Θα καταφέρουμε να δούμε λίγο πιο πέρα από τη γειτονιά μας;

Όσοι από εμάς ασχολούμαστε χρόνια με το αυτοδιοικητικό ρεπορτάζ, καλύπτοντας πολύωρες συνεδριάσεις Δημοτικών Συμβουλίων και μιλώντας με κατοίκους από διάφορες περιοχές, συναντάμε πάντοτε το ίδιο φαινόμενο. Δημότες να συνασπίζονται πρόσκαιρα προκειμένου να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα της γειτονιάς τους και δημοτικές αρχές που προσπαθούν να εξηγήσουν ότι τα προβλήματα πλέον δεν μπορούν να λυθούν σε αυστηρά τοπικό επίπεδο.

Ακόμη και στην περιοχή των Βορείων Προαστίων, όπου τα βασικά προβλήματα (κυρίως υποδομών) θα έπρεπε, υποτίθεται, να έχουν σε μεγάλο βαθμό επιλυθεί, η εικόνα δεν διαφοροποιείται αισθητά από αυτήν των υπολοίπων λιγότερο «προνομιούχων» δήμων.

Οι λόγοι που παρατηρείται το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι απλούστατοι. Από την πλευρά των περισσότερων δημοτικών αρχών καλλιεργήθηκε, επί πολλά χρόνια, η λογική του ότι εάν υπάρχει ένας «ισχυρός» τοπικός παράγοντας ή μία μετρήσιμη (από πλευράς ψήφων) περιοχή, τότε τα έργα προχωρούν… ταχύτερα από εκείνες τις γειτονιές που δεν διέθεταν αντίστοιχα «πλεονεκτήματα».

Τα προβλήματα των σύγχρονων πόλεων δεν λύνονται σε επίπεδο γειτονιάς. 
Άρα, και η αγωνιστική διεκδίκηση λύσεων δεν μπορεί να παραμένει τοπική και περιστασιακή.

Αλλά και από τη δική μας πλευρά, των πολιτών-δημοτών, ποτέ δεν αναπτύχθηκε μία κουλτούρα συλλογικής δράσης. Ακόμη και σήμερα, εν μέσω των ιδιαίτερα σκληρών συνθηκών που βιώνουμε ως κοινωνία, η σκέψη και η δράση μας δεν μπορεί να «ξεκολλήσει» από τα στενά όρια της αυλής μας, άντε και της γειτονιάς μας. Τίποτε δεν δείχνει ακόμη ότι μπορεί να μας κάνει να δούμε το αυτονόητο, δηλαδή ότι όσο και να προστατεύουμε τα λεγόμενα ατομικά συμφέροντά μας, αυτά ανά πάσα στιγμή μπορούν να μετατραπούν σε… σκόνη, εάν δεν ακολουθούνται από την προστασία του συλλογικού συμφέροντος.

Από την ακτινοβολούσα κεραία της γειτονιάς μας, μέχρι την έλλειψη βασικών υποδομών αποχέτευσης και από τις ελλιπέστατες σχολικές υποδομές έως τους κακοσυντηρημένους δρόμους, όλα κινούνται στον «μικρόκοσμο» της γειτονιάς μας, της πολεοδομικής ενότητάς μας, του δήμου μας. Το αποτέλεσμα κωμικοτραγικό. Η μια γειτονιά ξεσηκώνεται ενάντια στην άλλη, αφού η επίλυση του προβλήματος της μιας δημιουργεί πρόσθετα… βάρη στην άλλη. Και κάπου στη μέση οι δημοτικές αρχές, οι οποίες -μάλλον αναγκαστικά, λόγω των συνθηκών- έχουν πλέον αντιληφθεί ότι τα νέα προβλήματα απαιτούν νέες και κυρίως, ολοκληρωμένες λύσεις, που θα εντάσσονται σε ένα γενικότερο αναπτυξιακό πλαίσιο σε υπερτοπικό επίπεδο.

Βέβαια, για όλα τα πράγματα υπάρχει (και καλώς) ένας αντίλογος. Εύλογα θα αναρωτηθεί κάποιος, «και καλά τι μπορώ να κάνω, να διεκδικήσω λύσεις για όλους τους δήμους της περιοχής μου;». Θα ήταν παράλογο να απαντήσει κάποιος θετικά σε ένα τέτοιο ερώτημα. Είναι ξεκάθαρο ότι η καθημερινότητα του καθενός έχει ανατραπεί και πλέον, ο αγώνας για προσωπική επιβίωση έχει… εξαφανίσει κάθε διάθεση για συλλογική προσφορά. Μήπως, όμως, αυτό είναι η παγίδα;

Μήπως οι πρόσκαιρες και περιστασιακές συμμαχίες πολιτών-δημοτών, για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων και σχεδόν εξατομικευμένων προβλημάτων, στερεί τη δυνατότητα για ευρύτερα κινήματα ενεργών πολιτών, που και μεγαλύτερη δύναμη πίεσης θα διέθεταν και δυνατότητα πρόβλεψης των ζητημάτων που θα δημιουργηθούν στο μέλλον θα είχαν, ώστε να μην περιορίζονται να… τρέχουν πίσω από τα γεγονότα; Μήπως η δικαιολογία που προβάλλουμε οι περισσότεροι για δήθεν ανυπαρξία ελεύθερου χρόνου, ώστε να συμμετάσχουμε σε κοινές δράσεις, ουσιαστικά είναι η αιτία που δεν διαθέτουμε ελεύθερο χρόνο και -ακόμη χειρότερα- και στις περιπτώσεις που τον διαθέτουμε δεν έχουμε τη δυνατότητα να τον αξιοποιήσουμε ποιοτικά;

Η συζήτηση που ανοίγουμε δεν είναι θεωρητική, αλλά απολύτως πρακτική. Σε κάποιος από εμάς άρχισαν να ασπρίζουν τα μαλλιά τους ακούγοντας μονίμως τα ίδια παράπονα, καταγράφοντας διαρκώς τα ίδια προβλήματα, φιλοξενώντας για χρόνια τις ίδιες φωνές διαμαρτυρίας. Και το αποτέλεσμα; Μικρές -και συνήθως τοπικές- νίκες, που σε τίποτε δεν μπορούν να αλλάξουν τη συνολική αρνητική εικόνα. Μήπως, λοιπόν, ήρθε η ώρα να αλλάξουμε στάση, να δοκιμάσουμε έναν καινούργιο τρόπο διεκδίκησης και να μετρήσουμε την αποτελσματικότητά του;

Και δεν χρειάζεται να ξεκινήσουμε κάτι μεγάλο και φιλόδοξο. Από τα μικρά ξεκινούν οι επαναστάσεις. Ας ξεκινήσουμε από τον Σύλλογο Γονένων & Κηδεμόνων του σχολείου που πάνε τα παιδιά μας, και στον οποίο αφήνουμε πάντα τους «άλλους», τους «αργόσχολους» να «βγάζουν τα φίδια από την τρύπα τους» και μετά ας ξανοιχτούμε και σε άλλες συλλογικότητες.

Και ξέρετε, μερικά πράγματα μοιάζουν σαν τον μαραθώνιο. Όταν είσαι στην αφετηρία, φαντάζει ατελείωτος. Όμως, όταν κάνεις το πρώτο βήμα, έχεις ήδη διανύσει την πρώτη απόστασή του…