Σ. Λαπιέρης: Τι πραγματικά συμβαίνει με τα απορρίμματα στο Χαλάνδρι;

Άρθρο του για τη διαχείριση των απορριμμάτων στο Χαλάνδρι έδωσε στη δημοσιότητα ο υποψήφιος δήμαρχος Χαλανδρίου με την Πρωτοβουλία Πολιτών Χαλάνδρι Ενάντια, Σωτήρης Λαπιέρης.

Τι συμβαίνει με τα απορρίμματα στο Χαλάνδρι εξηγεί ο υποψήφιος δήμαρχος στο ακόλουθο κείμενο:

Καθαριότητα και Διαχείριση Απορριμμάτων στο Χαλάνδρι (volume 1)

Οι θριαμβολογίες του δημάρχου και της διοίκησης του Δήμου για το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμάτων είναι πλέον γνωστές σε όλους. Συνήθως όμως οι θριαμβολογίες αυτές περιέχουν ελάχιστα στοιχεία ή όσα παρατίθενται είναι παραπλανητικά, καθώς δεν δίνουν ορθή εικόνα της πραγματικότητας. Το συγκεκριμένο άρθρο, αποτελεί το πρώτο σε μια σειρά άλλων που θα ακολουθήσουν. Η σειρά αυτή των άρθρων έχει ως στόχους α) να ανοίξει με πραγματικούς όρους η συζήτηση στην πόλη για το θέμα της διαχείρισης απορριμμάτων. Ακόμα και η αντιπολίτευση, αυτό που κυρίως κάνει μέχρι σήμερα είναι μια γενικόλογη κριτική στη διοίκηση του Δήμου, χωρίς πραγματική στόχευση και χωρίς αντιπρόταση, β) να παρουσιαστούν με τεκμηριωμένο τρόπο οι θέσεις της Πρωτοβουλίας Πολιτών Χαλάνδρι Ενάντια, καθώς για ένα τόσο σύνθετο ζήτημα, δεν αρκούν τα έντυπα υλικά της δημοτικής μας κίνησης, γ) να αποτελέσουν την αφετηρία μιας αναγκαίας διαδικασίας σύνθεσης που πρέπει να ξεκινήσει μετά τις εκλογές στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο που θα εκλεγεί, δ) να σταματήσει επιτέλους ο χαοτικός, εντυπωσιοθηρικός τρόπος που διεξάγεται μέχρι σήμερα ο διάλογος για την διαχείριση απορριμμάτων, με βασικό μέσο το facebook και τα αποσπασματικά σχόλια που γίνονται σε αυτό.

Σε πείσμα του κατακερματισμού του διαλόγου που επικρατεί σήμερα στη δημόσια σφαίρα, είτε λόγω της «αποθέωσης» των social media, είτε λόγω αδυναμίας των εκφορέων δημόσιου λόγου, να παράξουν πραγματικές θέσεις και προτάσεις, εμείς παραμένουμε φανατικοί οπαδοί των κειμένων που περιέχουν ολοκληρωμένες θέσεις, απόψεις και στοιχεία.

Τι πραγματικά συμβαίνει με τα απορρίμματα στο Χαλάνδρι;

Το ζήτημα της διαχείρισης απορριμμάτων είναι ένα από τα  σημαντικότερα ζητήματα, όχι μόνο του Χαλανδρίου, αλλά συνολικά της Αττικής.

Η ύπαρξη της Φυλής συνιστά μια υγειονομική και περιβαλλοντική βόμβα, η οποία απειλεί ολόκληρη της Αττική. Πέρα από την απαράδεκτη κατάσταση που διαμορφώνει για το περιβάλλον και για τους ανθρώπους των γύρω περιοχών, είναι πλήρως κορεσμένη και οι διάφορες επεκτάσεις της αποτελούν «μπαλώματα» που επιτείνουν αντί να λύνουν το πρόβλημα.

Το πρόβλημα δεν λύνεται με τα υπάρχοντα σχέδια της Περιφέρειας, που επί της ουσίας στοχεύουν στην δημιουργία πολλών «μικρών» (ή όχι και τόσο μικρών) χωματερών στα πρότυπα της Φυλής, όπως π.χ. στο Γραμματικό.

