Πότε θα συζητήσουμε για το τι είδους Αυτοδιοίκηση θέλουμε;

Η στρατηγική είναι απλή: Αρχικά «βομβαρδίζεις» επικοινωνιακά τον κόσμο με «ειδήσεις» που απαξιώνουν τον θεσμό (προσέξτε: τον θεσμό, όχι τα πρόσωπα που τον εκπροσωπούν). Στη συνέχεια καλλιεργείς την αίσθηση ότι θα «καθαρίσεις» το τοπίο και θα αποκαταστήσεις τη «νομιμότητα». Και τελικά, το «κοινό» σου είναι έτοιμο να δεχθεί κάθε ενέργειά σου, όσο ακραία κι αν είναι, αρκεί να απαλλαγεί από τον «διαβρωμένο» θεσμό (προσέξτε και πάλι: τον θεσμό, όχι τα πρόσωπα).

Και τώρα ας δούμε μερικά από τα κατά καιρούς πρωτοσέλιδα: «Τοπική Αυτοδιοίκηση: Το λίκνο της σπατάλης και της διαφθοράς», «Βασίλειο της διαφθοράς η Τοπική Αυτοδιοίκηση», «Θερμοκήπια διαφθοράς οι ΟΤΑ», «Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ως εκτροφείο διαφθοράς».

Το έδαφος προετοιμάστηκε κατάλληλα για να γίνει αποδεκτό οποιοδήποτε μέτρο θα καταστήσει την Τοπική Αυτοδιοίκηση απλή Τοπική Διοίκηση, χωρίς οικονομική αυτονομία και άρα άμεσα ελεγχόμενη, και βέβαια χωρίς προοπτική να… σηκώσει κεφάλι απέναντι στην κεντρική διοίκηση.

Βέβαια, για να είμαστε αντικειμενικοί τον δρόμο φρόντισαν να ανοίξουν και ορισμένοι αιρετοί, που όντως κακοδιαχειρίστηκαν και κατασπατάλησαν το δημοτικό χρήμα. Μόνο που εάν ανατρέξουμε στις περιπτώσεις αυτές, θα διαπιστώσουμε ότι -στη συντριπτική πλειονότητά τους- οι πρωταγωνιστές ήταν «προϊόντα» των ίδιων «κομματικών σωλήνων» που παρήγαγαν και μερικά από τα «μπουμπούκια» που διοίκησαν σε κεντρικό επίπεδο τις τελευταίες δεκαετίες, φέρνοντας τη χώρα στο σημερινό κατάντημα. Άρα, από πού κι ως πού η κεντρική διοίκηση γίνεται τώρα κήνσορας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης;

Οι πολίτες θέλουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση οικονομικά ανεξάρτητη και πολιτικά ακηδεμόνευτη, 
στο πλαίσιο ενός κεντρικά σχεδιασμένου πλαισίου, αλλά όχι υπό τη μορφή «στενού κορσέ». 

Άρα, το «παιχνίδι» παίζεται αλλού. Η κεντρική εξουσία ουδέποτε ήθελε ανεξάρτητη κι ακηδεμόνευτη την Τοπική Αυτοδιοίκηση, γιατί με αυτόν τον τρόπο θα έχανε η ίδια μεγάλο τμήμα της επιρροής και της εξουσίας της. Αντιθέτως, ήθελε και θέλει την Αυτοδιοίκηση ως «υποκατάστημά» της, που θα της «φορτώνει» όσες από τις αρμοδιότητες δεν θέλει να αναλάβει η ίδια, χρηματοδοτώντας την με το «σταγονόμετρο», εν είδει «χαρτζιλικιού» και μετατρέποντάς την σε διαμεσολαβητή του πελατειακού κράτους, απορροφώντας όσες από τις κομματικές προσλήψεις δεν μπορούσε να διοχετεύσει σε «κεντρικές» θέσεις.

