Τι συμβαίνει με τη διαχείριση των απορριμμάτων;

Η σημερινή συνεχής κρίση και η έντονη ύφεση των μνημονίων έφεραν κάποια μείωση στην ποσότητα των απορριμμάτων. Το πρόβλημα όμως παραμένει και ο κίνδυνος να «πνιγούμε» στα σκουπίδια, είναι πλέον ορατός. Η μέχρι σήμερα πολιτική βασίζεται κύρια στη λειτουργία ανεξέλεγκτων ΧΑΔΑ (χωματερές), που μας έχει οδηγήσει και σε επιβολή υψηλών ημερήσιων προστίμων από την Ε.Ε. (Κουροπητός στην Κρήτη). Η σκόπιμη έλλειψη συνολικού βιώσιμου σχεδιασμού δημιούργησε φαραωνικές εγκαταστάσεις ΧΥΤΑ (π.χ. Α. Λιόσια, Φυλή).

Γράφει ο Σπύρος Σαμιακός*

Τεράστιο πρόβλημα στη χώρα μας δημιουργούν και τα νομικά κενά που επιτρέπουν την επιμόλυνση των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) από επικίνδυνα και τοξικά απόβλητα βιομηχανιών, βιοτεχνιών και νοσηλευτικών μονάδων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το παραγόμενο κόμποστ, στη μία και μοναδική μονάδα στην Αττική, είναι τοξικό, γι΄ αυτό και άχρηστο.

Η διαχείριση των απορριμμάτων έχει διαστάσεις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές.

Περιβαλλοντικές: H ταφή απορριμμάτων σε χωματερές ρυπαίνει σημαντικά τα εδάφη, τον υδροφόρο ορίζοντα, ενώ συγχρόνως εκλύονται τεράστιες ποσότητες αερίων (βιοαέριο) στην ατμόσφαιρα και ενισχύεται το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Από την άλλη οι προωθούμενες τεχνολογίες καύσης, ευθύνονται για την έκλυση φουρανίων και διοξινών στην ατμόσφαιρα. Σε βιομηχανικές χώρες όπου εφαρμόζονται αυτές οι τεχνολογίες ενοχοποιούνται για το 40%-50% των συνολικών εκλύσεων διοξινών. Για τον λόγο αυτό και εγκαταλείπονται σταδιακά και στρέφονται στη διαλογή στη πηγή–ανακύκλωση– κομποστοποίηση, βάσει της Κοινοτικής οδηγίας 2008/98 της Ε.Ε.

Οικονομικές: Tα απορρίμματα είναι εμπορικό προϊόν που πουλιέται και αγοράζεται. Ακολουθώντας τους διεθνείς «σκοτεινούς» δρόμους του χρήματος βρίσκουμε ότι όπλα, ναρκωτικά και σκουπίδια είναι οι αγαπημένοι τομείς της Μαφίας. Γι΄αυτό και τεράστια οικονομικά συμφέροντα («εθνικοί» εργολάβοι) επενδύουν στη διαχείρισή τους. Ήδη το ενδιαφέρον της τρόικας και του Γερμανού επιτηρητή Φούχτελ είναι ιδιαίτερο για τους τομείς διαχείρισης απορριμμάτων και ενέργειας στη χώρα μας.

Κοινωνικές: H ιδιωτικοποίηση στη διαχείριση απορριμμάτων θα εκτινάξει τα δημοτικά τέλη και τους λογαριασμούς της ΔΕΗ (μέσω αύξησης τέλους ΑΠΕ). Από την άλλη πλευρά θα αποτελέσει «ταφόπλακα» στα στάδια που προβλέπει η ορθολογική διαχείριση (πρόληψη, διαλογή και επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, κομποστοποίηση) με βάση την οδηγία 2008/98 της Ε.Ε. Ο ιδιώτης επενδυτής απαιτεί πολύ «καύσιμο -σκουπίδι» με στόχο τη μεγιστοποίηση του κέρδους του από την παραγόμενη ενέργεια. Από τον Αύγουστο του 2011 ο περιφερειάρχης Αττικής Σγουρός υπέγραψε προκήρυξη για πρόσκληση προς ιδιώτες επενδυτές για την κατασκευή 4 μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων (με χρήση τεχνολογιών ξήρανσης και καύσης -μέθοδο ΣΔΙΤ) σε Φυλή, Άνω Λιόσια, Κερατέα, Γραμματικό), από το στάδιο της μελέτης, μέχρι την τεχνική διαχείριση και λειτουργία τους, για χρονικό διάστημα από 23 – 27 έτη. Προβλέπεται η επεξεργασία σύμμεικτων αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) 1.700.000 τόνων/έτος που θα οδηγούνται σε κεντρικές εγκαταστάσεις, προσανατολισμένες στην ενεργειακή αξιοποίηση – καύση.

