«Ένας χωρισμός» από το Cine Δράση Βριλησσίων

Η ταινία «Ένας χωρισμός» προβάλλεται από το Cine Δράση της Δημοτικής Κίνησης Βριλησσίων Δράση για μια Άλλη Πόλη την Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2017, στις 20:15, στο Πάρκο ΤΥΠΕΤ, στα Βριλήσσια.

Λίγα λόγια για την ταινία από το Cine Δράση

Το φιλμ είναι συνδυασμός δράματος και κοινωνικής τοιχογραφίας με στοιχεία θρίλερ. Ένα αριστουργηματικό πορτραίτο της σύγχρονης ιρανικής κοινωνίας και των ταξικών, οικονομικών, θρησκευτικών και ενδοοικογενειακών συγκρούσεων που συντελούνται εντός της, διαβρώνουν τον κοινωνικό ιστό, ψαλιδίζουν τις φιλοδοξίες και την ανεξαρτησία της σύγχρονης γυναίκας και οδηγούν κάθε άνθρωπο στην απώλειας της ασφάλειας, της αξιοπρέπειας και της ηθικής του.

Ένα από τα πολλά θετικά της ταινίας είναι το γεγονός ότι χωρίς να χάνει σε ρυθμό και σασπένς δεν αφήνει ασχολίαστη καμία πλευρά της καθημερινής ζωής στο ισλαμικό αυτό κράτος. Η οικονομική κρίση, η αφόρητη νομοθεσία, η αίσθηση εγκλωβισμού από το πανταχού παρόν καταπιεστικό καθεστώς, η καταπάτηση των προσωπικών δικαιωμάτων, ο τρόπος που ο θρησκευτικός φανατισμός και οι συντηρητικές αντιλήψεις εισβάλλουν στην καθημερινότητα και επηρεάζουν τις επιλογές και τις αντιδράσεις των ανθρώπων, οι έμφυλες σχέσεις, οι ταξικές διακρίσεις, τα ηθικά διλήμματα, το σύστημα απονομής δικαιοσύνης, η αντιμετώπιση των ηλικιωμένων, ο ρόλος των παιδιών και πάνω από όλα η ανυπαρξία κάθε δυνατότητας προσωπικής επιλογής.

Το σενάριο περιστρέφεσαι γύρω από μια σειρά μικρές τραγωδίες που συμβαίνουν στα μέλη δύο συνδεδεμένων μεταξύ τους οικογενειών του σύγχρονου Ιράν. Η μία είναι κοσμική και ανήκει στο μικρομεσαίο κοινωνικό στρώμα. Οι δύο σύζυγοι, ο Ναντέρ και η Σιμίν, μετά από 14 χρόνια γάμου, βρίσκονται μπροστά στον δικαστή ζητώντας άδεια να πάρουν διαζύγιο. Εδώ τους έχει φέρει η επιθυμία της συζύγου, που δεν χάνει ευκαιρία να επαναλαμβάνει ότι αγαπά τον άντρα της και αν την διεκδικήσει θα επιστρέψει, να μεταναστεύσει κάπου στη Δύση γιατί δεν θέλει να μεγαλώσει η 12χρονη κόρη τους στο περιοριστικό για τις γυναίκες καθεστώς του Ιράν. Ο σύζυγος αρνείται να φύγει γιατί αισθάνεται την ανάγκη να φροντίζει τον ανήμπορο και πάσχοντα από Αλτσχάιμερ πατέρα του. Η Σιμίν φεύγει από τη συζυγική εστία και επιστρέφει στους γονείς της εν αναμονή της τελικής απόφασης για το μέλλον της οικογένειας, το βάρος της οποίας έχει αναθέσει στο ανήλικο παιδί τους. Αυτό πρέπει να διαλέξει με ποιον από τους δύο γονείς θα μείνει.

Η δεύτερη οικογένεια είναι θρησκευτική και ανήκει στην εργατική τάξη. Ένας πατέρας με οικονομικά και ψυχολογικά προβλήματα, έμπλεος οργής την οποία τροφοδοτούν οι ενοχές που προκαλεί η αδυναμία του να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Μια μητέρα, η Ραζιέ, καταπιεσμένη, ταλαιπωρημένη και τρομοκρατημένη, έγκυος στον 4ο μήνα γεγονός που κρύβει το φαρδύ μαύρο τσαντόρ της, και μια μικρή κόρη γεμάτη ήθος και ειλικρίνεια. Η Ραζιέ λέει ψέματα στον άντρα της και κρυφά, για να βοηθήσει τα οικονομικά της οικογένειας, αναλαμβάνει την φροντίδα του πατέρα του Ναντέρ, τις ώρες που αυτός λείπει στη δουλειά. Μια μέρα, επιστρέφοντας ξαφνικά στο πατρικό σπίτι, βρίσκει έντρομος τον ανήμπορο πατέρα του μόνο, σχεδόν ημιθανή, σωριασμένο στο πάτωμα. Επιπλέον ανακαλύπτει ότι λείπουν χρήματα. Ενοχοποιεί την Ραζιέ, διαπληκτίζονται και παρόλο που αυτή ισχυρίζεται ότι δεν έχει κλέψει δεκάρα, εξοργίζεται μαζί της, την σπρώχνει βίαια και την διώχνει.

