Ο κοιμητηριακός τουρισμός και η συμβολή του στην ευρύτερη τουριστική ανάπτυξη

Την Πέμπτη 21 Ιουνίου 2018 πραγματοποιήθηκε στον Δήμο Κηφισιάς, με πρωτοβουλία της Δημοτικής Ενότητας Κηφισιάς, η Ημερίδα «Κοιμητηριακός Τουρισμός και η συμβολή του στην ευρύτερη τουριστική ανάπτυξη», υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, στο πλαίσιο των δράσεων του Κοιμητηρίου Κηφισιάς για το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Οι ομιλητές, εκπρόσωποι του ΥΠΠΟΑ, πανεπιστημιακοί καθηγητές, και μάλιστα Κηφισώτες, όπως η κ. Ε. Γεωργιτσογιάννη και ο κ. Ηλ. Νομπιλάκης, ερευνητές, συγγραφείς αντήλλαξαν απόψεις, προβληματισμούς και ιδέες γύρω από το ζήτημα της δυνατότητας προώθησης του κοιμητηριακού τουρισμού ως μοχλού ανάπτυξης της τουριστικής και πολιτιστικής φυσιογνωμίας των πόλεων και ειδικά της Κηφισιάς, με την ήδη αποκτηθείσα εμπειρία από την Ευρώπη και την Αμερική. Επεσήμαναν, επίσης, τους τρόπους διάσωσης και ανάδειξης των σημαντικών ταφικών μνημείων που βρίσκονται στα κοιμητήρια της χώρας, καθώς και των εθίμων που συνοδεύουν τις διαβατήριες τελετές.

Ο δήμαρχος Κηφισιάς, Γιώργος Θωμάκος, ευχαρίστησε θερμά τα στελέχη του ΥΠ.ΠΟ. τα οποία παρευρέθησαν στην ημερίδα και στηρίζουν το όραμα του κοιμητηριακού τουρισμού, τη Ρένα Πολίτη για τις άοκνες προσπάθειές της σε αυτόν τον τομέα και όλους τους παρευρισκομένους. Επίσης, ο δήμαρχος τόνισε:

«Ο Δήμος Κηφισιάς αγαπά τις καινοτομίες και προσωπικά ο σχεδιασμός πολιτιστικής ανάπτυξης και τουριστικής προβολής μέσω των κοιμητηρίων με ενθουσιάζει, λόγω της μεγάλης ιστορικής του σημασίας. Παρά το γεγονός ότι οι πολίτες δεν είναι εξοικειωμένοι με το αντικείμενο του κοιμητηριακού τουρισμού και χρειάζεται δουλειά για να σπάσουν οι προκαταλήψεις, βρισκόμαστε σε καλό δρόμο. Οι άνθρωποι κατά κάποιον τρόπο θεωρούν ότι το κοιμητήριο είναι η σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού και χρειάζεται να διανυθεί πολύς δρόμος μέχρι να κατανοήσουν όλοι πόσο σημαντικά είναι τα κοιμητήρια όχι μόνον ως χώρος ανάπαυσης από τον βίο, αλλά και για την ιστορική συνέχεια και την πολιτιστική προβολή του τόπου μας. Η ένταξη του κοιμητηρίου της Κηφισιάς στα σημαντικά κοιμητήρια της Ευρώπης είναι μια ευκαιρία και εξοικείωση του πολίτη με την αναδρομή στην ιστορία και την αυτογνωσία που αυτοί οι χώροι αντιπροσωπεύουν».

Τους παριστάμενους καλωσόρισε η πρόεδρος του Συμβουλίου της Δημοτικής Ενότητας Κηφισιάς Ρένα Πολίτη, η οποία μεταξύ άλλων τόνισε ότι ο πολιτισμός και ο τουρισμός έχουν πολλά να ωφεληθούν από την προβολή των κοιμητηρίων ως χώρων τέχνης και κόμβων διάδρασης με τις πόλεις, ωστόσο υπάρχει σχετική προκατάληψη ακόμα η οποία πρέπει, με συντονισμένες δράσεις, να καταπολεμηθεί.  Η κ. Πολίτη αναφέρθηκε  στο Κοιμητήριο της Κηφισιάς το οποίο εντάχθηκε το 2017 στον Οργανισμό Σημαντικών Κοιμητηρίων της Ευρώπης,  προσθέτοντας ότι πρέπει να επιτευχθεί η σύνδεσή του με την τοπική ιστορία της πόλης, άξονα βάσει του οποίου κινούνται οι προσπάθειές της Δ.Ε.

Το υπουργείο εκπροσωπήθηκε από πολυμελή αντιπροσωπεία με επικεφαλής τη γενική γραμματέα, Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, η οποία στην ομιλία της έθεσε το πλαίσιο της διαφύλαξης της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, εντός του οποίου εντάσσονται οι ποικίλες δραστηριότητες του ΥΠΠΟΑ, όπως και των μελών της ASCE. «Φορείς ζωής, τέχνης, καλλιτεχνικής δημιουργίας και ποικίλλων απαραίτητων για τον βίο μας συμβολισμών, τα κοιμητήρια μπορούν να γίνουν πόλος έλξης επισκεπτών και να βοηθήσουν τις κοινότητες των ανθρώπων ως κιβωτοί μνήμης αλλά και αναπτυξιακά εργαλεία» τόνισε χαρακτηριστικά η γ.γ. του ΥΠΠΟ.

