«Αυτο-εγκλωβισμένη» Αυτοδιοίκηση

Εν μέσω θέρους, ανοίγουν ένα ένα τα μεγάλα μέτωπα στη χώρα και στις τοπικές κοινωνίες. Οι επισκέψεις μεγάλων ξένων επενδυτών στην Ελλάδα και η επιχείρηση διαμόρφωσης ενός δήθεν κλίματος ανάκαμψης, που με τόσο γαλαντόμο τρόπο προβάλλουν συγκεκριμένα ΜΜΕ, δεν μπορούν να «σκεπάσουν» την ανάγκη να υλοποιηθούν τα περίφημα προαπαιτούμενα και να τηρηθούν οι μνημονιακές δεσμεύσεις μας.

Αν μπορέσουν οι αυτοιδιοικητικές δυνάμεις να αποστασιοποιηθούν -στον βαθμό του εφικτού- από τα 
δρώμενα στην κεντρική πολιτική σκηνή, ίσως καταφέρουν να προσφέρουν ουσιαστικότερο έργο στις 
τοπικές κοινωνίες και να γίνουν οι ίδιες διαμορφωτές των εξελίξεων και σε κεντρικό επίπεδο.

Η προσχηματική αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, μόνο και μόνο για να περικοπούν μερικές χιλιάδες θέσεις εργασίας ακόμη, το κλείσιμο και οι συγχωνεύσεις νοσοκομειακών και σχολικών μονάδων, με σκοπό τάχα την περικοπή περιττών δαπανών (και στο βάθος πάλι η απόλυση κάποιων εργαζομένων), η όσο όσο πώληση, μέσω του ΤΑΪΠΕΔ, τεράστιων εκτάσεων προς ιδιωτική αξιοποίηση, είναι λίγα από τα όσα θα βιώσουμε τους επόμενους μήνες στις πόλεις και τις γειτονιές μας. Κι αν όλες οι παραπάνω κινήσεις δημιουργούσαν έστω και την αίσθηση ότι η ανάπτυξη είναι προ των πυλών, ας πήγαινε και το παλιάμπελο. Ωστόσο, η βαθιά κρίση που μαστίζει την ελληνική κοινωνία δεν μπορεί να αναστραφεί με διθυραμβικές ανακοινώσεις για κεφάλαια που ΘΑ έρθουν και για θέσεις εργασίας που ΘΑ δημιουργηθούν.

Μία απλή επίσκεψη στις κοινωνικές υπηρεσίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα αρκούσε για να διαπιστώσει κάποιος ότι κάθε χρόνο που περνά όλο και πληθαίνουν οι πολίτες-δημότες που προσφεύγουν στους Δήμους τους -τα μοναδικά «καταφύγια» που τους έχουν απομείνει- καθώς αδυνατούν να καλύψουν βασικές καθημερινές ανάγκες τους. Όμως κι εκεί η κατάσταση που συναντούν δεν είναι η καλύτερη…

Οι περισσότεροι Δήμοι αδυνατούν να προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια και σίγουρα είναι αδύνατον να καλύψουν τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες των τοπικών κοινωνιών τους. Οι ευθύνες γι΄ αυτό βαρύνουν τόσο την κεντρική εξουσία (π.χ. «Καλλικράτης», μεταφορά πολλών αρμοδιοτήτων στους Δήμους, χωρίς τους αντίστοιχους πόρους, περικοπές κονδυλίων κ.ο.τ.), όσο και την ίδια την Αυτοδιοίκηση (π.χ. συσσώρευση υπέρογκων χρεών, στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης, πελατειακές σχέσεις κ.λπ.).

Κάπως έτσι φθάσαμε στο σήμερα, όπου οι Δήμοι εμφανίζονται εντελώς «ανοχύρωτοι» απέναντι στους «κυματισμούς» της κοινωνικής κρίσης, προσπαθώντας με «ασπιρίνες» να αντιμετωπίσουν «καρκινώματα». Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι πόροι που λείπουν, αλλά και ο στενός εναγκαλισμός πολλών δημοτικών διοικήσεων με κεντρικές κομματικές διοικήσεις. Γιατί, κακά τα ψέματα, μπορεί προεκλογικά να πονοκεφάλιασαν οι εκλογολόγοι για το πώς θα εμφανίσουν χρωματικά τους τόσους «ανεξάρτητους» αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς, αλλά στις τοπικές κοινωνίες ήταν γνωστό το κομματικό πρόσημο των περισσότερων παρατάξεων. Και όσο αυτή η κατάσταση θα διαιωνίζεται θα είναι εξαιρετικά απίθανο να δούμε ραγδαία αλλαγή των σημερινών δεδομένων. Οι δημοτικές αρχές, εάν ανήκουν στο κυβερνητικό στρατόπεδο, θα περιορίζονται σε κινήσεις εντυπωσιασμού, αλλά πάντα σε σημείο που να μην… ενοχλεί το μέγαρο Μαξίμου, ενώ εάν ανήκουν σε κόμματα της αντιπολίτευσης, ενδεχομένως να επιχειρήσουν ριζοσπαστικές ανατροπές, οι οποίες ωστόσο θα «σκοντάφτουν» στην «κηδεμονία» του αυτοδιοικητικού θεσμού από την κρατική εξουσία και στην ανυπαρξία πόρων.

Βέβαια, για να είμαστε όσο πιο αντικειμενικοί γίνεται, όντως τα προβλήματα που έχουν πλέον να διαχειριστούν οι αιρετοί είναι πολυσύνθετα και διασυνδέονται άμεσα με το γενικότερο οικονομικό και κοινωνικό κλίμα στη χώρα. Αναγκαστικά, λοιπόν, οι όποιες τοπικές πολιτικές δεν μπορεί να κινούνται εκτός εθνικού κάδρου. Από την άλλη, όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια σε τοπικό επίπεδο να εξευρεθούν λύσεις που να ανακουφίσουν τα μεγάλα προβλήματα της καθημερινότητας των δημοτών και γιατί όχι, να θέσουν κάποιες βάσεις για μελλοντική ανάπτυξη. Μόνο που κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί εν μέσω του παρατεταμένου μετεκλογικού-προεκλογικού κλίματος που χαρακτηρίζει τη χώρα, το οποίο και αντανακλάται στα Δημοτικά Συμβούλια, επηρεάζοντας τις όποιες αποφάσεις λαμβάνονται.

Αν μπορέσουν οι αυτοιδιοικητικές δυνάμεις να αποστασιοποιηθούν -στον βαθμό του εφικτού- από τα δρώμενα στην κεντρική πολιτική σκηνή, ίσως καταφέρουν να προσφέρουν ουσιαστικότερο έργο στις τοπικές κοινωνίες τους και να γίνουν οι ίδιες διαμορφωτές των εξελίξεων και σε κεντρικό επίπεδο. Διαφορετικά, θα εξακολουθούν να παραμένουν δέσμιες των αποφάσεων που λαμβάνονται ερήμην τους, συμβάλλοντας και οι ίδιες στο «γκρέμισμα» και του τελευταίου «καταφυγίου» που έχει ο πολίτης-δημότης.