Βασικός στόχος ενός μοντέλου διαχείρισης απορριμμάτων διαφορετικό από το σημερινό οφείλει να είναι τόσο η μείωση του όγκου των απορριμμάτων τα οποία κατευθύνονται στην ταφή (δηλ. στη Φυλή και όσα «παραρτήματά» της δημιουργηθούν), όσο και η αύξηση της ανακύκλωσης. Οι δυο αυτοί στόχοι είναι δεμένοι άρρηκτα μεταξύ τους, καθώς μόνο η σημαντική αύξησης της ανακύκλωσης μπορεί να μειώσει τα απορρίμματα που κατευθύνονται για ταφή. Εκτός αν θεωρήσουμε ότι με κάποιον μαγικό τρόπο θα μειωθεί ριζικά η κατανάλωση και μαζί της τα σκουπίδια που την συνοδεύουν. Προφανώς, αυτό δεν σημαίνει ότι το σημερινό καταναλωτικό μοντέλο είναι ορθό, από άποψης αειφορίας και διαχείρισης των πόρων. Οι πλαστικές συσκευασίες, τα προϊόντα μια χρήσης, η υπερκατανάλωση, αλλά και ο τεράστιος όγκος οργανικών (τροφών, κλαδιών και λοιπών «πράσινων» κ.λπ.) που καταλήγουν στα σκουπίδια είναι ένα μη βιώσιμο καταναλωτικό μοντέλο.

Υπό αυτήν την έννοια, μια εναλλακτική διαχείριση απορριμμάτων οφείλει να πηγαίνει χέρι- χέρι με κριτική και μετασχηματισμό στο υπάρχον μοντέλο (υπερ)κατανάλωσης.

Τα βήματα που γίνονται μέχρι στιγμής στην πόλη, αν και είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, είναι τόσο μικρά που δεν μπορούν να συνιστούν συγκρότηση ενός διαφορετικού μοντέλου διαχείρισης απορριμμάτων.

Η αύξηση των κάδων ανακύκλωσης, η προσθήκη των κίτρινων κάδων (ανακύκλωσης χαρτιού) και το πρόγραμμα waste4think παρουσιάζονται σαν «κινήσεις – τομή» για τη διαχείριση απορριμμάτων. Όσο κι αν θεωρούμε ότι έχουν σωστό προσανατολισμό, η συμβολή της στην αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης είναι (δυστυχώς) απειροελάχιστη. Κι αυτό είναι κάτι που λένε τα νούμερα, όχι εμείς.

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα στοιχεία παραγωγής αστικών αποβλήτων του Δήμου, συμπεριλαμβανομένης της ανακύκλωσης. Ταυτόχρονα παρουσιάζεται η σχέση τους με τους στόχους που τέθηκαν από το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων το 2015[1].

Έτος	2015	2016	2017	2018	Μεταβολή ’15-18
Στόχοι σύμμεικτων (kg)	33.020.000	31.045.000	24.230.000	20.105.000	-39%
Σύνολο σύμμεικτων (σε kg)	33.006.487	33.552.215	32.575.510	33.574.830	+1,72%
Απόκλιση από στόχο σύμμεικτων	-0,05%	-7,48%	-25,35%	-40,12%
Όγκος Ανακύκλωσης	2.422.750	2.456.450	2.350.550	2.737.740	+12,50%
Στόχοι ανακύκλωσης (kg)	3.480.000	3.480.000	3.480.000	3.480.000
Απόκλιση από στόχο ανακύκλωσης	-30,40%	-29,42%	-32,46%	-21,23%