Ο προϊστάμενος Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης του υπουργείου Πολιτισμού κι Αθλητισμού, Γιώργος Καλαμαντής, επεσήμανε μεταξύ άλλων: «Η Κηφισιά, η οποία εντάχθηκε στον θεσμό το 2017, με τη δραστηριοποίηση της Δημοτικής Ενότητας Κηφισιάς και του δήμαρχου Γιώργου Θωμάκου, με τη συμβολή της Ευαγγελίας Γεωργιτσογιάννη και τη σύμπραξη της τοπικής κοινωνίας, εξελίσσεται σε υπόδειγμα συνεργασίας και συντονισμένης δράσης».

Η προϊσταμένη Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και Ε.Ε. του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μαριάνθη Αναστασιάδου, αφού αναφέρθηκε στην ένταξη του κοιμητηρίου της Κηφισιάς στα σημαντικά κοιμητήρια της Ευρώπης, τόνισε: «Ο τουρισμός μπορεί να ωφεληθεί πολύ από το ταξίδι της μνήμης και του πολιτισμού που αντιπροσωπεύουν οι διαδρομές των κοιμητηριών. Η Ελλάδα πρωταγωνιστεί στον θεματικό τουρισμό διεθνώς -στον οινοτουρισμό, στον ιατρικό τουρισμό, στον οικοτουρισμό κ.λπ.- και είναι ώρα να αναδείξει τον πλούτο της κληρονομιάς της και μέσα από τον κοιμητηριακό τουρισμό»

Η Δρ. αρχαιολόγος, προϊσταμένη Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, Ανδρομάχη Κατσελάκη, αφού σημείωσε την χαρά της που βρίσκεται σε μια τόσο σημαντική ημερίδα στον Δήμο Κηφισιάς, κατά την ομιλία της τόνισε: «Η ένταξη των διαδρομών των κοιμητηρίων στις Πράσινες Διαδρομές βοηθά στην προσέγγιση του θέματος και αναδεικνύει τη σημασία τους τόσο ως φορείς ανάπτυξης, όσο και ως τόπων που ο θείος νόμος εκφράζεται με ανθρώπινο μέτρο -ας μην ξεχνάμε ότι τα ταφικά έθιμα αποτελούν για όλους τους πολιτισμούς μια ισχυρή άυλη κληρονομιά».

Η κ. Ευαγγελία Γεωργιτσογιάννη, καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης και του Πολιτισμού στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, η οποία συντόνιζε και τη ροή της ημερίδας, τόνισε στην ομιλία της: «Τα κοιμητήρια της Ευρώπης, όπως αυτό της Βουδαπέστης, της Οξφόρδης, το περίφημο Περ Λασαίζ στο Παρίσι, όπως και αυτό στο Δουβλίνο, στο Μπρούκλιν και σε πολλές άλλες πόλεις του κόσμου αποτελούν όχι μόνον τόπους περίσκεψης αλλά και χώρους στους οποίους οι επισκέπτες ανακαλύπτουν την ομορφιά της τέχνης, της πολιτισμική διάσταση της κοινότητάς τους και συνδέονται με την ιστορία τους. Ακολουθώντας το παράδειγμα χωρών που έχουν εντάξει τα κοιμητήριά τους στις τουριστικές διαδρομές ως σημαντικά αξιοθέατα, μπορούμε και εδώ στην Ελλάδα, μιας και διαθέτουμε πολύ σημαντικά κοιμητήρια, να επωφεληθούμε από αυτόν τον πολιτιστικό πλούτο».

Η Δρ Ιστορίας της Τέχνης ΕΚΠΑ, προϊσταμένη Ιστορικού Αρχείου Δήμου Αθηναίων, Ζέτα Αντωνοπούλου, επεσήμανε από την πλευρά της: «Έχει μεγάλη αξία και μπορεί να προσφέρει πραγματικές υπηρεσίες στην τουριστική προβολή των κοιμητηρίων και συνακόλουθα των πόλεων που βρίσκονται κοντά τους το να πραγματοποιηθεί έρευνα στα αρχεία των δήμων, που θα δώσει ταυτότητα στα μνημεία».

Την ημερίδα παρακολούθησαν η πρόεδρος του Δ.Σ., Σάντυ Πατρινού, οι αντιδήμαρχοι Ζέτη Κασιμάτη, Σίσσυ Παπασπύρου και Παντελής Παπανικολόπουλος, δημοτικοί σύμβουλοι και δημότες.

Η Ένωση Σημαντικών Κοιμητηρίων της Ευρώπης (ASCE) εκπροσωπήθηκε από το μέλος της Διοικούσας Επιτροπής Θοδωρή Τζούμα. Επίσης παραβρέθηκαν οι εκπρόσωποι από το  Α΄ Κοιμητήριο Αθηνών Τσατούχα και Πουλούδη, η δημοτική σύμβουλος Ερμούπολης Σύρου Μαρίζα Αγγελοπούλου, η οποία έλαβε μέρος στο στρογγυλό τραπέζι και η Εθνική Συντονίστρια του δικτύου των σχολείων της UNESCO Βέρα Δηλάρη, από το υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.