Χρήματα «παρκαρισμένα» στα ταμεία, την ώρα που οι κοινωνίες ασφυκτιούν

Ένα τουλάχιστον παράδοξο φαινόμενο παρατηρείται στην οικονομική εικόνα αρκετών Δήμων του Βορείου Τομέα της Αττικής. Με βάση τα στοιχεία των ισολογισμών για τα αποτελέσματα των προηγούμενων χρήσεων, στις περισσότερες των περιπτώσεων εμφανίζονται υψηλά αποθεματικά, που σε κάποιες περιπτώσεις ανεβαίνουν σε πολλά εκατ. ευρώ. Ωστόσο, στους αντίστοιχους προϋπολογισμούς για το 2017 ελάχιστα από τα χρήματα αυτά φαίνεται να επιστρέφουν στην κοινωνία, υπό τη μορφή έργων ή παροχή υπηρεσιών.

Έτσι, την ίδια στιγμή που στα ταμεία των Δήμων σωρεύονται εκατομμύρια ευρώ, υπάρχουν μαθητές που κάνουν μάθημα σε προκατασκευασμένες αίθουσες, παιδικές χαρές και αθλητικοί χώροι που έχουν τα μαύρα τους τα χάλια, δρόμοι που χρειάζεται να έχεις όχημα «ειδικών αποστολών» για να τους περάσεις, υπηρεσίες που πρέπει να βάλεις βαθιά το χέρι στην τσέπη για να τις απολαύσεις κ.ο.τ.

Ποιοι λόγοι συντηρούν, τελικώς, αυτό το φαινόμενο που -όπως εύστοχα παρατήρησε δημοτικός σύμβουλος Δήμου του Βόρειου Τομέα Αττικής- έχει μετατρέψει τους ΟΤΑ σε τραπεζικά ιδρύματα που επιδιώκουν συνεχώς την αύξηση των εσόδων τους; Όπως υποστηρίζουν οι δημοτικές Αρχές, η «ρίζα του κακού» βρίσκεται στο πολυδαίδαλο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και σε μια «αντίληψη» της κεντρικής διοίκησης -που επί εποχή μνημονίων τείνει να έχει γίνει καθολική- που θέλει τους Δήμους να μην μπορούν να αξιοποιήσουν κατά το δοκούν τα χρήματα που τους περισσεύουν.

Καλά είναι τα θετικά νούμερα στα διάφορα χαρτιά,
ωστόσο αν αυτά δεν μπορούν να βελτιώσουν την καθημερινότητά μας, 
δεν είναι απλώς άχρηστα, αλλά και επικίνδυνα για όσους τα κραδαίνουν με υπερηφάνεια.

Ορισμένα παραδείγματα είναι χαρακτηριστικά κι έρχονται να επιβεβαιώσουν, κατά ένα μεγάλο μέρος, τα όσα υποστηρίζουν οι δημοτικές Αρχές. Έτσι, οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι Δήμοι πρέπει υποχρεωτικά να χαρακτηρίζονται από ανταποδοτικότητα, η ανάθεση μιας εργολαβίας γίνεται με τρόπο που μπορεί να πάρει πολλούς μήνες μέχρι την ολοκλήρωσή της, το να αποκτήσεις καινούργιο απορριμματοφόρο ή οποιοδήποτε άλλο μηχάνημα αποτελεί πραγματικό «Γολγοθά» για τις αντίστοιχες υπηρεσίες ενός Δήμου, ακόμη κι αυτή η πρόσληψη του απαραίτητου προσωπικού -όταν επιτρέπεται στους Δήμους, γιατί κι αυτό θα πρέπει να περάσει από την έγκριση της κεντρικής εξουσίας- εγκρίνεται συνήθως μετά την παρέλευση μακρού χρονικού διαστήματος από την υποβολή του αιτήματος.

Άρα, ακόμη και να θέλει ένας Δήμος να «τρέξει» περισσότερο σε ό,τι αφορά στην παραγωγή έργου ή στη βελτίωση των υπηρεσιών στην πόλη του, δεν μπορεί, αφού κινητοποιείται μια ατέλειωτη σειρά ανασταλτικών μηχανισμών για να του «φράξουν τον δρόμο». Το δε επιχείρημα για την ύπαρξη όλων αυτών των μηχανισμών, από πλευράς κεντρικής εξουσίας, είναι ότι έτσι εξασφαλίζεται η διαφάνεια και η χρηστή διαχείριση του δημοτικού χρήματος! Επιχείρημα που εκτός του ότι έχει καταρριφθεί στην πράξη (εκτός κι αν όλοι αυτοί οι περιορισμοί απέτρεψαν τη διαφθορά στην Αυτοδιοίκηση όλα τα προηγούμενα χρόνια κι εμείς δεν το αντιληφθήκαμε), είναι επιπλέον και ανόητο, αφού ουδέποτε οι πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες δεν οδήγησαν στην αποτροπή της όποιας μορφής διαφθοράς∙ αντιθέτως, την επεξέτειναν.

Εάν η κεντρική εξουσία ήθελε πραγματικά να συστήσει ένα ουσιαστικό κι αποτελεσματικό μηχανισμό ελέγχου στη λειτουργία της Αυτοδιοίκησης, θα μπορούσε να το κάνει με απλό, ξεκάθαρο και δίκαιο τρόπο, δίχως να τιμωρεί τους πολίτες-δημότες, οι οποίοι είναι κι αυτοί που πλήττονται εν τέλει από τη δυσπραγία του όποιου Δήμου. Και σε τελευταία ανάλυση, τα όποια εκατομμύρια ευρώ βρίσκονται «παρκαρισμένα» στα δημοτικά ταμεία στο μεγαλύτερο μέρος τους προέρχονται από τις τσέπες των πολιτών-δημοτών, που -ακόμη κι εν μέσω βαθιάς οικονομικής κρίσης- εξακολουθεί να καταβάλλει τις υποχρεώσεις του. Ε, λοιπόν, αυτός ο πολίτης-δημότης έχει τουλάχιστον το δικαίωμα στον όποιο ελεύθερο χρόνο του να πάει το παιδί του σε μια αξιοπρεπή και ασφαλή παιδική χαρά, να μην κινδυνεύει να μετατραπεί ο δρόμος ή το σπίτι του σε ποτάμι στην πρώτη νεροποντή, να έχει αξιόπιστες υπηρεσίες καθαριότητας κ.λπ.

Καλά είναι τα θετικά νούμερα στα διάφορα χαρτιά, ωστόσο αν αυτά δεν μπορούν να βελτιώσουν την καθημερινότητά μας, δεν είναι απλώς άχρηστα, αλλά και επικίνδυνα για όσους τα κραδαίνουν με υπερηφάνεια. Και αν το «φόβητρο» των εκλογών δεν υπάρχει γι’ αυτούς (μιας και έχουμε αποδείξει ως λαός ότι διαθέτουμε μνήμη… χρυσόψαρου), ας αναλογιστούν τον κίνδυνο της έκρηξης μιας κοινωνίας που έχει από καιρό εξαντλήσει τις όποιες ανοχές της και όχι μόνο τις οικονομικές. Το ότι αργεί η συγκεκριμένη έκρηξη δεν είναι απόδειξη ότι δεν θα συμβεί ποτέ. Αντιθέτως, αυτή η καθυστέρηση συσσωρεύει ακόμη μεγαλύτερη ενέργεια στο κοινωνικό σώμα, με αποτέλεσμα η όποια έκρηξη, όποτε αυτή σημειωθεί, να είναι σφοδρότατη…