Η Αριστερά όπως δεν την είχαμε φανταστεί…

Συζητούσαμε πριν λίγες ημέρες με έναν πολύ παλιό φίλο και νυν βουλευτή της Αριστεράς (καμία δουλειά δεν είναι ντροπή, όπως λέμε αυτοσαρκαζόμενοι εμείς οι δημοσιογράφοι…) και ανταλλάσσαμε απόψεις και διαφωνίες πάνω -σε τι άλλο- στις τρέχουσες εξελίξεις.

Εκείνος, βαθιά Ευρωπαϊστής, τακτικός αναγνώστης του ξένου Τύπου, πεπεισμένος ότι η Ευρώπη είτε θα προχωρήσει μαζί με την Ελλάδα, είτε ουσιαστικά θα επιλέξει να «ακρωτηριασθεί».

Η «αφεντιά» μου, βαθιά επικριτικός και αυστηρός απέναντι στην κυβέρνηση της «πρώτη φορά Αριστερά», εξαιρετικά ανήσυχος για την επόμενη μέρα και ιδιαίτερα πιεστικός στο να ξεκαθαριστεί τι, επιτέλους, είναι «αριστερό» και τι όχι.

«Βρεθήκαμε» σε δύο σημεία.

Το πρώτο ήταν ότι ο λαός -μεγάλη έννοια, που «σηκώνει» πολλή συζήτηση- δεν είχε προετοιμασθεί, με ευθύνη της νυν κυβέρνησης, για σκληρή διαπραγμάτευση. Υπό το προεκλογικό άγχος, αλλά και τη μετεκλογική μέθη, καλλιεργήθηκε ένα κλίμα πέρα κι έξω από κάθε πραγματικότητα. Τα νταούλια ουδέποτε κτύπησαν και οι αγορές παρέμειναν σταθερές στις θέσεις τους και δεν μπήκαν στον… χορό.

Το δεύτερο σημείο ήταν ότι υπάρχουν ακόμη εντός της Αριστεράς «εμμονές» που κάθε άλλο παρά αριστερές είναι, με αποτέλεσμα να προβάλλονται ως υπερασπίσιμα μοντέλα είτε ξεπερασμένα, είτε διεφθαρμένα και -σε κάθε περίπτωση- υπαίτια για το σημερινό κατάντημα.

Υπάρχει μία Αριστερά όπως δεν την έχουμε φανταστεί. 
Μόνο που για να μπορέσει να λειτουργήσει, θα πρέπει να ξεπεράσει τις «παιδικές» της ασθένειες 
και να αντέξει το βάρος των ευθυνών που επωμίστηκε…

Κι ενώ όλα θα μπορούσαν να μην είναι τίποτε περισσότερο από μία «φιλολογική» συζήτηση, χωρίς ουσία και σκοπό, ο φίλος «έριξε» στο τραπέζι το παράδειγμα που με έκανε να μείνω με το στόμα ανοιχτό. «Αριστερά», μου είπε, «δεν είναι η δήθεν δωρεάν Παιδεία». Και πριν προλάβω να συνέλθω από το σοκ, συνεχίζει: «Αριστερά είναι αυτό που έκανε η Νορβηγία, όταν αποφάσισε να επιβάλλει δίδακτρα σε όλα τα πανεπιστήμια».

«Και όσοι δεν έχουν να πληρώσουν;», προσπάθησα να επιχειρηματολογήσω. «Γι΄ αυτούς αναλαμβάνει να πληρώσει το κράτος», μου απάντησε, δικαιολογώντας το «αριστερό» πρόσημο στη συγκεκριμένη πολιτική.

