμό στον οποίο, ανέκαθεν, δεν υπήρχαν «ευρωπαϊστές» με την έννοια που υπήρχαν στις υπόλοιπες χώρες της δυτικής ηπειρωτικής Ευρώπης.

Οι βρετανοί Συντηρητικοί, του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, έχουν και τυπικά μοιραστεί στους υπέρ και στους κατά της παραμονής στην ΕΕ. Τα άλλα δύο κεντρικά κόμματα στο Λονδίνο, οι Εργατικοί και οι Lib Dem, όπως και το σκωτσεζικό SNP και του ουαλικό Plaid Cymru, έχουν ταχθεί υπέρ του «Μένουμε» όπως και ο ίδιος ο Κάμερον.

Φυσικά, το UKIP του Νάιτζελ Φάρατζ είναι υπέρ του Brexit -το στρατόπεδο του Φάρατζ είναι εκείνο που έχει κάνει την πιο επιθετική εκστρατεία υπέρ της αποχώρησης, με θέσεις που επικεντρώνονται στη μετανάστευση και ρητορική που, για τους επικριτές της, αγγίζει τα όρια της ρατσιστικής κινδυνολογίας (το πόστερ με τα κύματα «μελαχροινών ξένων» που κατακλύζουν τη Βρετανία εξαιτίας της ΕΕ ήταν αδιαμφισβήτητα το ναδίρ της προεκλογικής καμπάνιας).

Το ρήγμα στους συντηρητικούς Τόρις είναι απόληξη του πάγιου διχασμού στο εσωτερικό του κόμματος μεταξύ των υπέρ και των κατά της ΕΕ -αυτό το χάσμα, το πλήγμα από το οποίο είχε νιώσει ο Κάμερον σε παλιότερες ψηφοφορίες στο Κοινοβούλιο, είναι μέρος του υποβάθρου για το οποίο ο βρετανός πρωθυπουργός είχε εξαρχής επιδιώξει «αναδιαπραγμάτευση» στις σχέσεις με την ΕΕ.

Έτσι, δεν προξενεί έκπληξη που οι δύο πολιτικοί που έχουν γίνει τα πρόσωπα των δύο στρατοπέδων δεν είναι ο Κάμερον και ο Φάρατζ, αλλά ο Κάμερον και ο Μπόρις Τζόνσον. Ο Τζόνσον, τέως δήμαρχος Λονδίνου με τους Συντηρητικούς, έχει γίνει ο «στρατηγός» του «Φεύγουμε».

Στις τελευταίες τους εκκλήσεις, οι δύο πολιτικοί προσπάθησαν να κινητοποιήσουν και τον τελευταίο αναποφάσιστο. Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον -πλαισιωμένος, σε μία επίδειξη διακομματικής ενότητας, από τον Γκόρντον Μπράουν (Εργατικοί), τον Τζον Μέιτζορ και τον αρχηγό των Lib Dem Τιμ Φάρον- κάλεσε τους ψηφοφόρους να «απορρίψουν τα ψέματα [της εκστρατείας] του “Φεύγουμε” και να βάλουν πρώτα τις θέσεις εργασίας, να βάλουν πρώτη την οικονομία».

Από την πλευρά, του ο Μπόρις Τζόνσον κάλεσε ξανά σε «ψήφο ανεξαρτησίας», λέγοντας πως «βρισκόμαστε μπροστά σε ένα εξαιρετικό γεγονός στην ιστορία της χώρας μας και στην ιστορία της Ευρώπης». «Εάν ψηφίσουμε να φύγουμε, μπορούμε να ανακτήσουμε τον έλεγχο της δημοκρατίας μας και της μεταναστευτικής μας πολιτικής» είπε.

Όπως και η βρετανική πολιτική σκηνή, καθώς και οι εφημερίδες είναι χωρισμένες σε δύο στρατόπεδα: σε εκείνο του «Μένουμε» και σε εκείνο του «Φεύγουμε».

Στη διάρκεια της εκστρατείας, πολιτικοί, καθώς και προσωπικότητες από τον κόσμο των γραμμάτων και των τεχνών έχουν σπεύσει να ταχθούν υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς.

Πολλοί είναι εκείνοι που προσπαθούν να «μαντέψουν» τι υποστηρίζει η βασίλισσα Ελισάβετ, η οποία έχει δηλώσει -μέσω του αντιπροσώπου της- ότι δεν αναμειγνύεται σε ζητήματα άσκησης πολιτικής.

Πηγή: in.gr/ Επιμέλεια: Βασίλης Ψυχογιός/ Newsroom ΔΟΛ