Κι όλα αυτά όσο υπήρχαν χρήματα. Με το που κόπηκαν τα εύκολα δανεικά από το εξωτερικό, η κεντρική εξουσία άρχισε να λειτουργεί όπως οι μεγάλοι επιχειρηματικοί κολοσσοί. Δεν θα έκλεινε, βέβαια, το «κεντρικό γραφείο», αλλά θα άρχιζε τις «αιματηρές» περικοπές στα «υποκαταστήματα». Αυτή ακριβώς τη φάση του «έργου» βιώνουμε σήμερα σε τοπικό επίπεδο.

Μόνο που, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της κεντρικής εξουσίας, οι τοπικές κοινωνίες είναι πλέον πιο υποψιασμένες. Και ναι μεν μπορεί να γνωρίζουν ότι υπήρξαν -δυστυχώς αρκετά- παραδείγματα διεφθαρμένων αιρετών, αλλά γνωρίζουν επίσης ότι γι’ αυτό δεν ευθύνεται ο θεσμός. Ευθύνονται όσοι δεν εφάρμοσαν τους υφιστάμενους ελεγκτικούς μηχανισμούς (για να μην αναφερθούμε στις περιπτώσεις που με εντολές άνωθεν εμποδίστηκαν κάποιοι να κάνουν την ελεγκτική δουλειά τους), ώστε να καταστήσουν εξαρχής καταδικαστέες παρόμοιες συμπεριφορές.

Οι πολίτες γνωρίζουν ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ο κοντινότερος σε αυτούς κρατικός θεσμός και ότι -με όλες τις ατέλειες, τις αδυναμίες, τις αστοχίες του- βρίσκεται εκεί για να ακούσει το πρόβλημά του, να διευκολύνει την καθημερινότητά του, να τους στηρίξει κοινωνικά, να τους δώσει λύσεις εκεί που το κράτος δεν θέλει ή δεν μπορεί να το κάνει. Και το κυριότερο, μπορεί ανά πάσα στιγμή να πάει στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου του, είτε ως σύλλογος, είτε ως μεμονωμένο πρόσωπο και να εκφράσει το πρόβλημά του, βλέποντας στα μάτια τους συμβούλους που αποφασίζουν γι’ αυτόν. Και αν χρειαστεί να τους «καταχερίσει» πολιτικά.

Οι πολίτες θέλουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση οικονομικά ανεξάρτητη και πολιτικά ακηδεμόνευτη, αναμφίβολα στο πλαίσιο ενός κεντρικά σχεδιασμένου πλαισίου, αλλά όχι υπό τη μορφή «στενού κορσέ». Και σε τελευταία ανάλυση, αν κάποιοι αμφισβητούν την παραπάνω άποψη, δεν έχουν παρά να ρωτήσουν τον Λαό, τη σοφία του οποίου τόσο σθεναρά επικαλούνται όταν τους συμφέρει.

Ας κάνουν, λοιπόν, ένα δημοψήφισμα (όχι βέβαια με συνοπτικές διαδικασίες, όπως το τελευταίο, αλλά αφού έχει προηγηθεί πολύμηνη δημόσια συζήτηση) και ας καταγράψουν τα αποτελέσματα.

Και είναι απορίας άξιον γιατί μέχρι σήμερα δεν έχουν ζητήσει οι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ένα τέτοιο δημοψήφισμα. Γιατί αντί να αναλώνονται στην αποστολή επιστολών, στις καταγγελίες και στις αλλεπάλληλες συναντήσεις με τους «αρμοδίους», δεν πιέζουν προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση.

Ας ελπίσουμε ότι κάποιοι θα αναλάβουν την πρωτοβουλία να ξεκινήσει μία ουσιαστική συζήτηση για το τι είδους Τοπική Αυτοδιοίκηση θέλουμε, πριν ο συγκεκριμένος θεσμός αποτελέσει μία ακόμη από τις «παράπλευρες» απώλειες των μνημονιακών πολιτικών, αλλά και της δύσμορφης ανάπτυξης του ελληνικού κράτους.