Ρένα Δούρου: Τα διακυβεύματα για την Ευρώπη

«Η ΕΕ σήμερα πάσχει, πρώτον, από λειτουργικό έλλειμμα -λειτουργεί με αδιαφάνεια και γραφειοκρατία. Κατά δεύτερον, δεν διαθέτει ένα Νέο Πρόταγμα, ένα νέο προωθητικό σχέδιο για το σήμερα και το αύριο των λαών της. Ένα ελκυστικό σχέδιο για ειρήνη, δημοκρατία, κοινωνική αλληλεγγύη, εργασία, ασφάλεια». Αυτά υπογραμμίζει μεταξύ άλλων η περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου, σε σημερινό άρθρο της στην «Εφημερίδα των Συντακτών», με τίτλο «Τα διακυβεύματα για την Ευρώπη».

Η ίδια αναφέρεται στο «επικίνδυνο παράδοξο» που «βιώνουμε σήμερα στην Ευρώπη: Από τη μια χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ άλλοτε το κοινό εγχείρημα που οραματίστηκαν, μετά από την υλική και πνευματική καταστροφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ιδρυτές πατέρες. Ειρήνη, δημοκρατία, αλληλεγγύη, κοινωνική συνοχή, ευημερία». Όμως, την ίδια στιγμή διαπιστώνουμε ότι σε πολλές χώρες της Ε.Ε., η ξενοφοβία, ο ρατσισμός, ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι ιδέες της ακροδεξιάς όχι μόνο δεν έχουν εκλείψει, αλλά γίνονται πόλος πολιτικής και κοινωνικής έλξης σε χώρες που είτε πρωταγωνίστησαν στο ευρωπαϊκό εγχείρημα είτε εντάχθηκαν αργότερα στην κοινή προσπάθεια. Τείνουν, σε τελευταία ανάλυση, να υπονομεύσουν την πορεία που προηγήθηκε. Στρέφουν την Ευρώπη προς γενικευμένη αστάθεια, προς την ατραπό των φρακτών και των συρματοπλεγμάτων. Των εθνικισμών και της απόρριψης του Άλλου. Μια Ευρώπη θλιβερά οικεία: την Ευρώπη της φυλετικής καθαρότητας, του δικαίου της ισχύος και της αδιαλλαξίας».

Ακολουθούν σημεία από το άρθρο της περιφερειάρχη:

• Οι λάθος απαντήσεις δεν δυσκολεύουν απλώς το σήμερα, καθιστούν αδύνατο το αύριο της Ε.Ε. Το γεγονός ότι σήμερα, για παράδειγμα, πολλές χώρες επιλέγουν την εθνική περιχαράκωση, με αφορμή το μεταναστευτικό (και όχι μόνο), δικαιώνει τον Ζακ Ντελόρ και την άποψη ότι τότε, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, της διεύρυνσης έπρεπε να είχε προηγηθεί η εμβάθυνση των θεσμών της Ευρώπης.
• Σήμερα η Ε.Ε. πληρώνει την επιλογή της διακυβερνητικής μεθόδου και όχι της περισσότερης ομοσπονδοποίησης
• Σήμερα η Ε.Ε. πληρώνει το υψηλό τίμημα εκείνης της λάθος απόφασης. Πληρώνει την επιλογή της διακυβερνητικής μεθόδου και όχι της περισσότερης ομοσπονδοποίησης. Πληρώνει ότι απέτυχε να κεφαλαιοποιήσει τις κρίσεις της, για να τις υπερβεί και να προχωρήσει. Φυσιολογικά λοιπόν το προσφυγικό/μεταναστευτικό λειτουργεί πλέον σαν «θερμόμετρο» που αποκαλύπτει την κρισιμότητα της κατάστασης.
• Η ήπειρος της Γαλλικής Επανάστασης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους πρόνοιας σήμερα μοιάζει να μην έχει το κουράγιο να υπερασπιστεί ακριβώς εκείνες τις αξίες που την έκαναν ξεχωριστή. Τις αξίες που αναζητούν σήμερα στο έδαφός της οι ξεριζωμένοι της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής, χωρών κατεστραμμένων από εμφύλιους, όπως η Συρία, η Υεμένη ή το Αφγανιστάν.
• (…) Βρισκόμαστε έτσι πολύ μακριά από τη συνταγματοποίηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, όπως την περιγράφει ένας διανοούμενος, ο Χάμπερμας, πριν από έξι χρόνια, στο δοκίμιό του «Για ένα Σύνταγμα της Ευρώπης». Διόλου τυχαίο ότι αυτή η πολλαπλά ελλειμματική λειτουργία της Ε.Ε. την έχει αποπροσανατολίσει, μακριά από τα κρίσιμα διακυβεύματα: την αντιμετώπιση της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού, της ανεργίας, καθώς και τις απαραίτητες πολιτικές υποδοχής και ένταξης προσφύγων και μεταναστών.

Η μειούμενη συμμετοχή των πολιτών στις ευρωεκλογές είναι αποκαλυπτική των αδιεξόδων

• Ο κώδωνας της αφύπνισης έχει σημάνει εδώ και πολύ καιρό και η μειούμενη συμμετοχή των πολιτών στις ευρωεκλογές είναι αποκαλυπτική των αδιεξόδων στο πλαίσιο μίας επικίνδυνης απόρριψης της πολιτικής και μιας απάθειας που θεωρεί σχεδόν δεδομένη, ως αμελητέα, την υπόθεση της ειρήνης.
• Όλες οι δυνάμεις του δημοκρατικού φάσματος οφείλουμε να δώσουμε το «παρών» σε έναν συστηματικό αγώνα διαρκείας για τα «βασικά»
• (…) Για να κερδίσουμε λοιπόν σήμερα το επίκαιρο στοίχημα των ιδρυτών πατέρων, Μονέ, Σουμάν, Σπινέλι, Ντε Γκάσπερι, οφείλουμε όλοι μας, όλες οι δυνάμεις του δημοκρατικού φάσματος (με αφορμή τις επερχόμενες ευρωεκλογές), να δώσουμε το «παρών» σε έναν συστηματικό αγώνα διαρκείας για τα «βασικά» – όπως λιτά περιέγραφε ο Ρομπέρ Σουμάν στη διακήρυξή του το 1950: «Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί διά μιας, ούτε σε ένα συνολικό οικοδόμημα: θα διαμορφωθεί μέσα από συγκεκριμένα επιτεύγματα που θα δημιουργήσουν πρώτα μια πραγματική αλληλεγγύη». Μια αλληλεγγύη – οικουμενική αξία, γέφυρα συνεργασίας και συναντίληψης μεταξύ κρατών, ηπείρων, πολιτισμών.