Π. Καμάρας: Οικονομική και ενεργειακή κρίση και Ενεργειακές Κοινότητες

Ζούμε σε μία περίοδο που η οικονομική κρίση που επέφερε η πανδημία, η ενεργειακή κρίση που επέφερε ο πόλεμος στην Ουκρανία και τα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα καθώς και η κλιματική κρίση που φέρνουν οι διαχρονικές καταστροφικές πολιτικές κατά τις ίδιας της Φύσης, δοκιμάζουν τις αντοχές της Παγκόσμιας Κοινότητας.

Γράφει ο Παύλος Καμάρας*

Αναπόφευκτα και στη χώρα μας, επικρατούν οι ίδιες πάνω – κάτω συνθήκες που επιδεινώνονται πολλές φορές από την ανεξέλεγκτη κερδοσκοπία έστω και εάν κάποιες κρατικές επιδοματικές κυρίως παρεμβάσεις, αμβλύνουν κάπως την δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει νοικοκυριά, επιχειρήσεις και φορείς.

Δήμοι και Δημοτικές Αρχές έχουν να αντιμετωπίσουν από τη μία πλευρά την αναγκαία οφειλόμενη αλληλεγγύη στον δοκιμαζόμενο Δημότη και από την άλλη τα λειτουργικά προβλήματα που δημιουργεί η ακρίβεια και η σφοδρότητα των φαινομένων.

Με αυτά τα δεδομένα το έργο των Δημάρχων και των συνεργατών τους γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο.

Η εμμονή στην «πεπατημένη» της προσμονής ότι επιτέλους και στην πατρίδα μας, το Κράτος θα αντιμετωπίσει την Τ.Α. με τον ίδιο ισότιμο τρόπο, που επικρατεί στις προηγμένες χώρες, οδηγεί σε αδιέξοδο.

Η μόνιμη επωδός επικεφαλίδα πλέον των συμπερασμάτων όλων των Αυτοδιοικητικών Συνεδρίων «δώστε μας πόρους» είναι άνευ αντικειμένου, όπως αποδεικνύεται όλα τα χρόνια λειτουργίας του θεσμού.

Μέχρι όμως να επιτευχθεί η περιβόητη Αυτοτέλεια και οικονομική Αυτοδυναμία, στην Τ.Α., επειδή ακριβώς τα προβλήματα που επέφεραν οι κρίσεις και που ζούμε καθημερινά επιδεινώνονται με επιπτώσεις τόσο στην απαξίωση του θεσμού όσο κυρίως στους Δημότες, θα πρέπει να υπάρξει ριζική αλλαγή νοοτροπίας.

Αλλαγή φιλοσοφίας, εγρήγορση, αυτενέργεια, νέες ιδέες και νέες πρακτικές και πρωτοβουλίες από τους αιρετούς.

Αξιοποίηση κάθε χρηματοδοτικού και άλλου εργαλείου, από τα πολλά που τρέχουν και που δυστυχώς συνήθως χάνονται, λόγω βέβαια της χαμηλής επάρκειας ικανού και καταρτισμένου προσωπικού.

Οφείλουν πλέον οι Δήμοι, να εντείνουν τις προσπάθειές τους, ώστε να μειωθεί το ενεργειακό και λειτουργικό κόστος τους και να σταθούν αρωγοί στον δοκιμαζόμενο πολίτη και την τοπική επιχείρηση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών που προανέφερα, είναι ο πακτωλός των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, μικρό μερίδιο των οποίων θα πάει στην Αυτοδιοίκηση κυρίως λόγω ανωριμότητας έργων και προγραμμάτων. Αλλά και άλλα εργαλεία και πηγές που έχουν μείνει αναξιοποίητα.

Η αξιοποίηση των ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) που στην ευλογημένη χώρα μας έχουν δοθεί απλόχερα (ήλιος, αέρας, θάλασσα) είναι μονόδρομος για τις Κρατικές και Τοπικές Αρχές για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και την παραγωγή φθηνής και καθαρής ενέργειας.

Οι ενεργειακές Κοινότητες π.χ. (που συζητήσαμε στο Φόρουμ των Δημάρχων) και που θεσμοθετήθηκαν από το 2018, έχουν μόλις 1,5% συμμετοχή από την Αυτοδιοίκηση, έναντι των χιλιάδων ιδιωτικών. Δράση που θα μπορούσε να συμβάλλει στην άμβλυνση των οικονομικών και ενεργειακών επιπτώσεων της πολύπλευρης κρίσης.

Αναφέρομαι στους αστικούς συνεταιρισμούς αποκλειστικού σκοπού με στόχο την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα, την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας και την προαγωγή της ενεργειακής αειφορίας, την παραγωγή, αποθήκευση και ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Το πλήθος δραστηριοτήτων μιας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Ενεργειακής Κοινότητας, όπως η αυτοπαραγωγή (μέσω ΑΠΕ) και ο συμψηφισμός με εγκαταστάσεις κατανάλωσης (ευάλωτα νοικοκυριά, δημοτικές εγκαταστάσεις, κοινωφελείς εγκαταστάσεις κλπ), η παροχή ενεργειακών υπηρεσιών, η σύνταξη οικονομοτεχνικών μελετών, η παραγωγή και εμπορία ενέργειας κλπ. τεκμηριώνουν την ανάγκη σύσταση τους.

Η «Ηλιακή Στρατηγική» που προτάθηκε από τη Κομισιόν στο πλαίσιο του

RePower EU (Απρίλιος 2022), προβλέπει την σύσταση μιας τουλάχιστον Ενεργειακής Κοινότητας βασισμένης στις Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε κάθε Δήμο με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων έως το 2025.

Η χρηματοδότηση των Ε. Κοιν. μπορεί να γίνει από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης (100%), χαμηλότοκα δάνεια από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και χρηματοδότηση από Τρίτους και σύναψη προνομιακής Σύμβασης πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στους συμμετέχοντες ΟΤΑ.

Τα μειωμένα κόστη επένδυσης, οι εξαιρετικά υψηλές αποδόσεις και οι ταχύτατοι χρόνοι απόσβεσης παράλληλα με τα τεράστια οφέλη περιβαλλοντικά και οικονομικά επιβάλλουν την άμεση κινητοποίηση του Συνόλου της Αυτοδιοίκησης.

Τα θεσμικά μας ΄Οργανα οφείλουν να αναλάβουν πρωτοβουλίες να συζητήσουν με τους αρμόδιους την άρση των όποιων γραφειοκρατικών ή άλλων εμποδίων φρενάρουν την ταχύτατη ανάπτυξη των Ενεργειακών Κοινοτήτων από τους Δήμους (όπως π.χ. εξασφάλιση ηλεκτρικού χώρου στα δίκτυα, επέκταση των χρηματοδοτήσεων για τις δημοτικές εγκαταστάσεις κλπ). Και βέβαια να απαιτήσουν την άμεση πρόσληψη ικανού αριθμού τεχνοκρατών που θα τρέξουν τα προγράμματα που θα τους εξασφαλίσουν οικονομική αυτάρκεια και ενεργειακή αυτονομία.

*Πρόεδρος της Ένωσης Δημάρχων Αττικής