Διαδικτυακή διάλεξη για τις γυναικείες μορφές στα έργα του Ευριπίδη από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Δήμου Κηφισιάς

H Νικολίτσα Γεωργοπούλου-Λιαντίνη, ομότιμη καθηγήτρια Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών, παρουσιάζει στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς το θέμα «Γυναικείες πρωταγωνιστικές μορφές στις τραγωδίες του Ευριπίδη», όπως ενημερώνει η υπεύθυνη της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Δήμου Κηφισιάς, Μαρία-Χριστίνα Τσιάμα.

Λίγα λόγια από την ίδια σχετικά με το θέμα

Οι γυναικείες πρωταγωνιστικές μορφές, τα ονόματα των οποίων είναι και οι τίτλοι των αντίστοιχων τραγωδιών του Ευριπίδη (Άλκηστη, Ανδρομάχη, Μήδεια, Ιφιγένεια, Ελένη, Εκάβη, Ηλέκτρα) πάντα ακραίες, αλλά και γοητευτικές, στις τραγωδίες του Ευριπίδη δεν ακολουθούν τα καθιερωμένα μέχρι τότε δεδομένα χαρακτηριστικά δράσης, ανεξάρτητα από το κίνητρο των ενεργειών τους.

Το σύνηθες είναι ότι στις δραματικές τραγικές πράξεις τους, που είτε εκούσια υιοθετούν ή κατά μόνας αποφασίζουν, ως αιτία έχουν ανδρικές συμπεριφορές και  πατριαρχικές δομές. Οι πράξεις τους ως σχέσεις εγγυητικές της ευκοσμίας προβάλλουν ως αποτέλεσμα εκδίκησης και διεκδίκησης. Είναι οπλισμένες με συναισθήματα έντονα, αλλά και με ισχυρή βούληση να διαπράξουν μιαρές πράξεις, γιατί πληγώθηκε ο αξιακός τους κόσμος και το δίκαιο, και αναζητούν την εξιλέωση στο δυσχείμερο της συνείδησής τους. Η συμπεριφορά τους δεν λογαριάζεται με την έγκριση ή την επίκριση της ηθικής, αφού φθάνουν ακόμη και σε ανοικτίρμονα και σκαιό τρόπο θυσίας αγαπημένων, δηλωτικό του εσωτερικού τους χειμασμού. Θέλουν να κατακτήσουν την οντολογική τους αυτάρκεια για καταξίωση της αυτονομίας τους και να παλέψουν ενάντια σε ό,τι λειτουργεί ανασχετικά με την ελευθερία τους. Δεν ανέχονται να εξοριστούν στην απουσία, αλλά ούτε και να φυλακιστούν στην παρουσία. Τα διαδοχικά φράγματα και η ποικιλότητα των αιφνιδιασμών σπινθηρίζει φως στη συνείδηση ανεξάντλητο.

Οπωσδήποτε ο λογικοκράτης και νεωτεριστής για την εποχή του Ευριπίδης, εποχή  δράσης της σοφιστικής διδασκαλίας, επιχειρεί ρηξικέλευθα και με πολλή ειρωνική διάθεση να αμφισβητήσει την κατοχή της αλήθειας ως ανδρική υπόθεση και να αναδείξει το πρόσωπο της τολμηρής επαναστάτριας γυναίκας που κατεδαφίζει την ανδρική αλήθεια μέσα από την αποφασιστικότητά της και την τόλμη της και αποδομεί την αντίληψη της υποβάθμισης και καταπίεσης.

Πρόκειται για άναμμα λαμπρό πυρσού μέσα σε σκότος. Η γυναίκα δεν κηδεμονεύεται πλέον από τον άνδρα και σε αντιπαράθεση με το κοινωνικό status ξετυλίγει έναν άγνωρο κόσμο δράσης με τρόπο ώστε να αποδίδεται όλη η φόρτιση αλλά και η δύναμη του ψυχικού της κόσμου: πάθος, αυτοθυσία, σύγκρουση του λόγου με το άλογο, το irrational, όπως το ονομάζει η σύγχρονη φιλοσοφία, στοιχείο. Ο Ευριπίδης βλέπει τη γυναίκα ως δρώσα προσωπικότητα μέσα στο κοινωνικό και πολιτειακό σύστημα της Αθήνας του 5^ου π.Χ. αι. και τη χρησιμοποιεί για να αντιπαρατεθεί με τις προκαταλήψεις και να αποδυναμώσει τα ταμπού σε βάρος της.

Μέσω της σύγκρουσης των γυναικών και των ανδρών, των δύο φύλων, στον Ευριπίδη απαντά με ποιητικό θεατρικό λόγο ή πρώτη προσπάθεια διαλεκτικής των δύο φύλων, θέμα ιδιαίτερα επίκαιρο μέχρι σήμερα διεπιστημονικά.

Η κ. Τσιάμα υπενθυμίζει στο κοινό και τις προηγούμενες διαλέξεις της κ. Λιαντίνη:

«Η ποιητική πρόσληψη και έκφραση από τη Ρωμιοσύνη της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης».

«Τα Φυσικά Δικαιώματα του ανθρώπου από σκοπιά φιλοσοφική»

«Ο Σπουδαίος Άνθρωπος στον Πλωτίνο»