Την επόμενη μέρα μαθαίνει ότι από το σπρώξιμο η έγκυος γυναίκα απέβαλε. Σύμφωνα με το ιρανικό δίκαιο ο θάνατος εμβρύου είναι δολοφονία οπότε βρίσκεται κατηγορούμενος για φόνο και αντιμέτωπος με εξοντωτικές ποινές. Μια διαμάχη ξεσπά ανάμεσά τους η οποία γρήγορα συμπαρασύρει όλα τα μέλη και των δύο οικογενειών, ακόμα και τα παιδιά και γρήγορα μετατρέπεται σε ένα φρικτό πόλεμο αντιφάσεων, φόβων, κατηγοριών, ενοχών, ανακρίσεων, συγκρούσεων, που συνταράσσει και τελικά διαλύει τις δύο οικογένειες.

Ο Asghar Farhadi προσεγγίζει το θέμα του ανθρωποκεντρικά και αφηγείται την ιστορία του με φυσικότητα, ρεαλισμό, δύναμη, ρυθμό, λεπτότητα, οξυδέρκεια και ισορροπία ανάμεσα στην αγωνία και την συγκίνηση, αποδεικνύοντας ότι είναι ένας ξεχωριστός σκηνοθέτης.

Όλοι οι ηθοποιοί ενσαρκώνουν τους χαρακτήρες τους με φυσικότητα, χωρίς υπερβολές και ταιριάζουν απόλυτα στις αντιδράσεις και τα συναισθήματα των ηρώων που υποδύονται. Η μουσική είναι σπάνια, αλλά αυτό σχεδόν δεν γίνεται αντιληπτό γιατί η σκηνοθετική προσέγγιση την κάνει περιττή. Το αριστοτεχνικό σενάριο και οι πνευματώδεις διάλογοι παρασύρουν τους θεατές σε μια διαρκή αναζήτηση απαντήσεων σε αμείλικτα ερωτήματα γύρω από το τρίπτυχο Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια. Συμβαίνουν στο Ιράν; Ναι. Αλλά μπορούσαν να συμβαίνουν και εδώ, μπορούσαν και σε οποιοδήποτε άλλο μέρος της γης. Απλά ο κάθε λαός καλείται να τα αντιμετωπίσει με όπλο την δική του διαφορετική από τις άλλες, κουλτούρα, τα δικά του ήθη, έθιμα και αντιλήψεις. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Το κάθε άτομο παίρνει τις αποφάσεις του με βάση αυτά που το καθορίζουν, το πως μεγάλωσε, τι πιστεύει, τι ανάγκες έχει, τι είδους κράτος τον συνδράμει στις δυσκολίες του ή του προσθέτει εμπόδια στο δρόμο του.

Το φιλμ απέσπασε 53 Βραβεία από τα 71 που είχε προταθεί, ανάμεσα τους Χρυσή Σφαίρα και Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας (2012), Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου (2012) Αργυρή Άρκτο Γυναικείας Ερμηνείας (από κοινού στις τρεις πρωταγωνίστριές της) και την Αργυρή Άρκτο Ανδρικής Ερμηνείας (επίσης από κοινού στους άνδρες πρωταγωνιστές).

Η υποδοχή του κοινού ήταν ευρύτατη, αλλά στην χώρα του ήταν ιδιαίτερα αντιφατική. Στην αρχή λόγω και της διεθνούς αναγνώρισης του σκηνοθέτη απέσπασε μέχρι και την υποστήριξη της ιρανικής κυβέρνησης στην πραγματοποίηση της. Στην πορεία διάφοροι υπέρμαχοι του ιρανικού καθεστώτος, ταύτισαν την εικόνα που προβάλει η ταινία με «την βρώμικη εικόνα της ιρανικής κοινωνίας που επιδιώκει η Δύση». Η βράβευσή της στη δυτικά Φεστιβάλ αποδόθηκε αποκλειστικά και μόνον σε καθαρά πολιτικά κίνητρα. Από την άλλη διάφορες προοδευτικές φωνές στην πατρίδα του και στο εξωτερικό τον κατηγόρησαν ότι η έμμεση και ασαφής πολιτική προσέγγιση του αφήνει χώρο για διάφορες ερμηνείες. Επόμενα, η κριτική του στην θεοκρατία είναι υποκριτική, αφού μπορεί κάποιος να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι μεν τον Ιράν συντηρητικό, αλλά ο φόβος απέναντι στην κρατική εξουσία και τον ισλαμικό φονταμενταλισμό αναγκάζει τους πάντες να είναι ειλικρινείς. Εμείς είδαμε την ταινία σαν μια υπόγεια και στοχευμένη κριτική στην σημερινή πραγματικότητα του Ιράν, όπου το θεοκρατικό καθεστώς καθορίζει τις ζωές των ανθρώπων, αφαιρώντας τους κάθε δυνατότητα προσωπικής επιλογής.

Ιράν 2011. Διάρκεια: 123′. Σκηνοθεσία – Σενάριο: Asghar Farhadi. Πρωταγωνιστούν: Leila Hatami, Peyman Moaadi, Sareh Bayat, Shahab Hosseini, Sarina Farhadi, Ali-Asghar Shahbazi, Shirin Yazdanbakhsh, Kimia Hosseini, Merila Zarei.