Βρισκόμαστε μπροστά σε μια εξωφρενική επιλογή που συνιστά τεχνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό σκάνδαλο. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις του ΕΔΣΝΑ, το κόστος των 4 ΜΕΑ υπερβαίνει τα 430 εκατ. ευρώ, ενώ η συνολική αξία της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένης της λειτουργίας των έργων, εκτιμάται ότι θα κυμαίνεται μεταξύ 1-1,5 δισ. ευρώ. Το κράτος θα συμμετέχει με 150 εκατ. ευρώ, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Αυτό σημαίνει αύξηση του μέσου κόστους διαχείρισης απορριμμάτων στην Αττική από 150 ευρώ/τν σε 350 ευρώ/τν, με κατάληξη τα αυξημένα δημοτικά τέλη.

Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη και κινήσεις πολιτών, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο αποκεντρωμένων ολοκληρωμένων εγκαταστάσεων διαχείρισης απορριμμάτων (ΑΟΕΔΑ) στους δήμους ή σε ομάδες δήμων, που θα διασφάλιζαν τις βασικές αρχές στη διαχείριση των αποβλήτων: της εγγύτητας, της ευθύνης του παραγωγού, του κοινωνικού ελέγχου και στη λογική της διαλογής στην πηγή, ανακύκλωση και κομποστοποίηση. Το κόστος για την κατασκευή και το start up μιας ΑΟΕΔΑ, που θα διαχειρίζεται τα απορρίμματα ενός μέσου Καλλικρατικού Δήμου, είναι περίπου 3 εκατ. ευρώ. Άρα, μόνον με τα κονδύλια του ΠΔΕ θα μπορούσαν να δημιουργηθούν 50 τέτοιου είδους εγκαταστάσεις, οι οποίες θα παρείχαν στους δήμους πρόσθετα έσοδα και θέσεις εργασίας!

Από τη μια περικόπτουν κατά 60% την επιχορήγηση των Δήμων από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους (ΚΑΠ) και από την άλλη ζητούν από τους Δήμους να γίνουν εισπράκτορες των αυξημένων τελών καθαριότητας προς όφελος των εργολάβων.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα συναινέσει άραγε σε αυτήν την ταπείνωση;

Ο εκλογικός μας συνδυασμός, Ενότητα, Ανατροπή και Έργο για το Μαρούσι, θ΄ αγωνιστεί, μαζί με επιστημονικούς φορείς και κινήματα Πολιτών, για ν΄ αποτρέψει το νέο σκάνδαλο της καταστροφικής, περιβαλλοντικά και οικονομικά, πολιτικής της καύσης.

Είμαστε με την πολιτική που στηρίζεται στον δημόσιο χαρακτήρα, στη συμμετοχή της κοινωνίας και την αποκεντρωμένη διαχείριση σε επίπεδο δήμων ή όμορων δήμων, όπως φαίνεται από την πρόταση των 50 περίπου μικρών ΑΟΕΔΑ στη βάση της εγγύτητας και της μικρής κλίμακας. Μια πολιτική κοινωνικής συμμετοχής, όπου τα οφέλη ανταποδίδονται στην κοινωνία, με έμφαση στις πολιτικές μείωσης όγκου απορριμμάτων, διαλογής στην πηγή επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης χρήσιμων υλικών.

* Υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με τον συνδυασμό ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΕΡΓΟ για το Μαρούσι