Όπως είναι εμφανές, ο Δήμος βρίσκεται εκτός στόχων τόσο όσον αφορά την μείωση των σύμμεικτων, και όσον αφορά την αύξηση της ανακύκλωσης. Ειδικά στα σύμμεικτα, όχι απλά δεν υλοποιούνται οι στόχοι, αλλά αντίθετα υπάρχει ανεπαίσθητη αύξηση του πραγματικού όγκου. Όσον αφορά την ανακύκλωση, μπορεί να έχει αυξηθεί κατά 13% περίπου, παρ’ όλα αυτά αποκλίνει ακόμα κατά 20% περίπου από τους στόχους του Τοπικού Σχεδίου. Επιπλέον, μέχρι να δημοσιευτούν τα στοιχεία του 2019, πρέπει να είμαστε όλοι πολύ επιφυλακτικοί για την αύξηση που παρουσιάστηκε το 2018, καθώς τα προηγούμενα 3 χρόνια υπήρξε «τρομακτική» σταθερότητα στον όγκο της ανακύκλωσης. Πρέπει να περιμένουμε ώστε να δούμε εάν η αύξηση ήταν προσωρινή ή εάν έχει χαρακτηριστικά τάσης. Ακόμα και έτσι όμως, υπάρχει σοβαρή απόκλιση από τους στόχους.

Τα παραπάνω αναδεικνύουν ότι το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων είναι πολύ κρίσιμο για την πόλη. Η «καδολογία» στην οποία επιδίδεται ο δήμαρχος δεν έχει καμία αξία πέραν της μικροπολιτικής φανφάρας. Οι κάδοι του Δήμου ήταν σε χείριστη κατάσταση και όφειλαν να έχουν αντικατασταθεί χρόνια τώρα. Το γεγονός ότι έγινε μόλις κατά την τελευταία δημαρχιακή θητεία αναδεικνύει το μέγεθος της αδράνειας και ανυπαρξίας των προηγούμενων διοικήσεων. Εάν ο δήμαρχος Ρούσσος θεωρεί ότι η αντικατάσταση κατεστραμμένων κάδων συνιστά «παρέμβαση- τομή» στη διαχείριση απορριμμάτων και όχι αυτονόητη υποχρέωση προς τους δημότες (που πληρώνουν τέλη για αυτόν το σκοπό) τότε έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε. Το μέγεθος της «τομής»,\ φαίνεται από τα παραπάνω νούμερα…

[1] Τα στοιχεία προέρχονται από την ιστοσελίδα του Φορέα Διαχείρισης Απορριμμάτων της Αττικής, του ΕΔΣΝΑ. Ελπίζουμε να μην θεωρηθεί «παραπλαντητική» η προσθήκη στα σύμμεικτα, των απορριμμάτων που κατευθύνονται στο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) Φυλής, συμφερόντων Μπόμπολα. Παραπλανητική είναι η προσπάθεια του Δημάρχου να παρουσιάσει σαν «ανακύκλωση» την επεξεργασία που γίνεται στο ΕΜΑΚ (π.χ. σε θριαμβολογικό δημοσίευμα όπου παρουσιάζεται σαν επιτυχία η «ανακύκλωση» στο ΕΜΑΚ). Είναι γνωστό τοις πάσι ότι το ΕΜΑΚ είναι ένα φαραωνικό έργο το οποίο έχει αποτύχει πλήρως στην ανακύκλωση των σύμμεικτων, αφού επιτυγχάνει απλά στην ανάκτηση ανακυκλώσιμων τάξης του 5%-6%. Πρόσφατα, η ΠΟΕ-ΟΤΑ, το Συνδικάτο ΟΤΑ Αττικής και το ΜΕΤΑ-ΟΤΑ προέβησαν σε παράσταση διαμαρτυρίας για την σκανδαλώδη επέκταση του ΕΜΑΚ, που αποφάσισε η Δούρου. Επίσης τα στοιχεία που παραθέτει η ΠΡΩΣΥΝΑΤ (μέχρι το 2016) είναι τελείως ενδεικτικά για την πλήρη αποτυχία του Εργοστασίου του Μπόμπολα που έχει κοστίσει 100 εκατ. ευρώ για να κατασκευαστεί και έχει ετήσιο κόστος λειτουργίας 2,5 εκατ. ευρώ. Επί της ουσίας, περίπου 94% των σύμμεικτων που επεξεργάζεται το ΕΜΑΚ, καταλήγει και πάλι στη Φυλή, για ταφή! Με λίγα λόγια, οι Δήμοι και οι κάτοικοι της Αττικής πληρώνουν τον Μπόμπολα για να «ανακυκλώνει» σύμμεικτα, τα οποία τελικά τροφοδοτούν, με άλλη μορφή, το αίσχος της Φυλής.