Αν το σκεφθούμε ψύχραιμα υπάρχει μεγάλη δόση αλήθειας σε αυτό που έλεγε ο φίλος μου. Τα πανεπιστήμια θα έχουν δίδακτρα και άρα, ουσιαστικά θα είναι αυτοχρηματοδοτούμενα και δεν θα περιμένουν τα όποια «ψίχουλα» τους παραχωρεί η εκάστοτε κυβέρνηση. Την ίδια στιγμή θα επιβάλλουν μόνα τους την αξιολόγηση και τον αυστηρό ποιοτικό αυτοέλεγχό τους, αφού το επίπεδο των σπουδών που θα προσφέρουν θα είναι κι αυτό που θα καθορίζει τον αριθμό των σπουδαστών που θα προσελκύουν (άρα και το επίπεδο των εσόδων τους). Την ίδια στιγμή, πολύτιμο συνάλλαγμα που φεύγει από τη χώρα για τις σπουδές των νέων μας σε ξένα πανεπιστήμια θα μείνει στη χώρα. Σαφώς για τον γονιό (και ξέρουμε όλοι μας ότι δεν φεύγουν στο εξωτερικό μόνο τα παιδιά του «κεφαλαίου», αλλά και της μέσης οικογένειας, που ξεπουλιέται για να τα σπουδάσει) τα έξοδα θα είναι πολύ λιγότερα αν το παιδί του σπουδάζει στην Ελλάδα, αλλά σε συνθήκες εφάμιλλες των ξένων πανεπιστημίων.

Από την άλλη, για όσες οικογένειες δεν έχουν τη δυνατότητα να καταβάλλουν τα δίδακτρα για τις σπουδές, τα παιδιά τους δεν θα αποκλείονται από το δημόσιο αγαθό της Γνώσης. Το ίδιο το κράτος, το οποίο θα έχει πλέον απαλλαγεί από το κόστος μεγάλου τμήματος ή και του συνόλου της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων, θα μπορεί κάλλιστα να αναλάβει να καλύψει τα έξοδα σπουδών για τη συγκεκριμένη κατηγορία συμπατριωτών μας.

Πού μπορεί να «κολλήσει» το συγκεκριμένο μοντέλο στη χώρα μας;

Κατά πρώτον στα «Greek statistics» και στον ελλιπέστατο φοροελεγκτικό μηχανισμό της χώρας μας, που αδυνατεί να καταγράψει τους πραγματικά «έχοντες» και «κατέχοντες» για να προϋπολογίσει την ετήσια δαπάνη για τον προϋπολογισμό από την εφαρμογή του μέτρου.

Κατά δεύτερον και σημαντικότερον, στο ότι ένα τέτοιο μέτρο καταργεί, εν μία νυκτί, ό,τι παρωχημένο ενδημεί ακόμη στον χώρο της ελληνικής Παιδείας (στην παρένθεση βάλτε εσείς ό,τι φαντάζεστε, έχετε πληροφορηθεί ή έχετε βιώσει από τα φοιτητικά σας χρόνια).

Θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην Ελλάδα ένα ανάλογο μοντέλο; Θα μπορούσαν, με αντίστοιχο τρόπο, να επιλυθούν κι άλλες παθογένειες του ελληνικού μοντέλου ανάπτυξης;

Στα ερωτήματα αυτά μπορεί -και οφείλει- να απαντήσει η για «πρώτη φορά Αριστερά» κυβέρνηση της χώρας. Από δε τις απαντήσεις που θα δώσει θα εξαρτηθεί εάν όντως υπάρχει εφαρμόσιμο εναλλακτικό, αριστερό μοντέλο για την ανασυγκρότηση της χώρας ή θα εξακολουθήσουμε να αυταπατώμεθα ότι εμείς παίζουμε τα νταούλια και οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να χορεύουν στον… ρυθμό μας.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι υπάρχει μία Αριστερά όπως δεν την έχουμε φανταστεί. Μόνο που αυτή η Αριστερά για να μπορέσει να λειτουργήσει θα πρέπει, πρώτα απ΄ όλα, να ξεπεράσει τις «παιδικές» της ασθένειες και να αντέξει το βάρος των ευθυνών που επωμίστηκε…